«Τι ήταν εκείνος ο ηρωικός αγώνας των 33 ημερών; Πώς ξεκίνησε και πώς τελείωσε; Ποια συνέχεια υπήρξε μετά απ' αυτόν και ποιας αλυσίδας κρίκο αποτελεί ο ίδιος;». Σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απάντησε με την ομιλία του, την Κυριακή το πρωί, ο Μάκης Μαΐλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, σε εκδήλωση για το Δεκέμβρη του 1944. Η εκδήλωση, που διοργάνωσαν οι Κομματικές και Κνίτικες Οργανώσεις της Α΄ Αθήνας, τελικά πραγματοποιήθηκε στο Συνδικάτο Οικοδόμων, και όχι στο Πολυτεχνείο όπως ήταν προγραμματισμένη.

Την αίθουσα του συνδικάτου κατέκλυσαν κομματικά και κνίτικα μέλη κάθε ηλικίας. Ηταν εκεί κομμουνιστές που έζησαν το Δεκέμβρη του '44 και κατέθεσαν την εμπειρία τους και τους προβληματισμούς τους, αλλά και νέοι σύντροφοι που έμαθαν και έκαναν χρήσιμες ερωτήσεις για μια απ' τις κορυφαίες περιόδους της ταξικής πάλης στην Ελλάδα.

Ο Μάκης Μαΐλης, στην εισηγητική του ομιλία, μεταξύ άλλων, τόνισε: «Πολύ καιρό πριν από την απελευθέρωση της Αθήνας, στις 12 Οκτώβρη 1944, συγκεκριμένα από τότε που το ΕΑΜ μαζικοποιήθηκε και ο ΕΛΑΣ έγινε στρατός χιλιάδων, τον εγχώριο και ξένο (εγγλέζικο) αστικό πολιτικό παράγοντα τον απασχολούσε το θέμα του ένοπλου λαού, δηλαδή το κύριο θέμα σε ένα συσχετισμό δυνάμεων που ήταν υπέρ του ΕΑΜ. Γνώριζαν ότι μόνο ο ένοπλος λαός μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την εξουσία τους. Στον αφοπλισμό, λοιπόν, του ένοπλου λαού κατέτειναν πρωταρχικά όλες οι προσπάθειες και ίντριγκες.

Οι ηγεσίες του ΚΚΕ και του ΕΑΜ ζητούσαν να αποστρατευτούν όλα τα στρατιωτικά σώματα και στη θέση τους να μπει ένας Εθνικός Στρατός, με κανονική στρατολογία, ξεκαθαρισμένος από τους δοσίλογους στρατιωτικούς. Οι Εγγλέζοι και η κυβέρνηση Παπανδρέου ζητούσαν να διαλυθούν ο ΕΛΑΣ και η Εθνική Πολιτοφυλακή, όχι όμως η Ορεινή Ταξιαρχία και ο Ιερός Λόχος.

Ενάντια στο τελεσίγραφό τους, το ΕΑΜ πραγματοποίησε στις 3 του Δεκέμβρη 1944 στην πλατεία Συντάγματος το απαγορευμένο από την κυβέρνηση συλλαλητήριο(...). Οι χωροφύλακες του Εβερτ χτύπησαν το συλλαλητήριο. Οι πρώτοι 21 νεκροί και 140 τραυματίες του Δεκέμβρη ήταν γεγονός (...). Στις 4 Δεκέμβρη, μόλις ο λαός κήδεψε τους νεκρούς του, ακολούθησε νέα σφαγή με 40 νεκρούς και 70 τραυματίες. Και στις 5 Δεκέμβρη ήρθε ο επόμενος απολογισμός, με 30 νεκρούς ΕΑΜίτες και περισσότερους από 100 τραυματίες. Στο μεταξύ, είχαν δοθεί διαταγές να δράσει ο ΕΛΑΣ. Ο νέος ένοπλος αγώνας είχε αρχίσει.

(...) Στις 33 ημέρες των μαχών της Αθήνας και του Πειραιά, σε έναν άνισο αγώνα, ο ΕΛΑΣ πολέμησε ηρωικά. (...) Ομως, οι βασικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ κρατήθηκαν μακριά από την Αθήνα, κυνηγώντας τον ΕΔΕΣ στην Ηπειρο. Ετσι, στις 5 του Γενάρη 1945 άρχισε η υποχώρηση του ΕΛΑΣ και χιλιάδων άλλων αγωνιστών. (...) Το ΚΚΕ μελετά την ιστορία του με υπερηφάνεια για την προσφορά της 90χρονης διαδρομής του, προσπαθώντας ταυτόχρονα να εξάγει χρήσιμα διδάγματα από την εμπειρία του».

Στη συνέχεια ο Μάκης Μαΐλης αναφέρθηκε στα «βασικά διδάγματα που προκύπτουν» απ' το Δεκέμβρη του 44:

• Η εργατική πρωτοπορία οφείλει να οξύνει την ταξική πάλη, να ενθαρρύνει την αυτενέργεια και την πρωτοβουλία των λαϊκών μαζών, να τις διαπαιδαγωγεί και να διδάσκεται από τη γενίκευση της πείρας τους, να ανεβάζει το επίπεδο συνειδητοποίησής τους. Ορος γι' αυτά είναι η αυτοτελής δράση του Κόμματος (...).
• Ανάμεσα στην αστική και στην προλεταριακή εξουσία δεν υπάρχει καμία άλλη ενδιάμεση εξουσία.
• Το αστικό κράτος δε μετασχηματίζεται. Το αστικό κράτος πρέπει να τσακιστεί αμέσως από τον εξεγερμένο λαό.
• Απαιτείται συνεχής παρακολούθηση και μελέτη της τακτικής του ταξικού εχθρού και σε καμία περίπτωση υποτίμηση της πείρας του, της ταξικής του σταθερότητας, της ικανότητας που έχει να ελίσσεται, αλλά και της δύναμης που του προσδίδουν οι διεθνείς συμμαχίες του.

Το μέλος της ΚΕ υπογράμμισε: «ΕΑΜ - Δεκέμβρης - ΔΣΕ: Είναι η δεκαετία που μεγάλες εργατικές και λαϊκές μάζες βγαίνουν στο προσκήνιο, με πρώτη την εργατική τάξη ως ηγετική δύναμη αυτών των αγώνων. Αποδείχτηκε για πολλοστή φορά ότι από την έννοια λαός, μόνο αυτή η τάξη είναι σε θέση να συσπειρώσει σε πορεία προς τα εμπρός τα άλλα λαϊκά στρώματα, δηλαδή τις μικροαστικές δυνάμεις.

(...) Το ΚΚΕ ενσωματώνει στις θέσεις και στη δράση του τα διδάγματα της ταξικής πάλης, της κινητήριας δύναμης που φέρνει μπροστά την κοινωνία. Υπερασπίζεται τις θυσίες και την ηρωική δράση εκατομμυρίων μαζών όπου Γης, και πρώτα απ' όλα τη συνειδητή γιγάντια προσπάθεια των Μπολσεβίκων να κάνουν πράξη τα οράματα και το σκοπό της Οχτωβριανής Επανάστασης, με πρώτο βήμα την πάλη κατά των αστών και των κουλάκων στην προπολεμική Σοβιετική Ενωση.

Το Κόμμα μας αποκρούει αποφασιστικά την κατασυκοφάντηση και τη χυδαιολογία της "σταλινολογίας". Και επειδή το ΚΚΕ βρίσκεται με το μέρος της ιστορικής αλήθειας και επειδή η "σταλινολογία" στρέφεται κατά των λαϊκών συμφερόντων, σε πρώτη γραμμή κατά της πολιτικής του ΚΚΕ, που είναι πολιτική κατά του κεφαλαίου, για τη λαϊκή εξουσία. Και έχει επαναλάβει πολλές φορές ότι από αυτή τη γραμμή δεν πρόκειται να παρεκκλίνει, ούτε υπάρχει δύναμη ικανή να βγάλει το ΚΚΕ από το δρόμο που βαδίζει».

Μετά την ομιλία του Μάκη Μαΐλη ακολούθησε συζήτηση με τους συγκεντρωμένους, απ' την οποία παραθέτουμε ορισμένες ερωτήσεις και απαντήσεις:

-- Γιατί έγινε η καταστολή του κινήματος στη Μέση Ανατολή;

-- «Γιατί η μεγάλη πλειοψηφία του στρατού είχε ταχθεί με το μέρος του ΕΑΜ. Επρεπε λοιπόν οι Εγγλέζοι και οι Ελληνες αστοί πολιτικοί να εκκαθαρίσουν τον εκεί στρατό, ώστε να έχουν ελεγχόμενο από αυτούς μηχανισμό, όταν θα έρχονταν στην Ελλάδα. Το σχέδιο ήταν να χτυπηθεί το ΕΑΜ. Επομένως δεν ήταν δυνατό να φέρουν μαζί τους στρατό στην πλειοψηφία του υπέρ του ΕΑΜ».

-- Γιατί ο Κόκκινος Στρατός δεν ήρθε και στην Ελλάδα το 1944, ενώ έφτασε μέχρι και τη Βουλγαρία; Ο λόγος ήταν η συμφωνία της Γιάλτας, όπως μας λένε;

-- «Δεν μπορούσε να έρθει. Ο πόλεμος διαρκούσε και η Ελλάδα βρισκόταν στρατιωτικά - επιχειρησιακά στο Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, υπό την αιγίδα των Εγγλέζων. Σε αυτό το στρατηγείο είχε ενταχθεί και ο ΕΛΑΣ. Ο Κόκκινος Στρατός απελευθέρωσε άλλες χώρες, καταδιώκοντας τις γερμανικές στρατιές που μαζί με τους συμμάχους τους είχαν εισβάλει στη Σοβιετική Ενωση. Με ποια δικαιολογητική βάση θα ερχόταν και στην Ελλάδα; Πολύ περισσότερο που εκείνες τις ημέρες οι Γερμανοί ετοιμάζονταν να αποχωρήσουν.

Η Σοβιετική Ενωση είχε συνάψει αντιχιτλερική συμμαχία με τη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Επρεπε να παίρνει υπόψη της τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων, ακόμα πιο πολύ που τότε αστικές δυνάμεις, σε πρώτη γραμμή το Βατικανό, πάσχιζαν να σπάσει αυτή η συμμαχία, για να χτυπήσουν τη Σοβιετική Ενωση ενωμένες οι ΗΠΑ, Αγγλία, Γερμανία, Ιαπωνία.

Η Γιάλτα δεν έχει καμία σχέση με την απελευθέρωση και με το Δεκέμβρη του 1944, γιατί η Γιάλτα έγινε το Φλεβάρη του 1945 και οι αποφάσεις της Σύσκεψης είναι δημοσιευμένες. Εχει όμως σημασία να δούμε ποιοι λένε τα σχετικά με το "χαρτάκι" που δήθεν έγραψε ο Τσόρτσιλ για το μοίρασμα του κόσμου και ότι ο Στάλιν συμφώνησε με αυτό. Είναι ο Τσόρτσιλ που αποκαλούσε τη δράση του ΕΛΑΣ "ουρλιάσματα των αθλίων Ελλήνων ληστών"!! Αυτή είναι η αξιοπιστία τους... Ο Τσόρτσιλ ήταν που έκανε συμφωνία με τον Χίτλερ να παραχωρηθεί στη Βρετανία η Θεσσαλονίκη και σε αντάλλαγμα να μη χτυπήσουν οι Εγγλέζοι τους Γερμανούς κατά την υποχώρηση».

-- Τι έλεγε η Συμφωνία της Βάρκιζας;

-- «Περιείχε σειρά άρθρων. Αναφερόμαστε στα δύο κύρια: Πρώτο, στην αποστράτευση του ΕΛΑΣ και στην παράδοση των όπλων του. Δεύτερο, στο άρθρο που πρόβλεπε "Αμνηστεύονται τα πολιτικά αδικήματα τα τελεσθέντα από της 3ης Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Εξαιρούνται της αμνηστίας τα συναφή κοινά αδικήματα κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήταν απαραιτήτως αναγκαία διά την επιτυχίαν του πολιτικού αδικήματος". Αυτή η διάταξη έδινε τη δυνατότητα στον κάθε χαφιέ, στον κάθε χωροφύλακα, σε κάθε εντεταλμένο, να καταδίδει οποιονδήποτε αγωνιστή και τελικά να διώκονται οι πάντες για εγκλήματα».

-- Τι εννοούμε ότι το ΚΚΕ δε διαμόρφωσε στρατηγική για την εξουσία;

-- «Αυτό που αναφέρει η Διακήρυξη της ΚΕ, ότι: Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το Κόμμα μας, παρά την τεράστια συνεισφορά και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του, δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τη στρατηγική που θα οδηγούσε προς την επαναστατική επίλυση του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας και τότε ακόμη, ιδίως μετά το 1943, που οι συνθήκες επέβαλαν να θέσει το ζήτημα της επαναστατικής κατάκτησης της εξουσίας. Δε διαμόρφωσε τις υποκειμενικές προϋποθέσεις μιας πορείας που, ανάλογα και με άλλους παράγοντες, μπορούσε να οδηγήσει στη νίκη. Πρώτα απ' όλα δεν εκτίμησε σωστά τη σύμπλεξη του κοινωνικοταξικού περιεχομένου της λαϊκής πάλης με το εθνικοαπελευθερωτικό».