Στη λογική της "αποκέντρωσης" κινείται το νομοσχέδιο για την "Ελληνική Παιδεία και διαπολιτισμική εκπαίδευση", που έδωσε χτες στη δημοσιότητα ο υπουργός Παιδείας Γ. Παπανδρέου και το οποίο προβλέπει τη συρρίκνωση της παρεχόμενης από το ελληνικό κράτος εκπαίδευσης των Ελληνόπουλων του εξωτερικού και την υποστήριξη των σχολικών μονάδων που ιδρύονται από τους ίδιους τους Ελληνες της διασποράς.

Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που διαπνέεται από την αντίληψη του υπουργείου Παιδείας για απαλλαγή του από την ευθύνη και για την εκπαίδευση των Ελλήνων του εξωτερικού και τη μετάθεσή της στους διάφορους κατά χώρα κοινωνικούς φορείς. Οπως αναφέρεται ρητά στο νομοσχέδιο, την ευθύνη για τη λειτουργία των εκπαιδευτικών μονάδων στο εξωτερικό στο εξής θα αναλαμβάνουν διάφοροι φορείς, όπως οι προξενικές αρχές, η ορθόδοξη ελληνική εκκλησία, οι εκπαιδευτικές ή άλλες αρχές των άλλων χωρών, οι ελληνικές κοινότητες, ιδρύματα, πολιτιστικοί και μορφωτικοί σύλλογοι κτλ.

Οι φορείς αυτοί αναλαμβάνουν φυσικά και την ευθύνη για τη χρηματοδότηση των μονάδων αυτών. Το νομοσχέδιο αναφέρει ότι σε κάθε εκπαιδευτική μονάδα ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης του εξωτερικού λειτουργεί Σχολικό Συμβούλιο και Σχολική Επιτροπή, το έργο της οποίας ανάμεσα σε άλλα είναι η φροντίδα για την εξεύρεση οικονομικών πόρων.

Η ρύθμιση των θεμάτων της ελληνικής παιδείας στο εξωτερικό θα γίνεται από το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (ΙΠΟΔΕ), το οποίο όπως αναφέρεται θα αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και θα έχει οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια.

Πάντως, το νομοσχέδιο χαρακτηρίζεται από πολλές ασάφειες και αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτήματα, όπως γιατί επιλέχτηκε η δημιουργία Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου για να επιβλέπει αυτά τα σχολεία, ποιο θα είναι το εργασιακό καθεστώς κάτω από το οποίο θα εργάζονται οι εκπαιδευτικοί κτλ. Παράλληλα, πολλά από τα θέματα αφήνονται να ρυθμιστούν με υπουργικές αποφάσεις, όπως για παράδειγμα η λειτουργία του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελληνικών Σπουδών, τη δημιουργία του οποίου προβλέπει το νομοσχέδιο "για τη φοίτηση και έρευνα της ελληνικής γλώσσας, του ελληνικού πολιτισμού και της ιστορίας, καθώς και της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης".

Ασάφειες υπάρχουν και στις ρυθμίσεις που αναφέρονται στην εισαγωγή των Ελλήνων αποφοίτων σχολείων του εξωτερικού στα ελληνικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αφού το νομοσχέδιο προβλέπει ότι υποψήφιοι του εξωτερικού εισάγονται με ή χωρίς εξετάσεις - αν είναι αριστούχοι - στα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ και παίρνουν υποτροφία από το Ιδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, προκειμένου να φοιτήσουν σε ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας. Δεν καθορίζεται δηλαδή ορισμένος αριθμός εισακτέων, αλλά θα εξαρτάται ο αριθμός από τις υποτροφίες που μπορεί να δώσει το ΙΚΥ.

Πάντως, παρά τις προσπάθειες του υπουργού Παιδείας να παρουσιάσει το νομοσχέδιο ως προϊόν ευρύτατου διαλόγου και συναίνεσης των ενδιαφερόμενων φορέων, εκφράζονται επιφυλάξεις τόσο από κύκλους του υπουργείου Παιδείας όσο και από ομογενείς.