ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (του ανταποκριτή μαςΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Κομισιόν αναμένεται να υιοθετήσει την «εταιρική σχέση προσχώρησης» της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), την 8η Νοέμβρη, και ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και αρμόδιος για τα ευρωπαϊκά θέματα Μεσούτ Γιλμάζ είχε χτες διμερή συνάντηση στις Βρυξέλλες με τον αρμόδιο Γερμανό επίτροπο Γκίντερ Φερχόιγκεν.

Πρόκειται για βασικό κείμενο - πλαίσιο που θα ρυθμίζει τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας τα επόμενα χρόνια και η επίσκεψη Μ. Γιλμάζ έκλεισε μια περίοδο έντονης δραστηριότητας της τουρκικής διπλωματίας, που είχε αρχίσει με την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ Ισμ. Τζεμ στις Βρυξέλλες, πριν ένα μήνα. Ο Γκ. Φερχόιγκεν χαρακτήρισε τη συνάντηση «φιλική» και «εποικοδομητική», ενδεικτικό του «θετικού» κλίματος που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα σε Βρυξέλλες και Αγκυρα «μετά το Ελσίνκι».

Η «εταιρική σχέση προσχώρησης» αποτελεί, ακριβώς, το βασικό «άξονα» υλοποίησης των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι (Δεκέμβρης 1999) από πλευράς της ΕΕ, η οποία θα συνδυαστεί με ένα «εθνικό πρόγραμμα για την αποδοχή του κοινοτικού κεκτημένου» εκ μέρους της Τουρκίας. Οπως τόνισε ο Γκ. Φερχόιγκεν η ΕΕ δίνει μια «ώθηση» στη σχέση με την Τουρκία και αναμένει ανταπόδοση. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις «μέσα στο 2001», κάτι το οποίο ο επίτροπος χαρακτήρισε ως «μη ρεαλιστικό». Εκκρεμεί, εξάλλου, μια βασική προϋπόθεση, αυτή της «εκπλήρωσης των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης». Η Τουρκία έχει καταθέσει περί αυτού «σχέδιο» στην Κομισιόν, για το οποίο ο επίτροπος αναφέρθηκε θετικά και δήλωσε ότι αν υλοποιηθεί τότε «η κατάσταση αλλάζει». Βασική προϋπόθεση η κατάργηση της θανατικής ποινής στην Τουρκία. Ολα αυτά θα κριθούν εκ νέου στην επόμενη «έκθεση προόδου» της Κομισιόν για την Τουρκία, αυτή του 2001. Σ' αυτή τη φάση το βασικό είναι η υιοθέτηση της «εταιρικής σχέσης», για το οποίο συμφώνησαν και ο επίτροπος και ο Μ. Γιλμάζ.

Απομένει εκκρεμές το ζήτημα των διαφορετικών «ερμηνειών» των αποφάσεων του Ελσίνκι από ελληνικής και τουρκικής πλευράς. Σημεία αιχμής η βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων και το Κυπριακό. Η τουρκική πλευρά δείχνει διατεθειμένη να προβεί σε όλες τις αναγκαίες υποχωρήσεις αρκεί να υιοθετηθεί η «εταιρική σχέση προσχώρησης». Οπως δήλωσε ο Μ. Γιλμάζ «η Τουρκία δεν βιάζεται» να αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Περισσότερο ενδιαφέρεται για την «οικονομική ενίσχυση από την ΕΕ για την προσαρμογή» της Τουρκίας, γεγονός που αναμένεται να υιοθετηθεί από την ΕΕ ως «κοινοτική προενταξιακή χρηματοδοτική ενίσχυση».

Οσον αφορά τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό η Τουρκία θα μπορούσε να συμφωνήσει σε γενικόλογες αναφορές «στο πνεύμα του Ελσίνκι», που δε θα θίγουν τις στρατηγικές επιδιώξεις της Αγκυρας. Ετσι κι αλλιώς τα ζητήματα αυτά είναι «άλλου παπά ευαγγέλιο».