Στην οικονομική μιζέρια καθηλώνει τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (ΝΑ) η κυβέρνηση, με το νομοσχέδιο για τα οικονομικά του θεσμού, που κατέθεσε χτες στη Βουλή. Ο στόχος, όπως τον προσδιόρισε και χτες ο υπουργός Εσωτερικών, Αλ. Παπαδόπουλος, κατά την παρουσίαση του σχετικού νομοσχεδίου, είναι η προσαρμογή της λειτουργίας του θεσμού στη δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης.

Στην κατεύθυνση αυτή, το νομοσχέδιο όχι απλά διατηρεί, αλλά ενισχύει τη λογική της πρόσθετης φορολόγησης και της ανταποδοτικότητας ως τρόπο λειτουργίας των ΝΑ, καθώς προσδιορίζει τα όρια των δαπανών τους, "ώστε να είναι συμβατά με τις γενικότερες μακροοικονομικές και δημοσιονομικές εξελίξεις" - όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στην εισηγητική έκθεση. Προσδιορίζει δηλαδή το ανώτατο όριο των εξόδων των ΝΑ που χρηματοδοτούνται από τους ΚΑΠ, αφού οι προϋπολογισμοί που θα συντάξουν, για πρώτη φορά το επόμενο οικονομικό έτος, ελέγχονται από τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών και ανάλογα εγκρίνονται ή όχι. Δηλαδή αν κάποιοι προϋπολογισμοί δε συμβαδίζουν με την αντιλαϊκή κυβερνητική πολιτική, θα επιστρέφονται... Στο σημείο αυτό εντοπίζεται η πρόθεση - επιλογή της κυβέρνησης να λειτουργήσουν οι ΝΑ ως διοικητικοί μηχανισμοί προώθησης των επιλογών της. Μάλιστα ο υπουργός Εσωτερικών, μιλώντας χτες στους δημοσιογράφους, κάλεσε τους αιρετούς να αναλάβουν μερίδιο ευθύνης στην παραπάνω προσπάθεια, να συμπράξουν δηλαδή στην καταρράκωση τόσο της δευτεροβάθμιας, όσο και της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Με το νομοσχέδιο θεσμοθετούνται Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) και για τις νομαρχίες, που υπολογίζονται ως ποσοστό επί ορισμένων φόρων που επιβάλλονται από την κεντρική διοίκηση. Η επιχορήγηση από τους ΚΑΠ αγγίζει μόλις το 0,68 % επί του γενικού κρατικού προϋπολογισμού για το 1998. Τα δε κριτήρια κατανομής των πόρων παραμένουν αδιευκρίνιστα. Η εμπειρία της αυθαίρετης παρακράτησης πόρων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης - ξεπερνούν το 1 τρισ. δραχμές - καταδεικνύει πως ο συγκεκριμένος τρόπος επιχορήγησης του θεσμού δεν κατοχυρώνει ούτε καν την απόδοση των φόρων που του αναλογούν. Αλλωστε αυτοί μεταβάλλονται σύμφωνα με την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική ή και τις επιδιώξεις της. Αξίζει να θυμίσουμε στο σημείο αυτό, πως με τη ρύθμιση για την απαλλαγή των καταλυτικών αυτοκινήτων - για μια πενταετία - από την καταβολή τελών κυκλοφορίας, ποσοστό των οποίων αποδίδεται στην ΤΑ, ο θεσμός έχασε τεράστια ποσά, που ποτέ δεν του αποδόθηκαν. Αυτό αρκεί για να εξηγήσει την αποστροφή της κυβέρνησης στη μόνη διέξοδο, να επιχορηγείται δηλαδή τόσο η πρωτοβάθμια όσο και η δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση μ' ένα συγκεκριμένο και σημαντικό ποσοστό από τον κρατικό προϋπολογισμό, που δε θα επιδέχεται παρερμηνειών.

Το νομοσχέδιο "κατοχυρώνει" την επιβολή πρόσθετων φόρων και τελών για κάθε έργο που αναπτύσσεται στην περιοχή της κάθε Νομαρχίας. Μάλιστα, στη σχετική εισηγητική έκθεση, εξαιρεί από κάθε έλεγχο αν όχι παροτρύνει τα νομαρχιακά συμβούλια να αυξήσουν τις δαπάνες που "χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από πόρους της ΝΑ και που προέρχονται από ανταποδοτικά τέλη".Βέβαια, αυτή η λογική λειτουργίας της ΝΑ, της πρόσθετης φορολόγησης, δεν είναι άγνωστη σε πολλούς νομάρχες - κάποιοι αποτέλεσαν τους πιλότους για να ακολουθήσουν... "άξιοι" συνεχιστές. Οπως δεν είναι άγνωστη και στους εργαζόμενους κατοίκους της χώρας, οι οποίοι καλούνται να πληρώνουν δυο και τρεις φορές για μια υπηρεσία. Η δε κυβερνητική επιταγή να αναθέτουν όλοι οι επιχορηγούμενοι από το κράτος φορείς - άρα και οι ΝΑ - τη σύνταξη τριετούς επιχειρησιακού σχεδίου σε ιδιώτες, οι οποίοι και θα έχουν το έλεγχό του, στόχο έχει τη μείωση σιγά σιγά της κρατικής επιχορήγησης και τη "στροφή" στην τσέπη του δημότη, του εργαζόμενου.

Γίνεται φανερό πως το συγκεκριμένο νομοσχέδιο όχι μόνο δεν εγγυάται την αναπτυξιακή προοπτική του θεσμού και τη συμβολή του στο ζητούμενο, να υπηρετήσει και να λειτουργήσει σε όφελος του εργαζόμενου, αλλά αντίθετα καθιστά τη ΝΑ μοχλό περάσματος των αντιλαϊκών κυβερνητικών επιλογών.

Κατά τα άλλα, το νομοσχέδιο που κατατέθηκε προβλέπει την επιχορήγηση των ΝΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό για τις δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης ασφαλισμένων του δημοσίου, αποζημιώσεις επιμισθίων εκπαιδευτικών και λειτουργίας σχολών εκπαίδευσης διδακτικού προσωπικού. Ακόμη προβλέπει τη δημιουργία Αποθεματικού Κεφαλαίου Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Δηλαδή αν τα έσοδα από τους ΚΑΠ υπερβαίνουν τις δαπάνες της ΝΑ που χρηματοδοτούνται από τους ΚΑΠ, η διαφορά θα κατατίθεται σε ειδικό λογαριασμό στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

Την ικανοποίησή του για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου έσπευσε να δηλώσει ο πρόεδρος της Ενωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας, Β. Κουλουμπής, καταθέτοντας ταυτόχρονα τη συγκατάβασή του στους περιορισμούς της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Αλλωστε η μόνη ανησυχία της πλειοψηφίας των νομαρχών για το μέλλον του θεσμού, όπως είχε εκδηλωθεί στο πρόσφατο ετήσιο συνέδριό τους, εξαντλείται στην καλύτερη διαχείριση της εφαρμοζόμενης δημοσιονομικής πολιτικής από τη ΝΑ, προκειμένου να συμβάλλει και αυτή στην πορεία προς την ΟΝΕ.

• Καθαρά προεκλογική ενέργεια χαρακτηρίζει την κατάθεση του νομοσχεδίου χτες στη Βουλή, η ΝΔ. Επρεπε να είχε γίνει αρκετό καιρό πριν υποστηρίζει και επιβεβαιώνει τη συγκατάθεσή της στο περιεχόμενό του.