Στην Αγκυρα σπεύδουν Αμερικανοί και Βρετανοί, σε μια προσπάθεια να διαφοροποιήσουν το κλίμα και να εξασφαλίσουν δεσμεύσεις ότι θα προχωρήσει η διαδικασία των συνομιλιών, αναφέρουν δημοσιογραφικές πληροφορίες που είδαν χτες το φως της δημοσιότητας.

Μετά από συνεννόηση, Ουάσιγκτον και Λονδίνο αποφάσισαν οι απεσταλμένοι τους, Τόμας Γουέστον και λόρδος Χάνεϊ, αντίστοιχα, οι οποίοι θα πραγματοποιήσουν χωριστές περιοδείες στην περιοχή το πρώτο δεκαήμερο του Ιούνη, να αρχίσουν τις επισκέψεις τους στην Αγκυρα.

Οι δύο διπλωμάτες θα μεταφέρουν το μήνυμα των κυβερνήσεών τους ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος και ότι θα πρέπει να γίνουν από πλευράς Τουρκίας κινήσεις στο Κυπριακό, οι οποίες θα τη βοηθήσουν στην ενταξιακή της πορεία και στο θέμα του ευρωστρατού.

Την ίδια ώρα, οι Αμερικανοί, αξιοποιώντας τις σχέσεις τους με το στρατιωτικό κατεστημένο, επιχειρούν να διατηρήσουν το κανάλι επικοινωνίας. Διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία σημειώνουν ότι αυτό το κανάλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους Αμερικανούς, εάν το επιθυμούν, για να αποτρέψουν ένταση στην περιοχή.

Οι Αγγλοαμερικανοί γνωρίζουν ότι στο Κυπριακό δεν υπάρχουν ενδείξεις για αλλαγή της τουρκικής στάσης, πλην όμως επενδύουν στη λογική ότι στο «πάρε-δώσε» μπορεί αυτή τη φορά να λειτουργήσει το παιχνίδι της διασύνδεσης πολλών θεμάτων των οποίων εκκρεμεί η επίλυσή τους (Κυπριακό, ευρωτουρκικά, ένταξη Κύπρου, ευρωστρατός).

Οι Γουέστον και Χάνεϊ μετά την ολοκλήρωση των επαφών τους στο τρίγωνο Αθήνα-Λευκωσία-Αγκυρα, θα μεταβούν και στις Βρυξέλλες για επαφές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το νομικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχει περάσει από το μικροσκόπιο και τα έγγραφα που καταθέτουν στις απευθείας συνομιλίες οι Κληρίδης και Ντενκτάς και έχουν καταγράψει τις παρατηρήσεις τους.

Εκείνο που ιδιαίτερα τους ενδιαφέρει είναι κατά πόσον οι θέσεις που καταγράφονται είναι ευθυγραμμισμένες και εναρμονισμένες με το κοινοτικό κεκτημένο.

Μιλώντας στο ραδιοσταθμό ΦΛΑΣ, σε συνέντευξη στο δημοσιογράφο Δημήτρη Τσιόδρα, το Σάββατο το πρωί, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, αναφερόμενη στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και στη στάση του ΚΚΕ, είπε:

«Κάθε λαός παίρνει την ευθύνη του και αποφασίζει, ανάλογα με την ενημέρωση που έχει κτλ. Το ΑΚΕΛ, όπως ξέρετε, έκανε μια διαφοροποίηση στη θέση του (σχετικά με την ένταξη), με τον όρο ότι θα λύσει το εθνικό ζήτημα. Δεν ξεκίνησε, δηλαδή, το ΑΚΕΛ από το ότι η Κύπρος θα ωφεληθεί οικονομικά και κοινωνικά, αλλά πρόταξε το εθνικό ζήτημα. Αυτό ξέρω και το ξέρω μέχρι τέλους -- όπως ξέρετε έχουμε πολύ στενή συνεργασία και πολύ φιλικές σχέσεις με το ΑΚΕΛ.

Είναι θέμα του κυπριακού λαού. Εμείς είμαστε αντίθετοι γενικά στη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αφού είμαστε αντίθετοι στην ένταξη της χώρας μας θα είμαστε υπέρ της ένταξης της Κύπρου; Από κει και πέρα, όμως, από τη στιγμή που η Κύπρος έχει υποβάλει την αίτηση ένταξης, δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία και σ' αυτό που λέγεται εθνικό πρόβλημα της Κύπρου.

Και βλέπουμε ότι η ενταξιακή διαδικασία όχι μόνο δε διασφαλίζει την επίλυση του Κυπριακού αλλά ρίχνει νερό στο μύλο της διχοτόμησης της Κύπρου και στη δημιουργία ενός ψευτομορφώματος ενιαίου κράτους, το οποίο θα διαλυθεί μέσα σε δυο μήνες».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Ισμαήλ Τζεμ, δήλωσε ότι η Αγκυρα και το ψευδοκράτος δεν πρόκειται να αποδεχτούν συμφωνία επανένωσης της Κύπρου, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σε δηλώσεις στα Κατεχόμενα, ο Ι. Τζεμ είπε ότι κανείς δεν μπορεί να πιστεύει πως η Τουρκία και το ψευδοκράτος υποχρεούνται να αποδεχτούν οποιαδήποτε λύση στο Κυπριακό, ανεξαρτήτως κόστους. Είναι δυο κράτη, είπε, που έχουν το δικαίωμα να λένε «όχι» στις πιέσεις που δέχονται.

Την απαράδεκτη αξίωσή του, για λύση δύο χωριστών κρατών στην Κύπρο, επανέλαβε για μια ακόμη φορά και ο Ραούφ Ντενκτάς, μιλώντας αμέσως μετά την αναχώρηση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Ισμαήλ Τζεμ. Ο κατοχικός ηγέτης υποστήριξε ότι μόνο μια συμφωνία που θα βασίζεται σε δύο κράτη και σε χωριστές κυριαρχίες θα μπορούσε να είναι στέρεη. Είπε μάλιστα ότι οι δηλώσεις του Ι. Τζεμ για το Κυπριακό και η ανοιχτή υποστήριξη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Τουρκίας προς το πρόσωπό του έριξαν, κατά την έκφρασή του, φως στους Τουρκοκύπριους.

Μόνο μια φόρμουλα υπάρχει για επίλυση του Κυπριακού, βάση της οποίας είναι η κυριαρχία, είπε, και πρόσθεσε ότι η φόρμουλα αυτή τυγχάνει της πλήρους υποστήριξης της Αγκυρας.

Ο πρόεδρος της Βουλής, Δ. Χριστόφιας, μιλώντας σε συνεστίαση του Παγκυπρίου Συνδέσμου Αιχμαλώτων Πολέμου του 1974, στη Λευκωσία, χαρακτήρισε τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των απευθείας συνομιλιών για το Κυπριακό ανύπαρκτα. Εκανε επίσης την εκτίμηση ότι η Τουρκία και ο Ντενκτάς έχουν στόχο να κερδίσουν μόνο χρόνο ώστε να πειστεί η διεθνής κοινότητα να πιέσει την ελληνοκυπριακή πλευρά να αποδεχτεί λύση δύο χωριστών κυρίαρχων κρατών. Ο πρόεδρος της Βουλής είπε ακόμη ότι όσο πλησιάζει η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση η Τουρκία θα εντείνει τις απειλές της, τονίζοντας ότι τώρα παρά ποτέ άλλοτε τίθεται η ανάγκη για συνεχή και ουσιαστική συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.