Βαθιές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις που σιγόβραζαν στην ΕΕ εδώ και καιρό βγαίνουν πάλι στην επιφάνεια, με αφορμή την αντιμετώπιση της επιδημίας και την προσπάθεια κάθε μερίδας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου να μειώσει τη δική του χασούρα, ακόμα και να αυξήσει τη χασούρα ανταγωνιστών του.

Πρώτη η ιταλική αστική τάξη, καθώς η κερδοφορία και η θέση της στην ευρωπαϊκή και διεθνή κατάταξη - που «πιεζόταν» βέβαια ήδη και προ πανδημίας - ανοίγει ξανά τη συζήτηση για τους όρους παραμονής της στην Ευρωένωση, για την ίδια τη λειτουργία και το μέλλον της ΕΕ. Μιλώντας στην ισπανική εφημερίδα «Ελ Παΐς», ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε έκρινε σκόπιμο να σημειώσει ότι «τα εθνικιστικά ένστικτα, στην Ιταλία αλλά και σε άλλες χώρες, θα είναι πολύ δυνατά, αν η Ευρώπη δεν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων» και πρόσθεσε ότι στην πρόσφατη Σύνοδο - όπου εκφράστηκαν έντονες διαφωνίες ειδικά από Γερμανία, Ολλανδία για την έκδοση «κορονο-ομολόγων» - υποστήριξε ότι η Ρώμη δεν ζητά από την Ευρώπη την αμοιβαιοποίηση όλου του δημόσιου χρέους της Ιταλίας, «αλλά να αντιδράσει δυναμικά για να βγουν οι χώρες από το τσουνάμι αυτό».

Από τη δική του μεριά, ο Ιταλός ΥΠΕΞ Λουίτζι ντι Μάγιο απαντώντας σε πρόσφατο ερώτημα της «Κοριέρε ντε λα Σερα» για το αν κρύβουν κάτι παραπέρα οι συνεχείς ευχαριστίες της κυβέρνησης Κόντε προς Ρωσία και Κίνα, ισχυρίστηκε ότι «δεν υπάρχουν νέα γεωπολιτικά σενάρια». Ωστόσο, επισήμανε ότι οι παραπάνω χώρες ήταν απ' τις πρώτες που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση της Ρώμης για βοήθεια, για να καταλήξει ότι «όχι, δεν πρόκειται για νέα εποχή "Ψυχρού Πολέμου", πρόκειται για την πραγματικότητα, ή αν θέλετε καλύτερα για "Realpolitik" (σ.σ. "άσκηση πολιτικής βασισμένη στο ρεαλισμό")». Ενδιαφέρουσες ήταν όμως και οι επισημάνσεις του υφυπουργού Εξωτερικών της Ιταλίας Μάνλιο ντι Στέφανο, στην εφημερίδα «Ιλ Ντούμπιο», που σημείωσε στις 24 Μάρτη ότι «όταν περάσει αυτή η έκτακτη κατάσταση, πρέπει να ξανασκεφτούμε τις λειτουργίες της ΕΕ... Αυτή η πανδημία αποτελεί ένα "συναγερμό" για όλους όσοι ισχυρίζονται ότι η ΕΕ δε μπορεί να αλλάξει... Τώρα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο σε όλους ότι, αν είναι απαραίτητο, κάποιες ρυθμίσεις, λειτουργίες πρέπει να "σπάσουν", ειδικά όσον αφορά την οικονομία. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτή την προσέγγιση και μετά την κρίση αυτή, συνολικά, για να αναμορφωθεί η ΕΕ ώστε να διασφαλιστεί ότι τελικά ανταποκρίνεται στις ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών...». Καταλήγοντας και περιγράφοντας περιθώρια - που φυσικά και το ιταλικό κεφάλαιο εξακολουθεί να μελετά - αναπροσαρμογής της ΕΕ ώστε να αναμετρηθεί με αξιώσεις με αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, είπε ότι «τίποτα δεν θα είναι το ίδιο μετά (την πανδημία) στην ΕΕ, εξαιτίας των ελαττωμάτων και των αδυναμιών της, που ήταν ήδη γνωστές αλλά κάποιες πλέον βρίσκονται σε δημόσια θέα. Και όταν κάποιος γνωρίζει πια τις αδυναμίες σου, πρέπει να τις θεραπεύσεις το συντομότερο δυνατόν, αν θες να τα καταφέρεις. Θα χρειαστούμε ένα νέο μοντέλο (σ.σ. για την ΕΕ) και η Ιταλία θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή γι' αυτό...». Τέλος, αξίζει να καταγραφεί ότι όταν κλήθηκε να αξιολογήσει ειδικά τον τρόπο που η Κίνα αντέδρασε στην επιδημία, εκτίμησε ότι «η Κίνα έδρασε γοργά και αποφασιστικά για την αντιμετώπιση της κρίσης, αλλά χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι κατέστη ικανή γι' αυτό εξαιτίας ενός κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού συστήματος που διαφέρει σημαντικά από το δυτικό μοντέλο...».

Αλλά και στη Γαλλία, διευρύνεται η συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ. Ο διευθυντής της «δεξαμενής σκέψης» «Ινστιτούτο "Ζακ Ντελόρ"» Σεμπαστιάν Μαγιάρ δήλωσε: «Η αναμενόμενη ύφεση σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσε να προκαλέσει κοινωνική κρίση και τελικά να ενισχύσει τις εθνικιστικές δυνάμεις». Και διακρίνοντας αυξημένες πιθανότητες για ένα «Italexit», συνέχισε: «Ειδικά στην ιδιαίτερα πληγείσα Ιταλία, οι πολίτες αισθάνονται ότι δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στην αλληλεγγύη των παραδοσιακών εταίρων. Οι Ιταλοί έχουν ήδη γίνει πολύ καχύποπτοι με την Ευρώπη. Υπάρχει ο κίνδυνος να προκληθεί ένα "Italexit"... Μια Ευρώπη χωρίς την Ιταλία είναι ένας θανάσιμος κίνδυνος. Μετά το Brexit, την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ουδείς μπορεί να διανοηθεί ότι ακόμα μια χώρα θα αποχωρήσει από την ΕΕ, ειδικά ένα ιδρυτικό μέλος. Εκτός από την Ιταλία, απειλούνται και οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ με οικονομική στασιμότητα...».

Επιβεβαιώνεται λοιπόν ξανά ότι οι διακρατικές συμμαχίες του κεφαλαίου δεν είναι αιώνιες και άφθαρτες. Η «επανεξέταση» και η «αναπροσαρμογή» τους στις εκάστοτε συνθήκες αφορούν το πώς καλύτερα εξυπηρετούνται οι ανάγκες των μονοπωλιακών συμφερόντων που κάθε πλευρά εκπροσωπεί. Από αυτή την πλευρά διαμορφώνονται και αναμορφώνονται συμμαχίες και άξονες, με μόνο σταθερό χαρακτηριστικό την οργάνωση και κλιμάκωση της επίθεσης στα λαϊκά, εργατικά στρώματα.