ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μας Βησ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Κομισιόν αναμένεται να υιοθετήσει σήμερα την «εταιρική σχέση προσχώρησης» της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), με αναφορά στις αποφάσεις του Ελσίνκι, αλλά χωρίς συγκεκριμένη δέσμευση της Αγκυρας για το Κυπριακό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Επιβεβαιώνονται, έτσι, οι εκτιμήσεις ότι η τουρκική «ερμηνεία» του Ελσίνκι θα επιβληθεί, τελικά, της ελληνικής εντός της ΕΕ. Σύμφωνα με το σχέδιο πρότασης για την Τουρκία, που παρουσίασε στην Κομισιόν ο αρμόδιος επίτροπος Γερμανός Γκίντερ Φερχόιγκεν, το Κυπριακό και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν εμπεριέχονται στις πολιτικές δεσμεύσεις της Τουρκίας ενόψει της έναρξης διαπραγματεύσεων ένταξης στην ΕΕ. Οι αναφορές στις σχετικές αποφάσεις του Ελσίνκι έχουν περιληφθεί στις λεγόμενες γενικές αρχές της πρότασης της Κομισιόν, αλλά όχι στα βασικά «κριτήρια» της εταιρικής σχέσης, όπως ζητούσε επίμονα η Αθήνα τον τελευταίο χρόνο. Κατά συνέπεια, δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για την Τουρκία, και δεν εγκαλούν σε συγκεκριμένη «υποχρέωση» της Αγκυρας ούτε ως «βραχυπρόθεσμη» ούτε ως «μεσοπρόθεσμη προτεραιότητα».

Αντίθετα, η πρόταση της Κομισιόν εμπεριέχει σωρεία άλλων «πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων», σε σχέση με τα οποία η Τουρκία «υποχρεούται» σε συγκεκριμένη δέσμευση και θα πρέπει να εκπονήσει ένα «εθνικό πρόγραμμα» εκπλήρωσής τους. Ολα τα δεσμευτικά «κριτήρια» αφορούν την εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας και τις εξελίξεις «προσαρμογής στο κοινοτικό κεκτημένο» στον πολιτικό και οικονομικό τομέα. Οι «προτεραιότητες» υποχρέωσης αφορούν τον γενικό «εκδημοκρατισμό» της Τουρκίας («ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες») και οικονομική «προσαρμογή», η οποία ενδιαφέρει ιδιαίτερα το ευρωπαϊκό μεγάλο κεφάλαιο. Προβλέπεται η «συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων», η «ταχεία μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα», η «προώθηση της αγροτικής μεταρρύθμισης», η «μείωση του πληθωρισμού που έχει συμφωνηθεί με το ΔΝΤ και τη Διεθνή Τράπεζα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των κρατικών δαπανών». Η Τουρκία δεσμεύεται για «προετοιμασία προενταξιακής διαδικασίας δημοσιονομικού ελέγχου και παρουσίαση προενταξιακού οικονομικού προγράμματος». Αλλά όσον αφορά «υποχρεώσεις» σε σχέση με Ελλάδα και Κύπρο δεν υπάρχει ούτε κουβέντα. Πρόκειται για άλλη μια διπλωματική ήττα της Αθήνας, η οποία εκτίμησε λάθος και έπραξε αδέξια σχετικά με την «εκμετάλλευση» του Ελσίνκι. Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα έχει ήδη άρει όλες τις επιφυλάξεις και για την «προενταξιακή χρηματοδοτική ενίσχυση» της Τουρκίας από την ΕΕ, χωρίς συγκεκριμένα ανταλλάγματα. Σήμερα η πρόταση της εταιρικής σχέσης θα υιοθετηθεί από την Ολομέλεια της Κομισιόν, παρά τις αντιρρήσεις της Ελληνίδας επιτρόπου Α. Διαμαντοπούλου. Το όλο ζήτημα αναμένεται να παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας (7/9 Δεκέμβρη), όπου όμως ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει απολέσει εκ των προτέρων δυνατότητα «ευνοϊκών» τροποποιήσεων.