Δίνοντας μια απάντηση σε σχόλια του Τύπου σχετικά με το πώς είναι δυνατόν το ΚΚΕ να τοποθετηθεί σχεδόν αυτόματα με τη δημοσιοποίηση της επίδοσης της πρότασης Ανάν, πριν ακόμη διαβαστεί το κείμενο, άρχισε την εισηγητική της ομιλία η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου, που παραχώρησε για τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Η απάντησή της είχε ως εξής:

«Τα πράγματα δεν είναι έτσι. Πριν από μέρες και αρκετό καιρό ήταν περίπου γνωστό τι θα προτείνει ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ο κ. Κόφι Ανάν. Ομως ήταν και πιο μπροστά γνωστά τα ζητήματα και τα γεγονότα και αυτό το λέω γιατί δεν μπορεί να εκφράζουμε έκπληξη πώς ήρθε αυτό το σχέδιο ή ότι θα χρειαστεί να αφιερώσει κανείς πάρα πολύ καιρό για να το μελετήσει. Αναμφισβήτητα ωστόσο θέλει μελέτη το κείμενο, γιατί είναι πολύ λεπτομερειακό».

«Θα ήθελα να θυμίσω - συνέχισε η Αλ. Παπαρήγα - μια σημαντική ημερομηνία των τελευταίων χρόνων: 20 Ιουνίου 1999, η Σύνοδος της ομάδας των 8 πιο ισχυρών κρατών, δηλαδή οι 7 και η Ρωσία που είχε προσκληθεί, στην Κολωνία για το Κυπριακό, όπου τότε, για πρώτη φορά έτσι ανοιχτά, και απροσχημάτιστα θα προσθέσω, καλούνται τα δύο μέρη να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ανοιχτή ατζέντα και χωρίς προϋποθέσεις και μάλιστα επιπροσθέτως γίνεται η αναφορά ότι πρέπει να παρθούν οι αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών υπόψη και όχι βεβαίως να αποτελέσουν βάση για την επεξεργασία της λύσης του Κυπριακού.

Λίγους μήνες αργότερα, το Δεκέμβριο του '99, έχουμε το Ελσίνκι, όπου εκεί το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας χρησιμοποίησε μια πολύ χαρακτηριστική φράση όσον αφορά στο Κυπριακό, ότι "με τις αποφάσεις του Ελσίνκι ενταφιάζεται η υπόθεση του Κυπριακού"».

Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ υπενθύμισε και μια δήλωση του Κόφι Ανάν. Οπως σημείωσε: «Εχουμε επίσης, και είναι εξίσου χαρακτηριστικό, τη γνωστή δήλωση στις 12/9/2000 του κ. Κόφι Ανάν που, ως Γραμματέας πια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, εγκαταλείπει το γνωστό θετικό κλισέ Ομοσπονδία διζωνική -δικοινοτική για την Κύπρο και αναφέρεται και αυτός σε δύο μέρη και στην πολιτική ισότητα των δύο μερών και, μάλιστα, ότι ο τελικός διακανονισμός για το Κυπριακό πρέπει να αναγνωρίζει την πολιτική ισότητα δύο μερών. Εγκαταλείπονται, δηλαδή, όροι όπως ομοσπονδιακό κράτος και ομόσπονδες πολιτείες και αντικαθίστανται με τους όρους κοινό κράτος και συστατικά κράτη».

Ακολούθως η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ υπογράμμισε ότι το σχέδιο Κόφι Ανάν που υποβάλλεται «είναι καταστάλαγμα, συνέχεια, απόσταγμα αυτής της λογικής» και συνέχισε λέγοντας: «Για μας, η πρόταση Κόφι Ανάν, ο κορμός της, δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για συζήτηση. Βεβαίως, είναι άλλο πράγμα, συζητήσεις θα γίνουν, διαπραγματεύσεις θα γίνουν, αλλά το πρόβλημα είναι ο ίδιος ο κορμός και η βάση πάνω στην οποία εδράζεται το σχέδιο.

Πρόκειται για μια συγκαλυμμένη, κατά τη γνώμη μας, συνομοσπονδία συγκαλυμμένης διχοτόμησης. Η συγκάλυψη όμως δεν μπορεί να κρυφτεί, γι' αυτό και χρησιμοποιείται και ο όρος συγκάλυψη. Διότι μιλάμε πια για ένα κοινό κράτος, ή για μια ομοσπονδία δύο κυρίαρχων κρατών με δικό τους Σύνταγμα, με δική τους ιθαγένεια, με αυξημένες εξουσίες.

Πραγματικά είναι στάχτη στα μάτια αυτό που γίνεται, να συζητείται το ελβετικό ή το βελγικό μοντέλο. Μα, η Ελβετία είναι ομοσπονδιακό κράτος. Δεν είναι ομοσπονδία κυρίαρχων κρατών. Δε θέλω να επεκταθώ σε άλλα ζητήματα που αφορούν το ελβετικό μοντέλο, την ιστορία του, 200 χρόνια τώρα κλπ.».

Η Αλ. Παπαρήγα με έμφαση τόνισε ότι «στην πραγματικότητα δηλαδή έγινε αυτό που κι εμείς είχαμε διαπιστώσει - και νομίζω ότι δεν το είχαμε διαπιστώσει μόνο εμείς - ότι εγκαταλείπεται το ζήτημα της εισβολής κατοχής, εγκαταλείφθηκαν οι αρχές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η βάση τους και πάμε σε μια λύση έξω από τα πλαίσια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ανεξαρτήτως αν κάποια στοιχεία των αποφάσεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών χρησιμοποιούνται.

Υπάρχει και αυτό επίσης το σοβαρό: Η τριετής μεταβατική περίοδος, η οποία στο κάτω κάτω μπορεί να οδηγήσει να εκπέσει αυτή η συνομοσπονδία, πριν ακόμη ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος. Για μας δεν πρόκειται για λύση του Κυπριακού.

Να το πούμε και αλλιώς; Δεν μπορεί να είναι βιώσιμο το σχήμα και δεν ξέρω αν υπάρχει στην ιστορία της διαμόρφωσης των κρατών τέτοιο σχέδιο κράτους. Δυστυχώς, στην εποχή που ζούμε, υπάρχουν διάφορα μοντέλα κατασκευής κρατών. Εμείς παίρνουμε πάρα πολύ σοβαρά υπόψη μας την εποχή, την περίοδο και τη φάση που ζούμε.

Διότι αν ζούσαμε σε έναν κόσμο αγγελικά πλασμένο, αν ζούσαμε σε μια περίοδο που ήταν κατοχυρωμένα τα σύνορα, η εθνική ανεξαρτησία, η πολιτική ανεξαρτησία χωρών, τα δικαιώματα των λαών, των μειονοτήτων, τα δικαιώματα των πάντων, ανεξαρτήτως τάξης, φύλου, θρησκείας κλπ., τότε θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό το παγκόσμιο καθεστώς που ζούμε, μπορεί να υπερκεράσει τις όποιες ατέλειες έχουν διαμορφωθεί σε ένα συγκεκριμένο χώρο».

«Αλλά ζούμε - συνέχισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ - σε μια περίοδο που είναι κατοχυρωμένη η αλλαγή συνόρων στον έναν ή στον άλλον βαθμό, έχει αλλάξει το διεθνές δίκαιο, έχουμε επεμβάσεις, έχουμε διασπάσεις κρατών προκαλούμενες απ' τα έξω, έχουμε τεχνητές συνενώσεις κρατών και διαιρέσεις και αποκεντρώσεις και περιφερειοποιήσεις και όλα αυτά, στα πλαίσια - όπως λέμε εμείς - της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων.

Αυτή τη σφραγίδα φέρνει επίσης και η πρόταση για την αντιμετώπιση του Κυπριακού.

Το θέμα ότι έχουμε να κάνουμε με μια συνομοσπονδία, που κι αυτή είναι μια ιδιόμορφη συνομοσπονδία, φαίνεται και από άλλες ρυθμίσεις που γίνονται, όπως είναι η κατοχύρωση των τριών ελευθεριών: η ελευθερία διακίνησης και εγκατάστασης και το δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Αυτά, στην ουσία, περιορίζονται, αν όχι απαγορεύονται. Αυτά γίνονται με τη λογική ακριβώς του να υπάρχουν δύο κυρίαρχα κράτη.

Ακούμε από πολλούς, ακόμη και παράγοντες της κυβέρνησης, ότι "ναι, υπάρχουν προβλήματα δυσλειτουργίας, υπάρχουν αγκάθια". Αυτό πια ομολογείται. Γιατί δεν είναι δυνατόν να κρύβεται. Ποιο είναι όμως το αντιστάθμισμα σε αυτά τα αγκάθια; Το κοινοτικό κεκτημένο.

Δεν ξέρω, στην εποχή που ζούμε, ιδιαίτερα τα τελευταία 10 χρόνια, έχουμε όλοι καταλάβει ότι κανένα κεκτημένο δεν είναι κεκτημένο. Ποια κεκτημένα της ανθρωπότητας, σε μια ολόκληρη διαδικασία, παραμένουν κεκτημένα; Μας μιλούν πολύ περισσότερο για το κοινοτικό κεκτημένο, το οποίο φέρνει τη σφραγίδα της ανισότητας, της ανισομετρίας, της εξάρτησης, όλα αυτά φέρνει και το κοινοτικό κεκτημένο.

Να πούμε και κάτι άλλο; Ακόμη και αν υπάρχει ένα θετικό κεκτημένο μέσα στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, ποιος μας λέει ότι αύριο θα παραμείνει κεκτημένο; Αύριο με τη διεύρυνση, με την όξυνση των αντιθέσεων και αντιπαραθέσεων, με τις εξελίξεις που έχουμε παγκόσμια και στον οικονομικό και στο στρατιωτικό τομέα, ποιος μας λέει ότι δε θα υπάρχει αναθεώρηση, είτε με τη σφραγίδα της νομιμότητας, είτε και ντε φάκτο και των όποιων κεκτημένων;».

Ακολούθως η ομιλήτρια επισήμανε: «Αντίθετα, εμείς βλέπουμε ότι η ενταξιακή διαδικασία χρησιμοποιήθηκε σαν ένας πρόσθετος μοχλός αποδιεθνοποίησης του Κυπριακού και μετατροπής του σε ένα πρόβλημα των δύο Κοινοτήτων, των δύο κυρίαρχων κρατών σήμερα.

Υπάρχει μια ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής που στέκεται στα βασικά σημεία του κειμένου του κ. Κόφι Ανάν. Αναμφισβήτητα εμείς θα προχωρήσουμε σε όλα τα άρθρα, στο να διατυπώσουμε τη γνώμη μας. Βεβαίως, ξέρουμε πολύ καλά ότι αυτοί που θα αποφασίσουν και έχουν την ευθύνη της απόφασης, είναι αυτοί που βρίσκονται στην Κύπρο, είναι η κυπριακή ηγεσία, τα Κόμματά της, είναι ο κυπριακός λαός με δημοψήφισμα και αυτοί έχουν - όσον αφορά τη δική τους τοποθέτηση - και το μαχαίρι και το πεπόνι.

Εμείς όμως δε θέλουμε να αποστασιοποιηθούμε λέγοντας "πάρτε την ευθύνη της απόφασης, δικό σας θέμα είναι". Λέμε κι εμείς τη γνώμη μας. Λέμε τη γνώμη μας γιατί πρόκειται για ένα διεθνές πρόβλημα, όπως ξέρουμε, μακροχρόνιο και νομίζω ότι είναι δικαίωμα του κάθε κόμματος, της κάθε χώρας, ανεξαρτήτως αν συμφωνούμε με αυτήν, να έχει γνώμη για τα διεθνή ζητήματα.

Είναι ένα ζήτημα όπου είναι άμεσα εμπλεκόμενη η ελληνική πλευρά, με τη μορφή της εγγυήτριας δύναμης. Υπάρχουν ιστορικοί δεσμοί με τον κυπριακό λαό, και υπογραμμίζουμε τον κυπριακό λαό, και αναφερόμαστε και στους Ελληνοκύπριους και στους Τουρκοκύπριους, τους οποίους ισότιμα τους αντιμετωπίζουμε και μάλιστα ιδιαίτερα αυτή την περίοδο και εμείς θα καταβάλλουμε το δικό μας οβολό να προσεγγίσουν οι δύο Κοινότητες, οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι, διότι αυτό το σχέδιο τους κρατά σε μεγαλύτερη ακόμη διάσπαση και διαίρεση.

Ο αγώνας πρέπει να είναι κοινός και τα προβλήματα που φέρνει αυτό το σχέδιο, εάν τελικά περάσει, είναι προβλήματα που θα χτυπήσουν και τις δυο μεριές και τις δυο πλευρές, που εμείς τις αντιμετωπίζουμε σαν μια ενιαία πλευρά, σαν έναν ενιαίο λαό που ζει στην Κύπρο, ανεξαρτήτως άλλων ιδιαιτεροτήτων».

Η Αλέκα Παπαρήγα υπενθύμισε και εκείνη την πλευρά της υπόθεσης που το νήμα της βρίσκεται στην περίοδο της δικτατορίας. Οπως σημείωσε: «Θα ήθελα να σταθώ και σε ένα άλλο ζήτημα. Ακουσα το εξής επιχείρημα: Τι τα θέλετε, το '74 χάσαμε και όχι μόνο χάσαμε, έχει ευθύνη η ελληνική πλευρά για το πραξικόπημα, το οποίο έδωσε τα προσχήματα στην τουρκική πλευρά να επέμβει. Είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε.

Εγώ θα ήθελα να υπογραμμίσω - και με αφορμή μάλιστα που βλέπω την παρουσία του κ. Βαρδάνη από το Σύλλογο των Εξορισθέντων και Φυλακισμένων κατά τη διάρκεια της Χούντας, έχει κάνει και σχετική εκδήλωση για τα ζητήματα της Δικτατορίας - θέλω να θυμηθώ μια συζήτηση που έχει γίνει από πάρα πολλούς χώρους, στην οποία γίνεται πολύ σημαντική αναφορά ότι μια από τις αιτίες του αμερικανόπνευστου και ΝΑΤΟικού πραξικοπήματος στην Ελλάδα, που έγινε από τη μικρή Χούντα, δεν έγινε από τη μεγάλη, ήταν και το Κυπριακό.

Το πραξικόπημα που έγινε στην Κύπρο με τον Σαμψών δεν ήταν συνέπεια του πραξικοπήματος απλώς στην Ελλάδα, αλλά ήταν ενδεχομένως και ένας από τους βασικούς αρχικούς στόχους. Μάλιστα υπάρχουν και ιστορικοί που ασχολούνται και λένε ότι "πιθανό να ήταν και από τους πιο κύριους στόχους η επιβολή της Χούντας στην Ελλάδα". Βεβαίως, οι Αμερικανοί μπορεί να ήθελαν τη μεγάλη Χούντα, να μην ήθελαν τη μικρή, αλλά σημασία έχει ότι όλα αυτά έγιναν με ευλογίες συγκεκριμένων χωρών».

Επανερχόμενη στα του σχεδίου επίλυσης του Κυπριακού, η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ υπογράμμισε: «Δυστυχώς αυτό το καινούριο κράτος που σχηματίζεται, που βασίζεται βέβαια όπως λέμε σε μια μορφή συνομοσπονδίας με δυο κυρίαρχα κράτη με υπερεξουσίες, αυτό το κυρίαρχο - υποτίθεται - κράτος, που δε θα είναι καθόλου κυρίαρχο και κράτος, θα είναι υπό διεθνή κηδεμονία στην ουσία. Είναι αυτό το περίφημο ανώτατο δικαστήριο, το οποίο θα επιβλέπει την εφαρμογή του Συντάγματος και που θα απαρτίζεται, εκτός από τρεις Ελληνοκύπριους - τρεις Τουρκοκύπριους και από τρεις - λέει - αλλοδαπούς. Προφανώς λέω, δεν ξέρω, να είναι οι Βρετανοί, είναι εκεί και η βρετανική βάση και ενδιαφέρονται. Αυτό πια κι αν είναι καινοτομία.

Και δυστυχώς αυτή η διεθνής κηδεμονία θα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Εμείς μάλιστα λέμε ότι αυτό το "νέο κράτος" θα είναι όμηρος και της ΕΕ και του ΟΗΕ, δηλαδή κυρίως θα είναι όμηρος των Ηνωμένων Πολιτειών και της Μεγάλης Βρετανίας. Και δυστυχώς θα είναι και η Ελλάδα ως Ελλάδα, ως χώρα, όμηρος αυτής της κατάστασης και των ελληνοτουρκικών σχέσεων και όμηρος επίσης του αμερικανικού και του βρετανικού παράγοντα.

Εμείς θεωρούμε ότι οι εξελίξεις, αν έτσι τελειώσουν τα πράγματα - και απευχόμαστε να είναι αυτή και η τελική λύση - καταλαβαίνουμε ότι θα είναι ενδεχομένως και οδυνηρές οι εξελίξεις στο μέλλον, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα».

Καταλήγοντας η Αλέκα Παπαρήγα τόνισε κατηγορηματικά ότι η επιλογή που κάνει το ΚΚΕ είναι «να καλέσουμε το λαό να κινητοποιηθεί για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στα πλαίσια του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Και θεωρούμε αυτή την καλύτερη συνεισφορά και στις δυνάμεις στην Κύπρο που δίνουν αυτή τη δύσκολη και λεπτή μάχη της διαπραγμάτευσης και απέναντι στον κυπριακό λαό, τους Τουρκοκύπριους, τους Ελληνοκύπριους, απέναντι στον τουρκικό λαό, στον ελληνικό λαό και στους λαούς όλους εκείνους που ενδιαφέρονται να δουν κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος χωρίς επιδιαιτητή και χωρίς επιβολές σχεδίων με το πιστόλι στον κρόταφο και μάλιστα μέσα σε ένα διάστημα αστραπή».