Τι χρονιά και αυτή! Μέσα σε ένα χρόνο, η Γαλλία έζησε στιγμές, που είχε να ζήσει πολλά χρόνια, έζησε γεγονότα και αλλαγές, που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει, όταν το 1995 ξεκινούσε και έμοιαζε μια χρονιά σαν όλες τις άλλες.

Βέβαια, κάποιες από αυτές τις αλλαγές ήταν προγραμματισμένες. Ολοι γνώριζαν ότι το Μάη ο Φρανσουά Μιτεράν θα εγκατέλειπε οριστικά το Μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων, μετά από 14 συνεχόμενα χρόνια θητείας στο προεδρικό αξίωμα. Η προεκλογική αναμέτρηση ήταν σκληρή, όπως και αναμενόταν, άλλωστε. Οι Σοσιαλιστές ήθελαν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους στη γαλλική πολιτική σκηνή με κάθε δυνατό τρόπο και κάτι τέτοιο φαινόταν ιδιαίτερα πιθανό στις αρχές του 1995, όταν ως βασικός υποψήφιος προβαλλόταν ο μέχρι τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζακ Ντελόρ. Η αμφιβολία και ο αλληλοσπαραγμός στο εσωτερικό του, πάλαι ποτέ, ισχυρότατου Σοσιαλιστικού Κόμματος ήρθαν, όταν ο αδιαμφισβήτητος διάδοχος αρνήθηκε να φέρει σε πέρας αυτό το δύσκολο έργο. Ο Ζακ Ντελόρ, επικαλούμενος προσωπικούς λόγους και λόγους υγείας, ηλικίας, αλλά και πρωτοπορίας της νεότητας, αποποιήθηκε της ευθύνης για τη βελτίωση του σοσιαλιστικού προφίλ, μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης, προβλημάτων και κοινωνικής κρίσης. Το φίδι από την τρύπα, τελικά, ανέλαβε να βγάλει ο μετριοπαθής Λιονέλ Ζοσπέν.

Προεκλογικές εσωτερικές τρικυμίες, όμως, πέρασε και το κυβερνών κόμμα, "Συναγερμός για τη Δημοκρατία". Τόσο ο τότε πρωθυπουργός Εντουάρ Μπαλαντίρ, όσο και ο τότε δήμαρχος του Παρισιού Ζακ Σιράκ ζήλεψαν τις προεδρικές δόξες.

Κανένας από τους δύο δε θέλησε να υποχωρήσει και τελικά το κυβερνών συντηρητικό κόμμα κατέβηκε διχασμένο στις προεδρικές εκλογές, που για πολλούς σηματοδοτούσαν τη λήξη της περίφημης "5ης Γαλλικής Δημοκρατίας". Παρά τις προβλέψεις και τις δημοσκοπήσεις, στον πρώτο γύρο των εκλογών στις 23 Απρίλη, έγινε η έκπληξη και πρώτος αναδείχτηκε ο Λιονέλ Ζοσπέν. Στο δεύτερο γύρο, όμως (7 Μάη), οι συντηρητικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου του ακροδεξιού "Εθνικού Μετώπου", συσπειρώθηκαν στο πρόσωπο του νεογκολικού Σιράκ, ο οποίος έγινε ο νέος κάτοικος του Προεδρικού Μεγάρου με 52,64%. Στις 18 του ίδιου μήνα, ορκίζεται η νέα γαλλική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον, μέχρι τότε υπουργό Εξωτερικών, Αλέν Ζιπέ.

Η αλλαγή προσώπων στην ηγεσία της χώρας δε φάνηκε να εντυπωσίασε τους Γάλλους, οι οποίοι, εξοργισμένοι από τις συνεχιζόμενες περικοπές στους μισθούς και στις κοινωνικές δαπάνες, προχωρούν σε δυναμικές κινητοποιήσεις. Η αναταραχή που θα ακολουθούσε διαγράφτηκε, ήδη, πριν από τις προεδρικές εκλογές, όταν οι εργαζόμενοι στα μέσα μεταφοράς, στα ταχυδρομεία και στις δημόσιες υπηρεσίες πραγματοποίησαν 24ωρες και 48ωρες απεργίες κατά την προεκλογική εκστρατεία. Οι υποσχέσεις του Σιράκ για μείωση των φόρων και αύξηση των μισθών δεν έπεισαν και ο Μαρκ Μπλοντέλ, ηγέτης του συνδικάτου "Φορς Ουβριέρ", την επομένη των προεδρικών, μιλούσε για κοινωνική έκρηξη.

Το πραγματικό πρόσωπο του συντηρητικού και υπεροπτικού Σιράκ δεν άρχισε να φανεί. Στην αρχή, ήταν η έναρξη των ιδιωτικοποιήσεων των δημοσίων επιχειρήσεων, στη συνέχεια, η αναγγελία της επανάληψης των πυρηνικών δοκιμών (για να πιστοποιηθεί το στρατιωτικό κύρος της Γαλλίας και κατά συνέπεια να ενισχυθεί η διαπραγματευτική της δύναμη στο πλαίσιο της δημιουργίας ενός γαλλογερμανικού άξονα στην Ευρωπαϊκή Ενωση) και, τελικά, η έμμεση ανάμειξη της Γαλλίας στον αλγερινό κυκεώνα.

Οι αντιδράσεις δεν άργησαν να έρθουν και ήταν συγκλονιστικές. Οι Αλγερινοί φανατικοί ισλαμιστές δεν είδαν με καθόλου καλό μάτι την προσπάθεια της Γαλλίας να επανεμφανιστεί ως καθοριστικός παράγοντας των εξελίξεων στη χώρας τους και κυρίως την "προτίμηση" που διέκριναν προς το πρόσωπο του στρατηγού Ζερουάλ. Με ανακοίνωσή της στην αλγερινή εφημερίδα "Λα Τριμπίν" στις 17 Ιούλη, η "Ενοπλη Ισλαμική Ομάδα" προειδοποίησε ότι θα χτυπήσει στην καρδιά της Γαλλίας. Η πρώτη τους απάντηση ήρθε στις 26 Ιούλη. Αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός εξερράγη στο σταθμό Σαν Μισέλ του παρισινού μετρό, σκοτώνοντας 4 ανθρώπους και τραυματίζοντας 60. Στις 17 Αυγούστου, βομβιστικός μηχανισμός εξερράγη στην Αψίδα του Θριάμβου, τραυματίζοντας 70 ανθρώπους.

Η Γαλλία αρχίζει να ζει στη σκιά των επιθέσεων. Δεκάδες χιλιάδες αστυνομικοί περιπολούν τους δρόμους και όλα τα "επίφοβα σημεία". Ακολουθούν αρκετές μικροεκρήξεις και στις 7 Σεπτέμβρη ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο εκρήγνυται στη Λιόν τραυματίζοντας 6 άτομα. Ο πανικός αρχίζει να γενικεύεται και ο γαλλικός στρατός εμφανίζεται στους δρόμους και αναλαμβάνει την περιφρούρηση της "κοινωνικής ασφάλειας". Οι συλλήψεις γίνονται κατά εκατοντάδες. Οι υποψίες της γαλλικής Αστυνομίας εστιάζονται στο πρόσωπο ενός νεαρού Αλγερινού μετανάστη, του 26χρονου Κχαλέντ Κελκάλ. Μετά από ανθρωποκυνηγητό ημερών, ο Κελκάλ εντοπίζεται και εκτελείται εν ψυχρώ μπροστά στις κάμερες στις 29 Σεπτέμβρη.

Η δολοφονία του νεαρού υπόπτου πυροδότησε αλυσιδωτές αντιδράσεις στις φτωχογειτονιές και τα μίζερα προάστια των μεγάλων γαλλικών πόλεων, όπου εκατοντάδες νεαροί συγκρούονταν επί μερόνυχτα με τις αστυνομικές δυνάμεις, καίγοντας αυτοκίνητα, καταστρέφοντας καταστήματα. Είναι, ήδη, ξεκάθαρο ότι κάτι δεν πάει καλά στη γαλλική κοινωνία. Είναι ξεκάθαρο ότι η φτώχεια, η ανεργία, η κοινωνική ανισότητα και αδικία έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα όρια της ανοχής του γαλλικού λαού. Η Γαλλία μυρίζει έντονα μπαρούτι.

Οι βομβιστικές επιθέσεις συνεχίζονται και αποδεικνύουν περίτρανα ότι η στυγνή δολοφονία του Κελκάλ από τις αστυνομικές δυνάμεις δεν έσωσε τη γαλλική κοινωνία, που έτσι κι αλλιώς νοσεί βαθύτατα. Η επιμονή του Ζακ Σιράκ να μην κρατήσει τις αποστάσεις από τις εξελίξεις στην Αλγερία, παρά τις απανωτές επιθέσεις, αλλά και η ξεκάθαρη υποταγή του στους "οικονομικούς ευρωπαϊκούς" όρους του Γερμανού καγκελάριου Χέλμουτ Κολ (κατά τη διάρκεια της πρώτης διμερούς συνάντησής τους στις 26 Οκτώβρη) οξύνουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Ηδη, από τις αρχές Οκτώβρη, επικρατεί αναβρασμός στα πανεπιστήμια όλης της χώρας, καθώς φοιτητές και καθηγητές απαιτούν περισσότερα χρήματα για την εκπαίδευση και δεν αρκούνται στις υποσχέσεις για ανακατανομή των υπαρχόντων χρηματικών πόρων. Στις εβδομαδιαίες φοιτητικές διαδηλώσεις, προστίθεται η γενική απεργία των Γάλλων εργαζομένων στις 10 Οκτώβρη. Σε όλες αυτές τις εκδηλώσεις δυσαρέσκειας, η γαλλική ηγεσία εμφανίζεται "παγερά αδιάφορη". Είναι προφανές ότι είναι ανίκανη να αντιληφθεί το μέγεθος της οργής και της αγανάκτησης του γαλλικού λαού.

Η ατμόσφαιρα αρχίζει να γίνεται εκρηκτική από τις αρχές Νοέμβρη. Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις γίνονται ολοένα και πιο μαζικές, ολοένα και πιο μαχητικές. Η γαλλική κυβέρνηση συνεχίζει να τηρεί μια καθαρά υπεροπτική στάση και αρνείται σαφέστατα να συνειδητοποιήσει το πρόβλημα. Αντί να δείξει κάποια στοιχεία διαλλακτικότητας, ο Γάλλος πρωθυπουργός, αφού προσπάθησε να ρίξει στάχτη στα μάτια με έναν επιφανειακό ανασχηματισμό, καταθέτει στο Κοινοβούλιο τις κυβερνητικές προτάσεις για το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα. Προτείνει αύξηση της φορολογίας, αύξηση του ηλικιακού ορίου συνταξιοδότησης κατά 2,5 χρόνια, αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, περικοπές στις δαπάνες περίθαλψης και ασφάλισης και παραγκωνισμό των εργατικών συνδικάτων από τον έλεγχο των ασφαλιστικών ταμείων.

Το ηφαίστειο εκρήγνυται. Με σταδιακό και σταθερό ρυθμό, οι δημόσιες υπηρεσίες κλείνουν η μία μετά την άλλη, ο ένας κλάδος μετά τον άλλο. Από τις 24 Νοέμβρη και έπειτα, η μεγαλύτερη και μαζικότερη γενική απεργία των τελευταίων δεκαετιών είναι γεγονός. Λεωφορεία, σιδηρόδρομοι, μετρό, αεροπλάνα, σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις, νοσοκομεία, ακόμα και ιδιωτικές επιχειρήσεις, παραλύουν. Ολη η Γαλλία έχει παραλύσει.

Οι διαδηλώσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Οι δρόμοι κατακλύζονται από εκατοντάδες χιλιάδες απεργούς, τα εργατικά συνδικάτα CGT και "Φορς Ουβριέρ" δε συζητούν πια: Απαιτούν και έχουν την ισχύ να το κάνουν. Οι διασπαστικοί ελιγμοί της γαλλικής κυβέρνησης δεν αποδίδουν και έτσι καθημερινά απλώνονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις, αυξάνεται ο όγκος των διαδηλωτών και, κυρίως, εντείνεται η λαϊκή υποστήριξη προς τους απεργούς. Η Γαλλία ζει πρωτόγνωρες στιγμές. Η γαλλική κυβέρνηση αναγκάζεται να κάνει μικροϋποχωρήσεις και βλέποντας ότι δεν αρκούν αναγκάζεται να δώσει γην και ύδωρ στον κλάδο των σιδηροδρομικών, οι οποίοι εμφανίζονται ως στυλοβάτες των κινητοποιήσεων.

Περίπου στα μέσα Δεκέμβρη, οι απεργοί αρχίζουν να επιστρέφουν στις εργασίες τους. Στις 21 Δεκέμβρη συνδικάτα, εργοδότες και κυβέρνηση κάθονται γύρω από το ίδιο τραπέζι διαπραγματεύσεων. Τα αποτελέσματα, όμως, δεν είναι ικανοποιητικά. Οι ηγέτες της CGT και της "Φορς Ουβριέρ" προειδοποιούν ότι οι εργαζόμενοι θα ξεκινήσουν νέες απεργίες.

Το τέλος του 1995 βρίσκει τη Γαλλία σε μια έντονα ρευστή κατάσταση, όπου από ώρα σε ώρα τα πάντα μπορούν να συμβούν. Οπως και να εξελιχθούν, όμως, τα πράγματα, ο αγώνας των Γάλλων εργαζομένων είναι ανεκτίμητης αξίας και συμβολής. Θύμισε σε όλους τους Ευρωπαίους ότι τα δικαιώματα κατακτιούνται μέσα από την πάλη, απέδειξε ότι τίποτα δεν είναι μονόδρομος, αν δεν το θέλουν οι ίδιοι οι λαοί, έκανε το ευρωπαϊκό κεφάλαιο και τους εκφραστές του να τρέμουν, απομάκρυνε τη νομισματική ενοποίηση. Εκανε την Ευρώπη να τρέμει από ελπίδα και, από την άλλη πλευρά, από φόβο. Το αγέρωχο ύφος του κ. Σιράκ ως Γάλλου Προέδρου και ως Ευρωπαίου ισχυρού δεν είναι πια και τόσο αγέρωχο στις αρχές του 1996.