Ενα σοβαρό εμπόδιο στα σχέδια της κυβέρνησης για την παράδοση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στην ασύδοτη επιχειρηματική δραστηριότητα, αποτελεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), σύμφωνα με την οποία οι γιατροί θα πρέπει να έχουν την πλειοψηφία των μετοχών στα ιδιωτικά Διαγνωστικά Κέντρα (ΔΚ) και άλλα πολυιατρεία πρωτοβάθμιας φροντίδας, τα οποία μπορούν να λειτουργούν ως εταιρίες.

Η απόφαση του ΣτΕ αποτελεί κόλαφο για την ηγεσία του υπουργείου Υγείας σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των ΔΚ, καθώς στο σχέδιο του ΠΔ που έστειλε στο ΣτΕ προβλεπόταν η χορήγηση άδειας λειτουργίας ιατρείων σε κεφαλαιουχικές και προσωπικές εταιρίες με καθαρό εμπορικό σκοπό και χωρίς κανέναν περιορισμό για την κατοχή των μετοχών.

Συγκεκριμένα, στο ΣτΕ κατατέθηκε για επεξεργασία σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τους όρους, προϋποθέσεις, διαδικασία και προδιαγραφές για την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ).

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο με την υπ' αριθμό 396/1998 απόφασή του κατ' αρχάς έκρινε μεν ότι η παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε ιδιωτική βάση, στενά συνδεδεμένη με το δικαίωμα της ελεύθερης παροχής επιλογής γιατρού είναι συνταγματική, αλλά έκανε και σημαντικές παρατηρήσεις για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο χώρο της υγείας.

Στην ίδια απόφαση επισημαίνεται ότι η προστασία της υγείας αποτελεί βασικό καθήκον της πολιτείας, πράγμα που προβλέπεται από το άρθρο 5 του Συντάγματος και αυτό θα πρέπει να εκδηλώνεται με τη θέσπιση σχετικών κανόνων, χάριν του δημόσιου συμφέροντος.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η επισήμανση του ΣτΕ, όπου αναφέρεται ότι θα πρέπει να αποκλειστούν από τα ΔΚ οι αμιγώς κεφαλαιουχικές εταιρίες, τουλάχιστο, όπως αυτές ρυθμίζονται στο Εμπορικό Δίκαιο. Αντίθετα, το δικαστήριο επισημαίνει ότι είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα η προσαρμογή των κεφαλαιουχικών εταιριών προς τους κανόνες της ιατρικής δεοντολογίας και τη φύση του ιατρικού επαγγέλματος, δηλαδή, των ιατρικών ανωνύμων και λοιπών κεφαλαιουχικών εταιριών (ΕΠΕ) κλπ.

Οσον αφορά τη σχετική ρύθμιση του Προεδρικού Διατάγματος που προβλέπει την ομαδική άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος μόνο υπό τη μορφή αστικής εταιρίας, το ΣτΕ έκρινε ότι αυτή η διάταξη είναι νόμιμη, υπό την προϋπόθεση οι μέτοχοι ή συνέταιροι να είναι μόνο γιατροί.

Ενδιαφέρον έχουν οι επισημάνσεις του ΣτΕ για την υγεία, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει: "Το δημόσιο συμφέρον έχει ανάγκη προστασίας από τη διαπιστωθείσα ισχυρά ροπή προς εμπορία των ιατρικών υπηρεσιών και τις εντεύθεν πολλαπλές παραβιάσεις των κανόνων της ιατρικής δεοντολογίας, από την ενδεχόμενη χαμηλή ποιότητα των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών, από την αυξημένη πλασματική ζήτηση εξειδικευμένων ιατρικών εξετάσεων και από τα συνεχώς διογκούμενα ελλείμματα των ασφαλιστικών φορέων. Αφετέρου, το υψηλό κόστος της σύγχρονης ιατρικής τεχνολογίας ενισχύει την τάση προς άσκηση ομαδικής ιατρικής".

Θυμίζουμε ότι η αρχική πρόβλεψη για το ΠΔ έγινε με το άρθρο 13 του νόμου 2071 της 15.7.1992 και επαναδιατυπώθηκε με το άρθρο 4 του νόμου 2254/94.

Εκτοτε δόθηκαν στη δημοσιότητα τέσσερα προσχέδια του ΠΔ (δύο απ' τις κυβερνήσεις της ΝΔ και δύο απ' τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ), ενώ άλλα δυο στάλθηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Το ΠΑΣΟΚ αρχικά παρουσίασε ένα προσχέδιο (21.4.1994) το οποίο σε σχέση με τα δύο προηγούμενα της ΝΔ είχε τη ρητή διάταξη ότι δικαιούχοι των αδειών ίδρυσης των ΔΚ είναι μόνο γιατροί, οι οποίοι και μπορούν να συστήσουν μεταξύ τους μόνο αστικές εταιρίες.

Μετά και την τελευταία απόφαση του ΣτΕ έρχεται ξανά στην επικαιρότητα η πρόταση της Πανελλήνιας Ενωσης Επαγγελματιών Γιατρών Εργαστηριακής Διάγνωσης Μικροβιολογίας, Κυτταρολογίας και Παθολογικής Ανατομίας (ΠΕΕΓΕΔΜΚΠΑ) για νομοθετική ρύθμιση του θέματος, που θα προβλέπει την εταιρική - ομαδική άσκηση της ιατρικής μέσα από ιατρικές εταιρίες, που θα συστήνουν μόνο γιατροί και θα ασκούν το επάγγελμά τους ομαδικά, σύμφωνα με το ΑΝ 1565/39 και την ισχύουσα ιατρική δεοντολογία. Η ΠΕΕΓΕΔΜΚΠΑ επικαλείται και τη σύσταση της ειδικής επιτροπής της Κομισιόν (15.10.1992) για τη διασυνοριακή άσκηση των ελευθερίων επαγγελμάτων, περιλαμβανομένου και του ιατρικού επαγγέλματος. Σύμφωνα λοιπόν με τη σύσταση της Κομισιόν, τα ελευθέρια επαγγέλματα δεν μπορούν να έχουν εμπορικό χαρακτήρα και γίνεται ιδιαίτερη μνεία στη γαλλική και τη βελγική νομοθετική ρύθμιση που είχαν γίνει μέχρι το 1992.