ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

Σε επίσημη μετατράπηκε, τελικά, η έκτακτη ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής των Βρυξελλών και κατέληξε, αργά χτες το βράδυ, σε μια απόφαση, η οποία επιχειρεί έναν «πολεμικό συγκερασμό» μεταξύ των γαλλο-γερμανικών και των βρετανικών απόψεων, αποτρέποντας προσωρινά μια ανοιχτή κρίση εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Η Βαγδάτη δεν πρέπει να τρέφει ψευδαισθήσεις», σημειώνει η απόφαση και απευθύνει τελεσίγραφο «πλήρους και άμεσου αφοπλισμού» στο Ιράκ, ενώ επιρρίπτονται αποκλειστικά και μόνο σ' αυτό οι ευθύνες για τις μελλοντικές εξελίξεις. Στην απόφαση τονίζεται, επίσης, ότι «δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε με τους εταίρους, ιδίως με τις ΗΠΑ, για τον αφοπλισμό του Ιράκ», ενώ για πρώτη φορά γίνεται η επίκληση «στη χρήση βίας», έστω και ως «έσχατης λύσης». Κατά τα άλλα, η απόφαση επαναλαμβάνει την ανάγκη «νομιμοποίησης» της οποιασδήποτε ενέργειας, μέσω των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ, ενώ, για πρώτη φορά, η ΕΕ «υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες της Τουρκίας στην περιοχή».

Οι «αντιφρονούντες» του ΝΑΤΟ, η Γαλλία, η Γερμανία και το Βέλγιο προσήλθαν στις Βρυξέλλες με σκοπό την επίτευξη συγκερασμού πάση θυσία, ώστε να επιβεβαιωθεί, έστω και τυπικά, ο έλεγχος επί της ΕΕ από τον ηγεμονικό γαλλο-γερμανικό άξονα. Το μεγάλο ερώτημα ήταν η στάση της Βρετανίας και, δευτερευόντως της Ισπανίας και της Ιταλίας, που συνοδεύουν εδώ και μέρες το φιλοαμερικανικό χορό στο ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, μετά την αρχική άτυπη σύνοδο των 15 ΥΠΕΞ, το Βέλγιο ανέλαβε την «πρωτοβουλία συγκερασμού» στη βάση μιας «πρότασης» έξι σημείων, την οποία η Ελληνική Προεδρία ανέλαβε να διακομίσει στο κρίσιμο «δείπνο εργασίας» των 15 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Τη βάση συγκερασμού αποτέλεσε η «κοινή» απόφαση της 27/1/2003 του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών επί το (...) «αμερικανικότερον». Στη βάση του ψηφίσματος 1441 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (8/11/2002) τονίζεται, ακόμη πιο σκληρά, η ανάγκη αφοπλισμού του Ιράκ, η οποία «πρέπει να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν» γιατί, λέει, «ο χρόνος πιέζει». Σημείο το οποίο απαλείφτηκε, κατόπιν παρέμβασης της Γερμανίας. Οι επιθεωρήσεις του ΟΗΕ πρέπει να συνεχιστούν με «πλήρη» συνεργασία του Ιράκ, αλλά η απόδειξη «συνεργασίας» βαραίνει αποκλειστικά τη Βαγδάτη. Για πρώτη φορά δύο νέα στοιχεία παρεισφρέουν στην ενδοευρωπαϊκή συζήτηση. Το πρώτο αφορά στη σημασία της διατλαντικής σχέσης, ενδεικτικό του γεγονότος ότι το ρήγμα στο ΝΑΤΟ έχει φοβίσει τις ευρωπαϊκές «μεγάλες δυνάμεις». Το δεύτερο στοιχείο αφορά αποκλειστικά στην ΕΕ, αφού για πρώτη φορά οι Ευρωπαίοι κάνουν λόγο για «χρήση βίας», έστω και ως «έσχατης λύσης». Η αναφορά στη «χρήση βίας» δεν υπήρχε στην «κοινή» απόφαση της ΕΕ την 27/1/2003 και αποτελεί υπόκλιση στις αμερικανο-βρετανικές πιέσεις. Ο Βρετανός ΥΠΕΞ Τζακ Στρο, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής έκανε λόγο για «αξιόπιστη απειλή της χρήσης βίας». Σύμφωνα με τον στρατοκράτη της ΕΕ Χ. Σολάνα «όλοι συμφωνούν πως ο πόλεμος μπορεί να 'ναι απαραίτητος, σε μια δεδομένη στιγμή, αλλά ακόμη δε βρισκόμαστε σ' αυτό το σημείο». Ολοι τοποθετούν στο «επίκεντρο» των προσπαθειών τον ΟΗΕ. Και όλοι αποφεύγουν να μιλήσουν για πόλεμο.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός, ως πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ το τρέχον εξάμηνο και έχων την «τυπική» ευθύνη και «πρωτοβουλία» για τη σύγκληση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής, χαρακτήρισε «αυτονόητη» τη σύγκληση και «παράδοξη τη στάση όσων ισχυρίζονταν «να μην ασχοληθούμε (...) και κατ' επέκταση να μην εκφράσουμε άποψη». Παρά το γεγονός ότι «φαίνεται δύσκολο» η ΕΕ «πέτυχε να έχει μια κοινή στάση από το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών την 27η Γενάρη». Από τότε διαμεσολάβησαν μια σειρά γεγονότων, που κατέδειξαν το ανοιχτό ρήγμα στους κόλπους του «ατλαντισμού» και τη μεγαλειώδη αντίδραση των λαών όλου του κόσμου στον «πόλεμο του πετρελαίου». Σύμφωνα με τον Κ. Σημίτη «δε συγκεντρωθήκαμε σήμερα για να επαναλάβουμε τις διαφωνίες μας, να επαναβεβαιώσουμε τις αποκλίσεις και να επιστρέψουμε στις πρωτεύουσές μας, αφήνοντας τα πράγματα εκεί που ήταν μέχρι χτες». Σύμφωνα με τον Ελληνα πρωθυπουργό, η ΕΕ πρέπει «να επιδιώξει το εφικτό» και, κυρίως, «να αποτρέψουμε και ας μην το υποτιμήσουμε, τον κίνδυνο διαμόρφωσης νέων διαχωριστικών γραμμών στον ευρωπαϊκό χώρο που αναπτύχθηκε μέχρι σήμερα πάνω σε κοινές αξίες και αρχές». Για την ελληνική πλευρά η απόφαση 1441 του ΟΗΕ είναι «ένα δεδομένο» και το δεύτερο είναι ότι «εάν η Βαγδάτη δεν την αξιοποιήσει θα φέρει την ευθύνη για όλες τις συνέπειες». Κατά συνέπεια, όπως τόνισε ο Κ. Σημίτης, «η ευθύνη της ΕΕ είναι να συμβάλουμε, να πιέσουμε, να εξασφαλίσουμε ένα διπλό στόχο: Να συμμορφωθεί το Ιράκ στην απόφαση του ΟΗΕ, αλλά και να μην υπάρξει πόλεμος (...) Για να μην υπάρξει πόλεμος πρέπει να αποκτήσουμε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τη βεβαιότητα ότι το Ιράκ δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει όπλα μαζικής καταστροφής, ούτε τώρα ούτε στο μέλλον».

Με επιστολή του προς την Ελληνική Προεδρία ο «ήρωας» στη χώρα του Βέλγος ΥΠΕΞ Λ. Μισέλ «επιχαίρει» για τη σύγκληση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ «την οποία το Βέλγιο είχε προτείνει από τις αρχές του Φλεβάρη». Επισημαίνει ότι «η συνοχή της ΕΕ πάει πέραν της ιρακινής κρίσης», και ότι παρά το «χωριστικό μήνυμα» της «επιστολής των 8», η ΕΕ μπορεί να βρει «κοινή φωνή, αν ξεφύγουμε από το ψεύτικο δίλημμα υπέρ των ΗΠΑ ή υπέρ της Ευρώπης». Το Βέλγιο εκτιμά ότι «διακυβεύεται η διατλαντική σχέση» στην ιρακινή κρίση, αλλά τονίζει ότι «η σχέση αυτή όχι μόνο πρέπει να διατηρηθεί, αλλά και να ενισχυθεί». Σύμφωνα με τον Λ. Μισέλ, αλλά και τους άλλους δυο της «γηραιάς» Ευρώπης «η χρήση βίας δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά συνιστά την έσχατη επιλογή».