ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ: (Του ανταποκριτή μας: ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

Το «επόμενο στάδιο υποψηφιότητας» της Τουρκίας με πλειοψηφική υποστήριξη της γαλλογερμανικής «πρότασης» για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέχρι το 2005 υπό προϋποθέσεις, η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) παράλληλα με την «πρωτοβουλία Ανάν» και η εκκρεμότητα του «ευρω-στρατού», συζητήθηκαν ως ξεχωριστά θέματα αργά προχτές το βράδυ στις Βρυξέλλες, στο δείπνο του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών, χωρίς να ληφθεί καμία απόφαση, και το «πακέτο» παραμένει ανοιχτό για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης (12/13 Δεκέμβρη).

Οι 15 ΥΠΕΞ της ΕΕ επανήλθαν στον τυπικό διαχωρισμό των τριών θεμάτων για έναν απολογισμό της σκληρής διπλωματικής αντιπαράθεσης του τελευταίου μήνα, που συνέδεσε το «πακέτο» για να γίνει η «προώθηση» στη βάση του συσχετισμού ισχύος και τώρα το αποσυνδέει, για να λάβει δήθεν «ξεχωριστές» αποφάσεις εν όψει της νέας φάσης που ανοίγεται μετά την Κοπεγχάγη. Η κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, απέδειξε για άλλη μια φορά ότι το Κυπριακό αποτελεί βασικό «δεκανίκι» στις σχέσεις Τουρκίας/ΕΕ, τα ελληνο-τουρκικά μια σημαντική πτυχή, και οι σχέσεις της Αγκυρας με τις ευρωπαϊκές «μεγάλες δυνάμεις» ένα στρατηγικό πρόβλημα στις επιδιώξεις των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ήπειρο και τη Μ. Ανατολή.

Οι σχέσεις με την Τουρκία έχουν αναδειχτεί σε κεντρικό ζήτημα της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, η άνευ όρων φιλοτουρκική στάση της Αθήνας μια (...)«ευχάριστη έκπληξη», και η Κύπρος στις πλάτες της οποίας παίζεται ένα χονδρό γεωστρατηγικό παιχνίδι, αφού η Μεγαλόνησος εντάσσεται στην ΕΕ έτσι και αλλιώς διχοτομημένη, είτε ως μισή «Κυπριακή Δημοκρατία» των Ευρωπαίων είτε ως «Κύπρος του Ανάν» των Αμερικανών. Οι 15 ΥΠΕΞ κατέγραψαν τις επιμέρους απόψεις, παρέπεμψαν στους 15 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στην Κοπεγχάγη την όποια απόφαση, και προετοίμασαν για το επόμενο στάδιο, μετά την Κοπεγχάγη.

Παρά τις έντονες αμερικανο-βρετανικές πιέσεις, παρά την έντεχνη εκμετάλλευση του «ευρωστρατού» (δήθεν αντιρρήσεις της Ελλάδας μέχρι να ικανοποιηθούν οι αμερικανοτουρκικές απαιτήσεις) και του Κυπριακού («πρωτοβουλία Ανάν» δήθεν για «δίκαιη και βιώσιμη λύση»), η ΕΕ και ιδιαίτερα ο γαλλογερμανικός «άξονας», δεν υποχώρησαν πέραν των επιτρεπτών ορίων, παρ' όλες τις σημαντικές υποχωρήσεις έναντι των τουρκικών εκβιασμών.

Οπως δήλωσε ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου «πριν από έξι μήνες μόνο εγώ,ο Βρετανός ομόλογός μου και ο Χ. Σολάνα μιλούσαμε για ημερομηνία προς την Τουρκία». Σήμερα, η απίθανη πριν από κάποιο καιρό προοπτική, η έγκριση ημερομηνίας για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, αποτελεί κάτι δεδομένο και οι αντεγκλήσεις αφορούν το «πότε» και «πώς» και όχι το «γιατί». Οι γαλλογερμανικός «άξονας» έχει προτείνει την «1/7/2005» ως ημερομηνία, με την προϋπόθεση ότι η σχετική «έκθεση προόδου» της Κομισιόν θα αποφανθεί ότι η Τουρκία θα εκπληρώνει τα πολιτικά και οικονομικά «κριτήρια» προσχώρησης.

Σύμφωνα με τον Γερμανό ΥΠΕΞ Γ. Φίσερ «η Τουρκία θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη αυτή την πρόταση και να επιδείξει καλή θέληση, αφού δεν πρόκειται για επίδειξη κύρους, αλλά για στρατηγική απόφαση». Η πλειοψηφία των 15 ΥΠΕΞ φαίνεται να συμφωνεί με τη γαλλογερμανική πρόταση μια και όπως δήλωσε ο Γ. Φίσερ «δεν πρόκειται για το μακρινό μέλλον, αλλά για ένα λογικό χρονοδιάγραμμα».

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η συμπεριφορά των Γαλλο - Γερμανών προς την Τουρκία δεν ήταν και η καλύτερη, αφού η επιλογή ανακοίνωσης της «ημερομηνίας» προτού να γίνει συνεννόηση με την Αγκυρα, εκλαμβάνεται περισσότερο ως εκβιαστικός χειρισμός για (...) «να τελειώνουμε», παρά ως «εποικοδομητική» προσπάθεια εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης.

Η Βρετανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, και το Βέλγιο φέρονται υποστηρικτές μιας πιο φιλοτουρκικής στάσης, αλλά, οπωσδήποτε, αποκλείεται «ημερομηνία» πριν από την επόμενη ετήσια «έκθεση προόδου» της Κομισιόν, το ερχόμενο φθινόπωρο. Η Τουρκία, από την πλευρά της πρόσφερε ως «αντάλλαγμα» σε ημερομηνία χωρίς όρους το Κυπριακό και τον «ευρωστρατό». Μετά την επίδειξη αρχικής «ευφορίας» η Αγκυρα διατηρεί το βέτο για τον «ευρωστρατό» και ακολουθεί παρελκυστική πολιτική στο Κυπριακό.

Η Κύπρος θα ενταχτεί στην ΕΕ έτσι και αλλιώς διχοτομημένη. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της Κομισιόν το 1993 και τις αποφάσεις του Ελσίνκι 1999, στην ΕΕ εντάσσεται μόνο η μισή «Κυπριακή Δημοκρατία» ανεξάρτητα από την επίλυση του Κυπριακού. Οι προτάσεις Ανάν απέδειξαν ότι η «επίλυση» θα 'ναι μια «θεσμική» διχοτόμηση ακόμη χειρότερη και ύπουλη. Οι προτάσεις Ανάν, τυπικά, δε αφορούν την ΕΕ, η οποία τις «χαιρετίζει», «ενθαρρύνει» κλπ. αλλά δεν αποφασίζει επ' αυτών. «Μετά» την όποια λύση, η Κομισιόν θα «συμβάλλει» στην υλοποίησή τους...

Ετσι, εν όψει Κοπεγχάγης, η Κομισιόν έχει ετοιμάσει δύο σενάρια. Αν υπάρξει «κατ' αρχήν» συμφωνία, στην Κοπεγχάγη θα «χαιρετίσει» τη διχοτομημένη «Κύπρο του Ανάν» και θα υπάρξουν «πρόνοιες», για την εφαρμογή των επιταγών Ανάν και την «οικονομική ανάπτυξη του βόρειου τμήματος». Αν δεν υπάρξει «κατ' αρχήν» συμφωνία, στην Κοπεγχάγη εντάσσεται η διχοτομημένη «Κυπριακή Δημοκρατία» και επισυνάπτεται «πρωτόκολλο» για «ντε φάκτο αναστολή της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου στο βόρειο τμήμα».

Και στις δύο περιπτώσεις, οι αποφάσεις της Κοπεγχάγης, στο ειδικό κεφάλαιο για την Κύπρο θα εμπεριέχουν «κατευθύνσεις» για το κρίσιμο επόμενο στάδιο. Σε περίπτωση «κατ' αρχήν» συμφωνίας, η ρευστή περίοδος αφορά την περίοδο μέχρι την υπογραφή της πράξης προσχώρησης τον ερχόμενο Απρίλη 2003 στην Αθήνα. Σε περίπτωση μη-λύσης, η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω, και όλα εξαρτώνται από τη στάση της Αγκυρας και τη δολιότητα της ΕΕ. Οι κυπριακές πολιτικές δυνάμεις δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στις Βρυξέλλες.