Οι Θέσεις της ΚΕ για το 16ο Συνέδριο διαπιστώνουν: «Αυξάνεται το ποσοστό της εργατικής τάξης στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.... Το 1996, η αύξηση των μισθωτών σε σύγκριση με το 1981 ήταν 34,3%. Την ίδια χρονιά η συμμετοχή της μισθωτής εργασίας στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό ανέβηκε στο 64%-65%».

Εδώ τίθεται το ερώτημα αν όλοι οι μισθωτοί ανήκουν στην εργατική τάξη και αν τα υπάρχοντα στοιχεία της αύξησης της μισθωτής εργασίας στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, είναι ενδεικτικά για την εκτίμηση ότι αυξάνεται η εργατική τάξη.

Η ΕΣΥΕ, με τον όρο «μισθωτοί», χαρακτηρίζει το τμήμα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, που παίρνει το εισόδημά του με τη μορφή του μισθού, ή του ημερομισθίου. Σ' αυτή την κατηγορία συμπεριλαμβάνει ένα πολύ μικρό, συγκριτικά με όλους τους μισθωτούς, αριθμό που αποτελείται από τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων και του κρατικού μηχανισμού που ανήκουν στην αστική τάξη. Επίσης συμπεριλαμβάνει ένα μεγαλύτερο, σε σχέση με τον προηγούμενο, αριθμό μισθωτών που ανήκουν στα μεσαία μισθωτά στρώματα. Στην κατηγορία «μισθωτοί» κατατάσσει και τους μισοπρολετάριους, ενώ δεν κατατάσσει τους άνεργους οι οποίοι ανήκουν στην εργατική τάξη.

Επομένως οι όροι «μισθωτοί», και «μισθωτή εργασία» που αναφέρονται στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 16ο Συνέδριο δεν αναφέρονται στην εργατική τάξη, αλλά στο σύνολο των μισθωτών. Είναι όμως ενδεικτικοί για το πολιτικό συμπέρασμα που διατυπώνουν οι θέσεις σχετικά με την αύξηση του ποσοστού της εργατικής τάξης στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και την κατάρριψη του μύθου ότι μειώνεται, ή εξαφανίζεται η εργατική τάξη. Εκτίμηση που στηρίζεται σε διάφορες αστικές ή μικροαστικές, αντιεπιστημονικές αντιμαρξιστικές θεωρίες, που κατατάσσουν στην εργατική τάξη μόνο τους χειρώνακτες εργάτες, και όχι αυτούς που κάνουν διανοητική εργασία, ή άλλες που ταυτίζουν την εργατική τάξη αποκλειστικά με τους εργοστασιακούς ή τους βιομηχανικούς εργάτες. Εργατική τάξη υπάρχει και στο εμπόριο και στις υπηρεσίες. Επίσης πρέπει να τονίσουμε ότι η αστική στατιστική, τον τομέα των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών, ένα μέρος του τομέα της ενέργειας, που ανήκουν στη βιομηχανία, τους κατατάσσει στις υπηρεσίες. Επίσης, οι αντιεπιστημονικές θεωρίες διαφόρων αστών αναλυτών και δημοσιολόγων περί «κοινωνίας της πληροφορίας ή της γνώσης», ή περί «μεταβιομηχανικής κοινωνίας», ένας από τους στόχους που έχουν είναι η επιβολή της άποψης περί μείωσης ή εξαφάνισης της εργατικής τάξης.

Τα κριτήρια για τη μελέτη της ταξικής διάρθρωσης της κοινωνίας, άρα και για τον υπολογισμό της αριθμητικής δύναμης της εργατικής τάξης είναι αυτά που δίνονται στον ορισμό του Λένιν στο έργο του «Η Μεγάλη Πρωτοβουλία».(Απαντα Τόμος 39, σελ. 15).

«Τάξεις ονομάζονται μεγάλες ομάδες ανθρώπων που ξεχωρίζουν μεταξύ τους, από τη θέση που έχουν μέσα σε ένα ιστορικά καθορισμένο σύστημα της κοινωνικής παραγωγής, από τη σχέση τους, που είναι στο μεγαλύτερο μέρος κατοχυρωμένη και διατυπωμένη με νόμους, προς τα μέσα παραγωγής, από το ρόλο τους στην κοινωνική οργάνωση της εργασίας και συνεπώς από τους τρόπους που ιδιοποιούνται τη μερίδα του κοινωνικού πλούτου που διαθέτουν και το μέγεθος αυτής της μερίδας. Τάξεις είναι οι ομάδες εκείνες ανθρώπων, που η μια μπορεί να ιδιοποιείται τη δουλιά της άλλης, χάρη στη διαφορά της θέσης που κατέχει μέσα στο καθορισμένο ιστορικά σύστημα της κοινωνικής παραγωγής».

Με βάση αυτά τα κριτήρια γίνεται η επεξεργασία των στοιχείων της ΕΣΥΕ, για να προσεγγίσουμε όσο το δυνατό πληρέστερα στην κοινωνικοταξική διάρθρωση της κοινωνίας.

Με βάση τη Μελέτη του ΚΜΕ «Αλλαγές στην οικονομία και στην ταξική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας, (1980-1994), ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ήταν 3.519.469 και η εργατική τάξη ήταν ήταν 1.470.080. Αντίστοιχα το 1991 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός ήταν 4.120.611 και η εργατική τάξη ήταν 2.026.956. Η αύξηση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ήταν 14,5%, ενώ η αύξηση της εργατικής τάξης ήταν 27,5%.

Το 1999 ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός είναι 4.885.000, ενώ οι μισθωτοί είναι 3.136.000, (ΕΣΥΕ, Ερευνες Εργατικού Δυναμικού). Τον ίδιο χρόνο η εργατική τάξη υπολογίζεται κατά προσέγγιση στα 2.500.000, (Ν.Κυρίτση, «Εξελίξεις στη συγκέντρωση της εργατικής τάξης», ΚΟΜΕΠ, τεύχος 2 του 2000).

Από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός αυξήθηκε κατά 15,65%, ενώ η εργατική τάξη κατά 25%. Επίσης η εργατική τάξη αποτελεί το 79,7% των μισθωτών, ενώ οι μισθωτοί αποτελούν το 64,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Η δε εργατική τάξη αποτελεί το 51,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.