Η ίδρυση ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, με ειδικό νόμο και από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, δεν αντιβαίνει στις διατάξεις του Συντάγματος. Αυτό έκρινε το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και άναψε το "πράσινο φως" για τη λειτουργία τριτοβάθμιας σχολής εκτός του πλαισίου των ΑΕΙ, αλλά από ΝΠΔΔ.

Με την ίδια απόφαση το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο έκρινε ότι δεν μπορούν να γίνονται δεκτοί στα μεταπτυχιακά προγράμματα των ΑΕΙ, πτυχιούχοι των ΤΕΙ, καθώς η σχετική διάταξη κρίθηκε αντισυνταγματική, επειδή εξισώνει ανεπίτρεπτα πτυχιούχους ΑΕΙ και ΤΕΙ. Δηλαδή, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις που προβλέπουν ότι οι πτυχιούχοι των ΤΕΙ μπορούν να συμμετέχουν στα μεταπτυχιακά προγράμματα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας.

Στο ΣτΕ κατατέθηκε για επεξεργασία σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τη διάρθρωση, διοίκηση και λειτουργία της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας από τα υπουργεία Υγείας, Παιδείας, Εσωτερικών και Οικονομικών. Αξίζει να επισημάνουμε ότι το σχέδιο ΠΔ εκδίδεται με βάση τις διατάξεις των νόμων 2194/1994 (ΕΣΥ) και 2517/1997. Το ΣτΕ με το υπ' αριθμό 395/98 πρακτικό έκρινε πως, σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, μπορεί να ιδρυθεί με ειδικό νόμο ΑΕΙ από ΝΠΔΔ.

Πρόκειται για μια απόφαση που αλλάζει τα μέχρι τώρα δεδομένα στο χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στο μόνιμο αίτημα του εκπαιδευτικού κόσμου για δημόσια, δωρεάν και ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση, αναμφισβήτητα ο ενιαίος της χαρακτήρας δέχεται καίριο πλήγμα.

Η απόφαση αυτή κινείται στις γνωστές απόψεις του υπουργού Πολιτισμού Ευ. Βενιζέλου που υποστήριξε και στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την αναθεώρηση του Συντάγματος ότι δηλαδή το άρθρο 16 παρ. 5 του Συντάγματος, με τα ερμηνευτικά περιθώρια που δίνει δεν αποκλείει τη λειτουργία πανεπιστημίων από ΝΠΔΔ υπό την εποπτεία του κράτους.

Ειδικότερα, στην απόφαση του ΣτΕ, μεταξύ άλλων, αναφέρεται: "Καταργούμενης της Υγειονομικής Σχολής Αθηνών και ιδρυόμενης uno actu της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ιδρύεται πράγματι διά νόμου ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Και τούτο διότι το ιδρυόμενο κατά τη διατύπωση του νόμου "εκπαιδευτικό" και "ειρηνευτικό" ίδρυμα έχει όλα τα απαιτούμενα εκ του Συντάγματος χαρακτηριστικά των ΑΕΙ, δηλαδή α) είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, β) έχει πλήρη αυτοδιοίκηση, γ) τελεί υπό την εποπτεία του κράτους και δ) παρέχει ανώτατη εκπαίδευση μεταπτυχιακού, μάλιστα, επιπέδου. Η ίδρυση ΑΕΙ δι' ειδικού νόμου, εκτός του πλαισίου της διατάξεως του άρθρου 6 παρ. 6 του νόμου 1268/1982 και διά νόμου προβλέποντος ειδικήν προς τούτο διοικητικήν διαδικασίαν, κινούμενη είτε υπό το κράτος είτε υπό ΝΠΔΔ, δεν αντίκειται στις διατάξεις του συντάγματος".

Αξίζει να επισημάνουμε ότι το ΣτΕ δε δέχτηκε την αυτόματη ένταξη σε πανεπιστημιακές βαθμίδες, όσων καθηγητών υπηρετούν στην Υγειονομική Σχολή, κρίνοντας αντισυνταγματικές τις διατάξεις για την πλήρωση των θέσεων και ένταξη προσωπικού. Το δικαστήριο έκρινε ότι θα πρέπει να ισχύσει το καθεστώς που υπάρχει στα ΑΕΙ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, παραμένει ανοιχτό το θέμα ποια ΝΠΔΔ θα μπορούν να ιδρύουν ΑΕΙ. Αυτό, για την ώρα είναι ζήτημα του μελλοντικού νομοθέτη και υπάρχουν διάφορες απόψεις. Από δικαστικής πλευράς διατυπώνονται επιφυλάξεις για το αν είναι σκόπιμο να ιδρύουν πανεπιστήμια διάφοροι κοινωνικοί φορείς, όπως επιμελητήρια, δικηγορικοί σύλλογοι κλπ.

Γ. Γ.