Τα βασικά σημεία και όχι συγκεκριμένο, ολόκληρο το νομοσχέδιο για το «βασικό μέτοχο» παρουσίασαν χτες οι συναρμόδιοι υπουργοί Επικρατείας Θοδωρής Ρουσόπουλος, Εσωτερικών Προκόπης Παυλόπουλος και Δικαιοσύνης Αναστάσιος Παπαληγούρας.

Το νομοσχέδιο, το οποίο, με όλους τους τόνους είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση της ΝΔ, προκειμένου να κλείσει η «κερκόπορτα της διαπλοκής», μπορεί σε πολλά σημεία να είναι λίγο πιο «αυστηρό» από τα προηγούμενα, εντούτοις η αδιαφάνεια στο χώρο των κατασκευαστών και των ιδιοκτητών παραμένει, ενώ η διαπλοκή θα ζει και θα βασιλεύει, αφού πάνω απ' όλα είναι η «ελευθερία κίνησης» των κεφαλαίων και οι «νόμοι της αγοράς».

Με το νομοσχέδιο για τη «διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων, κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων», που φυσικά δε γνωστοποιήθηκαν χτες όλα του τα σημεία, η κυβέρνηση της ΝΔ επιχειρεί την αναδιανομή της «πίτας», για να παίξει με τους «όρους» της με επιχειρηματίες προμηθευτές του Δημοσίου και μεγαλοϊδιοκτήτες των ΜΜΕ. Τέτοιου είδους νομοσχέδια και νόμοι αφορούν στον ανταγωνισμό των μεγαλοεπιχειρηματιών και τις αλληλοεξυπηρετήσεις με τις εκάστοτε κυβερνήσεις και δεν έχουν να κάνουν με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.

Το κύριο και πιο καθοριστικό είναι η ενημέρωση, από τη στιγμή μάλιστα που, όπως είναι γνωστό, αλλά τονίστηκε χτες και από τον υπουργό Εσωτερικών, Προκόπη Παυλόπουλο, «τα ΜΜΕ λειτουργούν ως δημόσιες υπηρεσίες κατά παραχώρηση», εννοώντας φυσικά πως οι συχνότητες είναι δημόσιο αγαθό που παραχωρείται σε ιδιώτες. Χαρακτηριστική είναι η ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΚΚΕ, η οποία, μεταξύ άλλων, τονίζει ότι «σοβαρός και κρίσιμος κρίκος της ενημέρωσης θα συνεχίσει να βρίσκεται στα χέρια των "συγκροτηματαρχών" με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πληροφόρηση του λαού και τη μαζική χειραγώγηση των συνειδήσεων».

Ο υπουργός Επικρατείας κατά την παρουσίαση των «βασικών σημείων» του νομοσχεδίου είπε πως το νομοσχέδιο «είναι στόχος πολύ μεγάλης σημασίας για τη δημοκρατία, για την ισονομία, για τη διασφάλιση της πολυφωνίας και την καταπολέμηση της διαπλοκής». Ο υπουργός Εσωτερικών, Προκόπης Παυλόπουλος, ανέφερε πως στόχος του νομοσχεδίου είναι να «πραγματώσει το περιεχόμενο του Συντάγματος» και να «επιβάλει κανόνες ελέγχου». Σε σχέση με το Κοινοτικό Δίκαιο υποστήριξε πως όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Σύνταγμα της χώρας μας.

Με το νομοσχέδιο μειώνεται το ποσοστό του «βασικού μετόχου», μπαίνει «φραγμός» στην οικονομική αυτοτέλεια συγγενικών προσώπων, ενώ απαγορεύονται και εξωχώριες εταιρίες. Βήματα πίσω κάνει το νομοσχέδιο σε σχέση με το ύψος του χρηματικού ποσού, βάσει του οποίου θα χορηγούνται τα πιστοποιητικά διαφάνειας. Από 250.000 ευρώ, που ήταν με το ισχύον νομικό καθεστώς, με το σχέδιο νόμου το ποσό ανεβαίνει στο 1εκ. ευρώ. Για έργο μικρότερο του 1εκ. ευρώ δε θα χρειάζεται η χορήγηση πιστοποιητικού διαφάνειας. Κανείς δε θα ελέγχει, δηλαδή, τις συμβάσεις του Δημοσίου για έργα κάτω του 1εκ. ευρώ. Επίσης, δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες για τους αχυράνθρωπους.

Τα βασικά στοιχεία του σχεδίου νόμου είναι, μεταξύ άλλων, τα εξής:

- Μειώνεται το ποσοστό του βασικού μετόχου από 5% σε 1%.

- Ως διευθυντικά στελέχη ορίζονται όσοι ασκούν εκτελεστικές αρμοδιότητες που επηρεάζουν ουσιωδώς τους σκοπούς ή τη λειτουργία της επιχείρησης.

- Ως παρένθετα πρόσωπα θεωρούνται οι σύζυγοι και οι συγγενείς σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ πλαγίου μέχρι τρίτου βαθμού, χωρίς να είναι δυνατή η επίκληση της οικονομικής αυτοτέλειας. Να σημειώσουμε ότι οι εξάδελφοι δε θεωρούνται παρένθετα πρόσωπα. Επίσης, σύμφωνα με το νέο σχέδιο νόμου παρένθετα πρόσωπα θεωρούνται τα οικονομικώς εξαρτημένα άτομα ή εταιρίες καθώς και τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα που ενεργούν, βάσει γενικής ή ειδικής συμφωνίας για λογαριασμό ή καθ' υπόδειξη ή εντολή.

- Στις ασυμβίβαστες ιδιότητες που προβλέπει το Σύνταγμα προστίθεται και η ιδιότητα του εταίρου των μετόχων ή των επιχειρήσεων που καταρτίζουν δημόσιες συμβάσεις ή των νομικών προσώπων που μετέχουν σε αυτές, προκειμένου η ονομαστικοποίηση των μετοχών τους να φθάσει μέχρι φυσικού προσώπου.

- Απαγορεύεται η σύναψη δημοσίων συμβάσεων από εξωχώριες εταιρίες που δρουν στους γνωστούς «φορολογικούς παραδείσους».

- Στις επιχειρήσεις ΜΜΕ προστίθενται και οι επιχειρήσεις διανομής Τύπου.

- Ο έλεγχος των ασυμβιβάστων ιδιοτήτων και των απαγορεύσεων του νόμου ασκείται από το ΕΣΡ. Για το σκοπό αυτό, πριν από τη συμμετοχή υποψηφίου σε διαγωνιστική διαδικασία για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης, κατατίθεται ως προϋπόθεση συμμετοχής του υπεύθυνη δήλωση του υποψηφίου στο ΕΣΡ. Η δήλωση αυτή ελέγχεται πριν από την υπογραφή της δημόσιας σύμβασης, με κατάθεση όλων των δικαιολογητικών του υποψηφίου, που αποδεικνύουν ότι από την ημερομηνία κατάθεσης υπεύθυνου δηλώσεως μέχρι την υπογραφή της σύμβασης δεν έχει επέλθει μεταβολή της επιχείρησης, που να εμπίπτει στις ασυμβίβαστες ιδιότητες και τις απαγορεύσεις του νόμου αυτού.

- Τα πιστοποιητικά διαφάνειας θα εκδίδονται από το ΕΣΡ εντός αποκλειστικής προθεσμίας 30 ημερών από την υποβολή του αιτήματος.

- Εάν δεν τηρηθεί η διαδικασία έκδοσης του πιστοποιητικού διαφάνειας και υπογραφεί η σύμβαση, αυτή θεωρείται άκυρη.

- Επιβάλλεται ονομαστικοποίηση μετοχών μέχρι φυσικού προσώπου στις επιχειρήσεις ΜΜΕ.

- Επιβάλλεται ονομαστικοποίηση των μετοχών μέχρι φυσικού προσώπου των επιχειρήσεων, ημεδαπών και αλλοδαπών, που συμμετέχουν σε διαγωνιστικές διαδικασίες ανάληψης δημοσίων έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών ύψους άνω του 1εκ. ευρώ.

Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται αναδιοργάνωση του ΕΣΡ και περαιτέρω ενίσχυση του τμήματος Ελέγχου και Διαφάνειας, με την πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού.

Προβλέπεται, επίσης, μεταβατική περίοδος τεσσάρων μηνών συμμόρφωσης των επιχειρήσεων ΜΜΕ και των επιχειρήσεων ανάληψης δημοσίων συμβάσεων προς τις διατάξεις του νόμου αυτού. Διευκρινίστηκε ότι κατά το διάστημα αυτό το ΕΣΡ ασκεί τις αρμοδιότητές του, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και θα εκδίδει πιστοποιητικά διαφάνειας για συμβάσεις άνω των 250.000 ευρώ.

Το νομοσχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές της ερχόμενης βδομάδας.

Ανοιχτό, όμως, παραμένει το μείζον θέμα της χορήγησης αδειών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών. Οι ρυθμίσεις θα περιλαμβάνονται σε άλλο νομοσχέδιο, το οποίο, όπως υποστήριξε ο υπουργός Επικρατείας Θ. Ρουσόπουλος, θα κατατεθεί την άνοιξη. Οσο για τις ραδιοφωνικές άδειες του Λεκανοπεδίου, που λήγουν τους πρώτους μήνες του ερχόμενου έτους και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης θα πρέπει να τις προκηρύξει εντός του Δεκέμβρη, ενδέχεται, όπως φάνηκε από τις απαντήσεις που έδωσε χτες ο Θ. Ρουσόπουλος, να δοθεί μέσω σχετικής ρύθμισης, παράταση χρόνου των ραδιοφωνικών αδειών που ισχύουν σήμερα. Πάντως, ο Θ.Ρουσόπουλος είπε πως για το θέμα αυτό θα συνεννοηθεί με το ΕΣΡ. Ο υπουργός Επικρατείας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε επίσης πως η κυβέρνηση δεν προτίθεται ν' αλλάξει το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και τη σύνθεσή του.