Συχνά πυκνά, τον τελευταίο καιρό ο υπουργός Παιδείας και άλλοι κυβερνητικοί παράγοντες επιχειρούν να εμφανίσουν ως βασική αιτία των κινητοποιήσεων της εκπαιδευτικής κοινότητας, τη λειψή ενημέρωση και την παραπληροφόρηση. Η αλήθεια, βέβαια, είναι ριζικά διαφορετική. Οι μαθητές, οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς, οι εργαζόμενοι έχουν σωστά συλλάβει τις βασικές πλευρές της λεγόμενης μεταρρύθμισης. Εχουν σωστά καταλάβει το αντιεκπαιδευτικό και βαθιά ταξικό περιεχόμενο και στόχους της. Και το 'χουν κατορθώσει αυτό, παρά την πολύμορφη και τεράστια επιχείρηση παραπληροφόρησης και αποπροσανατολισμού, που έχει εξαπολύσει το υπουργείο Παιδείας. Μια επιχείρηση, που στηρίζεται σε ανέξοδες, αλλά ψεύτικες υποσχέσεις και στη δημιουργία μιας ονειρικής, αλλά τεχνητής και ανύπαρκτης εικόνας για τη δημόσια εκπαίδευση. Μια επιχείρηση, που αποσκοπεί στην απόκρυψη του πραγματικού περιεχόμενου και στόχων της κυβερνητικής μεταρρύθμισης.

Ο "Ρ" ξεχώρισε τα δώδεκα "ατού" της κυβερνητικής διαφήμισης και με τη βοήθεια συνεργατών του, παρουσιάζει την πραγματικότητα, που επιχειρούν να κρύψουν. Σήμερα το 2ο μέρος.

Λέει το Υπουργείο: Δεν προστίθενται εξετάσεις στο Ενιαίο Λύκειο, οι εξετάσεις είναι ίδιες ή λιγότερες από πριν. Το Ενιαίο Λύκειο δεν είναι εξεταστικό κέντρο. Στόχος των εξετάσεων είναι η διαπίστωση της κριτικής αφομοίωσης της ύλης.

Η αλήθεια είναι: Οπως δεν προσθαφαιρούνται μήλα και πορτοκάλια, έτσι και δε συγκρίνονται οι εξετάσεις του "νέου" Λυκείου με αυτές του προηγούμενου. Αφού οι εξετάσεις του Ενιαίου Λυκείου θα είναι πανελλαδικές μπορούν να συγκριθούν μόνο με τις όμοιες πανελλαδικές ή γενικές εξετάσεις εισαγωγής στα Πανεπιστήμια, που έρχονται να αντικαταστήσουν. Ετσι στη θέση των 4 έως σήμερα εξετάσεων το νέο σύστημα προβλέπει τουλάχιστον 28 εξετάσεις, χωρίς να συνυπολογίσουμε το μυστηριώδους περιεχομένου, τεστ δεξιοτήτων. Το θέμα όμως δεν είναι μόνο ποσοτικό.

Από τη στιγμή που το Λύκειο αναλαμβάνει τη διαλογή και την ταξινόμηση των εισακτέων στα Πανεπιστήμια, χάνει εντελώς την αυτονομία του και τον όποιο εκπαιδευτικό του ρόλο και μετατρέπεται σε προπαρασκευαστήριο εξεταστικών αναμετρήσεων και σε εξεταστικό κέντρο, όπου το μόνο που μετράει είναι ο βαθμός και όχι η γνώση.

Αν οι εξετάσεις έχουν διαπιστωτικό χαρακτήρα, εντοπισμού και διόρθωσης αδυναμιών του μαθητή, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, τότε κάθε άλλο παρά πρέπει να είναι πανελλαδικές και απρόσωπες. Η υποστήριξη και η ενίσχυση της προσπάθειας του μαθητή είναι λειτουργία εξατομικευμένη που μόνο στο επίπεδο της τάξης μπορεί να συντελεστεί.

Αντίθετα, στις πανελλαδικού τύπου εξετάσεις αυτό που "διαπιστώνεται" είναι στην ουσία η κοινωνική ανισότητα που αποτελεί την πραγματική πηγή των εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Τα υψηλά ποσοστά αποτυχίας στις πανελλαδικές εξετάσεις οφείλονται στο γεγονός ότι τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων είναι ενιαία για τους μαθητές των ακριβών ιδιωτικών σχολείων και για κείνους των νυχτερινών, των σχολείων των εργατικών συνοικιών και της υπαίθρου. Στο όνομα της αντικειμενικότητας και της αξιοκρατίας αντιμετωπίζονται με ίσους όρους, μαθητές που δε διαθέτουν ίσες (οικονομικές, πολιτιστικές, γεωγραφικές και γενικότερα κοινωνικές) προϋποθέσεις για να ανταποκριθούν. Και δεν υπάρχει πιο άδικο από το να μεταχειρίζεσαι ίσα άνισους. Οι χαμένοι σ' αυτό το συναγωνισμό είναι οι πιο αδικημένοι της ταξικής κοινωνίας μας. Το παιδί ενός φτωχού βιοπαλαιστή είχε πάντα ελάχιστες πιθανότητες για είσοδο στην Ιατρική, στη Νομική ή στο Πολυτεχνείο. Με το νέο σύστημα τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα, γιατί αν κάτι δε συγχωρεί, είναι η φτώχεια.

Λέει το Υπουργείο: Το Ενιαίο Λύκειο δεν είναι ούτε ευκολότερο ούτε δυσκολότερο από πριν. Είναι καλύτερο. Δίνει στέρεα γενική παιδεία. Δε στηρίζεται στην παπαγαλία αλλά στην κρίση. Εχει νέα σύγχρονα μαθήματα, έχει κατευθύνσεις, έχει επιλογές.

Η αλήθεια είναι: Το "νέο" Λύκειο είναι δυσκολότερο για τα παιδιά των εργαζομένων. Γιατί βασικός σκοπός του δεν είναι η μόρφωση των παιδιών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, αλλά η πρόωρη επιλογή, (με εξετάσεις και κατευθύνσεις από τη Β' κιόλας τάξη του), των λίγων που προορίζονται να φτάσουν στις ανώτατες βαθμίδες της εκπαίδευσης από τους πολλούς που θα περιπλανώνται ανάμεσα στη φτηνή, υποβαθμισμένη κατάρτιση και στην ανεργία. Γι' αυτό δεν είναι Ενιαίο. Δεν απευθύνεται σε όλους τους νέους κάτω των 18 χρόνων, αλλά μόνο σε εκείνους που λογαριάζουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στα ΑΕΙ - ΤΕΙ.

Η προσαρμογή όλης της εκπαιδευτικής λειτουργίας στο σκοπό της επιλογής, κάνει το Λύκειο χειρότερο.

• Οχι μόνο δε δίνει στέρεα γενική παιδεία, αλλά αχρηστεύει και τα τελευταία θραύσματα γενικής παιδείας του προηγούμενου τύπου λυκείου, διαφοροποιώντας το πρόγραμμά του με κατευθύνσεις που ξεκινούν ακόμη νωρίτερα από τις παλιές δέσμες.
• Οχι μόνο δε στηρίζεται στην κριτική ικανότητα, αλλά αφαιρεί κάθε δυνατότητα σκέψης και προβληματισμού. Ο αυστηρά εξεταστικοκεντρικός χαρακτήρας του μηδενίζει το όποιο περιθώριο αφομοίωσης της γνώσης και γενικότερης καλλιέργειας και εξαναγκάζει σε στείρα αποστήθιση, αποκλειστικά, γνώσεων που μπορούν να εξαργυρωθούν στις εξετάσεις.
• Οχι μόνο δεν προσφέρει σύγχρονες γνώσεις, αλλά κρύβει την αλήθεια για τη σύγχρονη ζωή μέσα στο λαβύρινθο των ασύνδετων μαθημάτων και των αλληλοσυγκρουόμενων πληροφοριών.
• Οχι μόνο δεν παρέχει επιλογές (αφού και ανύπαρκτες είναι στα πιο πολλά σχολεία και υποχρεωτικές, υπηρετώντας τη μεγιστοποίηση της βαθμολογίας), αλλά με δόγματα και αντιλήψεις σκουριασμένες, προσπαθεί να επιβάλει μια και μόνη επιλογή: του ανθρώπου που μοιραία θα αποδέχεται την ακόμα πιο σκληρή και άχαρη ζωή που του επιφυλάσσουν.

Σαν πεμπτουσία της "εκπαιδευτικής επανάστασης", που θα αντικαταστήσει δήθεν τον παπαγαλισμό με την κριτική σκέψη, πλασάρεται το παμπάλαιο, αμερικανικής προέλευσης, σύστημα αξιολόγησης των μαθητών με διάφορα τεστ "πολλαπλής επιλογής" κλπ.

Ενα σύστημα που, σε συνδυασμό με τα νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, θέλει να μετατρέψει το μαθητή από ζωντανό οργανισμό με σκέψη, συναίσθημα και δημιουργικότητα, σε ηλεκτρονική μηχανή πολλαπλών χρήσεων, προγραμματισμένη με τις εντολές των πολυεθνικών και των υπαλλήλων τους.

Από το περιβόλι αντιεπιστημονικότητας, εθνικιστικής ανοησίας και ανιστόρητων συγκρίσεων ανόμοιων εποχών ή καταστάσεων των παραδειγμάτων αξιολόγησης του μαθητή, σταχυολογούμε ορισμένα χαρακτηριστικά δείγματα:

α) Ενθάρρυνσης της επιστημονικής ακρίβειας και της ιστορικής σκέψης: - Ποιο θα ήταν το μέλλον της Ελλάδας και του παγκόσμιου πολιτισμού αν οι Ελληνες (!) είχαν ηττηθεί από τους Πέρσες στη ναυμαχία της Σαλαμίνας; ή

- Αναφέρατε πολιτικά πρόσωπα που έδρασαν ή δρουν τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια σκηνή με τρόπο παρόμοιο με αυτό των αρχαίων τυράννων.

β) Παρακίνησης της νοηματικής εμβάθυνσης στο περιεχόμενο ενός κειμένου:

Παράδειγμα κατανόησης του αριστουργήματος της δημοτικής μας ποίησης "Το τραγούδι του νεκρού αδερφού":

Βάλτε Χ στο αντίστοιχο τετραγωνάκι ΣΩΣΤΟ ΛΑΘΟΣ

1. Ο Κωνσταντίνος έπεισε την οικογένειά του να παντρέψουν την Αρετή στα ξένα με το επιχείρημα ότι έτσι θα επεκταθούν οι εμπορικές επιχειρήσεις τους.

2. Η Αρετή δε συμμετέχει στο οικογενειακό συμβούλιο επειδή είναι μικρή σε ηλικία.

3. Η Αρετή χαίρεται που βλέπει ξαφνικά μπροστά της τον Κωνσταντή

γ) Αξιολόγησης της κριτικής αφομοίωσης της γνώσης:

Βάλτε σε κύκλο τη σωστή απάντηση.

Ο Μ. Αλέξανδρος έζησε:

Α. το 343 - 320 π.Χ.

Β. το 334 - 323 π.Χ.

Γ. το 334 - 326 π.Χ.

Δ. το 329 - 320 π.Χ.

Ε. το 232 - 205 π.Χ.

ή

Ποιο είναι το αρχαιότερο ιερό;

Α. της Ολυμπίας

Β. της Δωδώνης

Γ. των Δελφών

Δ. της Σάμου

Ε. της Δήλου

Λέει το υπουργείο: Τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα δεν είναι απαραίτητα για να ανταποκριθεί ο μαθητής στις ανάγκες του Ενιαίου Λυκείου. Το υπερβολικό άγχος για ό,τι καινούριο και η κακή πληροφόρηση είναι που οδηγούν στα φροντιστήρια.

Η αλήθεια είναι; Το αντίθετο συμβαίνει. Ο αριθμός των εξεταζόμενων μαθημάτων, το γεγονός ότι οι εξετάσεις ξεκινούν νωρίτερα και, τέλος, ο καθοριστικός και αμετάκλητος χαρακτήρας των αποτελεσμάτων τους, εντείνει το άγχος και την ανασφάλεια, και εξωθεί στα φροντιστήρια νωρίτερα και σε περισσότερα μαθήματα. Ακόμη και στα Θρησκευτικά! Αν μάλιστα συνδυάσουμε τα παραπάνω με τις χρόνιες και βαριές ασθένειες του σχολείου, όπως οι ελλείψεις σε καθηγητές και βιβλία, που όπως φαίνεται η "εκπαιδευτική κοσμογονία" του κ. Αρσένη όχι μόνο δε θεραπεύει αλλά επιδεινώνει, τότε γίνεται απόλυτα κατανοητό γιατί οι μεγαλοφροντιστηριούχοι είναι οι μόνοι ικανοποιημένοι της "μεταρρύθμισης".

Η νέα αυτή πραγματικότητα και όχι η "παραπληροφόρηση" και ο "πανικός" γονιών και μαθητών, αύξησε το τζίρο των φροντιστηρίων έως και 50%, τις ώρες των φροντιστηριακών μαθημάτων από 7 σε 15 και το κόστος της παραπαιδείας από 40.000 σε 80.000 δρχ. το μήνα το λιγότερο.

Το πρόβλημα δεν αφορά τους "μέτριους", αλλά εξίσου ακόμη και τους "άριστους" μαθητές, που για ελάχιστα μόρια μπορεί να χάσουν οριστικά την ευκαιρία εισαγωγής στη σχολή της επιλογής τους. Σύμφωνα με το νέο σύστημα ένας μαθητής που σε κάποιο μάθημα έχει, π.χ., 19 μέσο όρο προφορικής βαθμολογίας των δύο τετραμήνων, αν από κάποια ατυχή σύμπτωση γράψει 7 στις πανελλαδικές εξετάσεις, ο βαθμός της γραπτής του επίδοσης συμπαρασύρει προς τα κάτω την προφορική του βαθμολογία (από 19 σε 10 ώστε να διαφέρει τρεις μονάδες από το γραπτό) και ο τελικός μέσος όρος του στο μάθημα αυτό διαμορφώνεται (10+7)/2=8,5.

Λέει το υπουργείο Παιδείας: Δυσκολίες στην αφομοίωση της ύλης, που είναι φυσικό να υπάρξουν, αντιμετωπίζονται με πρόσθετη διδακτική στήριξη (ενισχυτική διδασκαλία).

Η αλήθεια είναι: Η ενισχυτική διδασκαλία, ακόμη και αν εφαρμοζόταν, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τα φροντιστήρια. Γιατί στο φροντιστήριο οι μαθητές δεν επιχειρούν να αφομοιώσουν τη γνώση, αλλά να διευκολυνθούν στην απομνημόνευση παραλαμβάνοντας έτοιμη την κονσέρβα των λύσεων και των απαντήσεων που πιθανά θα τους ζητηθούν, να εξοικειωθούν στην τεχνική και τις απαιτήσεις της κούρσας των εξετάσεων. Τεχνική της οποίας μόνο οι αετονύχηδες έμποροι της γνώσης γνωρίζουν καλά τα μυστικά.

Ο υπουργός Παιδείας, θεωρώντας ανυπόφορη τη ζωή μας χωρίς φροντιστήρια, αντί για την κατάργησή τους υπόσχεται να τα μεταφέρει μέσα στο σχολείο, βελτιώνοντας την ενισχυτική διδασκαλία με "μεταγραφές" εκπαιδευτικών από φροντιστήρια και ιδιωτικά σχολεία, τους οποίους θα επιλέγουν (και μελλοντικά θα πληρώνουν) οι γονείς!