Τη λυσσαλέα επίθεση της κυβέρνησης και της Αγροτικής Τράπεζας προσπαθεί να αντιμετωπίσει η Βιομηχανία Αξιοποίησης Δασικού Πλούτου Ηπείρου (ΒΑΔΠΗ) που είναι γέννημα των συνεταιρισμένων δασεργατών και δίνει ανάσα σε 41 χωριά του νομού.

Πριν μερικά χρόνια, οι δασεργάτες, μέσω των Ενώσεων Δασικών Συνεταιρισμών, αποφάσισαν να προχωρήσουν στην επεξεργασία του ξύλου που έκοβαν, μόνοι τους. Οχι μόνο για να αποφύγουν τους εμπόρους τονώνοντας συγχρόνως το εισόδημά τους, αλλά και για να αποδείξουν ότι αυτός ο τόπος μόνο "ψωροκώσταινα" δεν είναι.

Ετσι λοιπόν, μαζί με την Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ιωαννίνων, την Τοπική Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων Ιωαννίνων, τις 41 κοινότητες που ζουν από την ξυλεία, υλοποιήθηκε το όνειρο: η δημιουργία της Βιομηχανίας Αξιοποίησης Δασικού Πλούτου Ηπείρου.

Το όνειρο όμως μετατράπηκε σε εφιάλτη. Αντί για στήριξη από την πολιτεία, η ΒΑΔΠΗ δέχτηκε τη λυσσαλέα επίθεσή της. "Πολιορκητικός κριός" η Αγροτική Τράπεζα που απειλεί με κλείσιμο την επιχείρηση. Ο "Ρ" πήγε στο εργοστάσιο και συνάντησε τους εναπομείναντες εργάτες, οι οποίοι πληρώνονται από τις παραγγελίες που συνεχίζουν να έχουν (! ), τη στιγμή που η επιχείρηση, με ευθύνη της κυβέρνησης, βρίσκεται στα πρόθυρα του ξεπουλήματος. Οι ίδιοι δηλώνουν αποφασισμένοι να κρατήσουν ζωντανό το εργοστάσιο, αλλά και τον κοινωνικό του χαρακτήρα.

Η Ηπειρος είναι η πιο φτωχή περιοχή της χώρας από πλευράς ρυθμών ανάπτυξης, λένε οι αριθμοί. Κι έχουν δίκιο. Ο πρώτος νομός που σου έρχεται στο νου όταν ακούς τη λέξη "μετανάστευση".

Ο φυσικός πλούτος της Ηπείρου είναι εντυπωσιακός, λένε πάλι οι αριθμοί. Κι έχουν πάλι δίκιο. Εντονο το ανάγλυφο της γης, βουνίσια φύση. Η πιο φτωχή περιοχή... Τη στιγμή που το μάτι δεν μπορεί να χορτάσει τα δάση που απλώνονται και στο πιο ανήλιο στέρνο μιας πλαγιάς. Τη στιγμή που σχεδόν το ένα τρίτο του υδάτινου πλούτου της χώρας ρέει στις υπόγειες και υπέργειες φλέβες μιας γης που δε λιμπίστηκε ομορφιά. Νερό και ξύλο.

Στα βουνά της, δεκάδες χωριά, χιλιάδες άνθρωποι ζουν απ' την κοπή και την πώληση της ξυλείας. Συγχρόνως, ίσως και χωρίς να το συνειδητοποιούν, κάνουν και κάτι περισσότερο. Κρατούν ζωντανά τα βουνά. Κρατούν ζωντανά τις παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα. Σε πείσμα των αριθμών και της απόλυτης εγκατάλειψης από την πολιτεία, δίνουν καθημερινά τη μάχη της επιβίωσης στη γη τους. Σε πείσμα των μεγάλων εταιριών επεξεργασίας ξύλου που αγοράζουν απ' έξω, εκείνοι επιμένουν να "τσιγκλάνε" την αγορά με ελληνική πρώτη ύλη. Ωστόσο τα πράγματα κύλησαν διαφορετικά.

Η ιστορία της ΒΑΔΠΗ είναι τόσο τραγική όσο και χαρακτηριστική για τις μεθόδους αποδιάρθρωσης της ελληνικής παραγωγικής βάσης κατ' εντολή των πολυεθνικών. Το 1985 εξαγγέλλεται η δημιουργία της. Η εταιρία ιδρύεται το 1986.Το 51% των μετοχών ανήκει στην Ενωση Δασικών Συνεταιρισμών Κόνιτσας,Ζαγορίου και Μετσόβου και τα υπόλοιπα ποσοστά τα μοιράζονται η Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Ιωαννίνων,η ΤΕΔΚ και 1% κρατάει η "Ηπειρος ΑΕ", μια θυγατρική της Αγροτικής.

Το 1989 κατασκευάζεται το εργοστάσιο και αρχίζει δοκιμαστική λειτουργία το 1991,η οποία κρατάει ένα χρόνο και με τη λήξη της ξεκινά να λειτουργεί κανονικά.

Τον Σεπτέμβρη 1992 διακόπτει τη λειτουργία του και παίρνει το πρώτο δάνειο από την ΑΤΕ, περίπου 300 εκατομμύρια δραχμές.

Τον Μάη 1994, η ΑΤΕ στέλνει έναν υπάλληλό της,ονόματι Γιάννη Μιχελακάκη, για να "μανατζάρει" την επιχείρηση ασκώντας χρέη διευθύνοντος συμβούλου και γενικού διευθυντή.

Ο "μάνατζερ" όμως φαίνεται ότι "δεν" τα κατάφερε καλά. Οπως μας λέει ο Κώστας Λεοντίου, πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στη ΒΑΔΠΗ, ο εν λόγω υπάλληλος διαβεβαίωνε τους εργαζόμενους ότι η επιχείρηση "πάει καλά" και ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ολα αυτά μέχρι τα τέλη του 1996.

"Μια μέρα κατεβαίνει κάτω και μας λέει "έχουμε προβλήματα". Μας τα παρουσίασε λίγο ελαφρά στην αρχή. Μετά μας λέει "ότι από τον Ιανουάριο δε θα πληρώνουμε". Οταν αυτός προσπαθούσε να φύγει από δω μέσα παρέσερνε ορισμένους εργαζόμενους, "φύγετε γιατί θα χάσετε τις αποζημιώσεις". Παρασύρθηκαν τότε ορισμένοι, πήραν τις αποζημιώσεις και έφυγαν. Πρώτα μας είχε προτείνει να δουλεύει το μισό προσωπικό τον μισό μήνα και το άλλο μισό τον υπόλοιπο. Αυτό κράτησε ένα μήνα και το σταμάτησε και αυτό". Τελικά, από 64 εργάτες, απόμειναν μόνο οι 30.

Τι όμως δεν πήγαινε καλά "ξαφνικά"; Ο Στάθης Παπακώστας,ο σημερινός διευθυντής του εργοστασίου, μάς λέει ότι τότε αποκαλύφθηκε πως το εργοστάσιο είχε χρέος 1,5 δισεκατομμύρια δραχμές!Το χρέος προερχόταν από δανεισμό. Ποιος ήταν ο δανειστής; Η Αγροτική Τράπεζα...

Τον Σεπτέμβρη 1997 η ΑΤΕ καταθέτει αγωγή για ένταξη του εργοστασίου σε "καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης", δηλαδή ξεπουλήματος. Η υπόθεση εκδικάστηκε τελικά στις 5 Νοέμβρη και αυτή τη στιγμή αναμένεται η απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων.

Ετσι λοιπόν η ΑΤΕ χρεώνει το εργοστάσιο από το 1994 μέχρι και το 1997, με 1,5 δισ. δραχμές. Την ίδια περίοδο διορίζεται υπάλληλός της, "μάνατζερ" της επιχείρησης. Ουσιαστικά η ΑΤΕ μανατζάρει την επένδυσή της... τη ρίχνει έξω και ζητάει και τα ρέστα θέλοντας να εξαφανίσει μια επιχείρηση - ανάσα για πάνω από 3.000 δασεργάτες, για 41 χωριά, για τους εργάτες του εργοστασίου, για μια ολόκληρη περιοχή!

Πίσω όμως από την πλάτη της ΑΤΕ, "κλείνει το μάτι" και η ευθύνη της κυβέρνησης. Κατ' αρχήν και σύμφωνα με τον διευθυντή του εργοστασίου, η ΑΤΕ δε δέχεται ότι "μανατζάρει" η ίδια το εργοστάσιο. Λέει ότι της ζητήθηκε ο υπάλληλος από το υπουργείο Γεωργίας και αυτή τον παραχώρησε. Μάλιστα, αρχικά, στο δικαστήριο του περασμένου Νοέμβρη αρνήθηκε ότι ο υπάλληλος είναι δικός της και το παραδέχτηκε σε άλλη δίκη, στις 5 Φλεβάρη 1998!

Εύλογο είναι το ερώτημα ενός εργαζόμενου, για το τι έλεγχαν οι υπάλληλοι της ΑΤΕ που κάθε μήνα έρχονταν να δουν πώς χρησιμοποιείται η χρηματοδότηση. Οι εργαζόμενοι αναρωτιούνται επίσης, πώς κατέληξαν στις αγωγές της ΑΤΕ, οι υποσχέσεις των Σημίτη, Τζουμάκα και τέως διοικητή της ΑΤΕ για χρηματοδότηση προγράμματος εξυγίανσης της επιχείρησης. Σε όλα αυτά να συμπληρώσουμε και το ότι, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, ο "μάνατζερ" της ΑΤΕ πήρε προαγωγή (! ) μετά τη "θητεία" του στη ΒΑΔΠΗ.

Να σημειωθεί επίσης πως για το εργοστάσιο ενδιαφέρονται ακόμη και πολυεθνικές εταιρίες που ασχολούνται με την ξυλεία, οι οποίες θα το αγοράσουν πολύ φθηνότερα της πραγματικής του αξίας, για να αγοράζουν στη συνέχεια πρώτη ύλη από το εξωτερικό και όχι από τους δασεργάτες της Ηπείρου. Ηδη, με την υπολειτουργία του εργοστασίου έχει μείνει απούλητη ξυλεία στα χωριά λόγω της δραματικής πτώσης των τιμών. Σε περίπτωση κλεισίματος, η μείωση του εισοδήματος των δασεργατών θα είναι άμεση. Κι όλα αυτά, ενώ οι εργαζόμενοι, όπως μας λέει ένας από αυτούς, ο Βασίλης Καραβασίλης,έχουν προσφέρει και μία ώρα δουλιάς απλήρωτη κάθε μέρα για να βοηθήσουν την επιχείρηση!

Οι εργαζόμενοι και ο νυν διευθυντής τονίζουν ότι το εργοστάσιο είναι βιώσιμο και πως είναι επιτακτική ανάγκη να συνεχίζει να λειτουργεί προς όφελος των εργαζομένων και των δασεργατών. Απόδειξη της βιωσιμότητάς του είναι και το ότι αυτή τη στιγμή το εργοστάσιο συνεχίζει να έχει παραγγελίες και οι μισθοί να πληρώνονται από αυτές, ενώ ορισμένα τμήματα του εξοπλισμού του είναι μοναδικά στην Ελλάδα. Τα δε προϊόντα του στο παρελθόν είχαν εξαχθεί με επιτυχία στη Γερμανία.

Οι εργάτες της ΒΑΔΠΗ μάς έδειξαν με περηφάνια τα μηχανήματα και τα προϊόντα που παράγουν. Η αγωνία για το μέλλον ολοφάνερη. Ακόμη πιο φανερή όμως, η αγανάκτηση για τον εμπαιγμό. Στις 15 του μηνός, με δική τους πρωτοβουλία, θα κληθούν στο εργοστάσιο οι φορείς της περιοχής και οι βουλευτές, να πάρουν θέση στο πρόβλημα. ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μανώλης ΠΑΚΙΑΣ