Η θνησιμότητα, τα υψηλά ποσοστά αναλφαβητισμού, η έλλειψη κύριας και μόνιμης κατοικίας, αλλά και η ανυπαρξία ίσων ευκαιριών είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το προφίλ των σημερινών Τσιγγάνων, έτσι όπως παρουσιάστηκε στο διήμερο συνέδριο με τίτλο "Μαζί είναι καλύτερα", που οργάνωσε - το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη - η Νομαρχία, με αφορμή το ευρωπαϊκό έτος κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

Συγκλονιστικά τα στοιχεία που παρουσίασε κατά τη διάρκεια του διημέρου ο συγγραφέας - ερευνητής Γιώργος Εξαρχος.Σύμφωνα με αυτά, το 60% των παιδιών των Τσιγγάνων πεθαίνουν κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής τους, ενώ η θνησιμότητα των παιδιών από 2-5 χρόνων φτάνει το ποσοστό του 20%. Κυριότερη αιτία θανάτου είναι οι διάφορες αρρώστιες που πλήττουν τους καταυλισμούς των Τσιγγάνων, ενώ μεγάλο ποσοστό παρουσιάζουν και οι θάνατοι από δυστυχήματα.

Εξίσου υψηλό είναι και το ποσοστό των αναλφάβητων Τσιγγάνων, αφού αυτοί που δεν έχουν πάει ποτέ σε σχολείο αγγίζουν το 60%, ενώ πολύ υψηλά είναι και τα ποσοστά των οικογενειών Τσιγγάνων που δεν κατοικούν σε σπίτι.

Οσον αφορά τους Τσιγγάνους της Θεσσαλονίκης έγινε αναφορά στο οξύτατο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι 400 οικογένειες των Τσιγγάνων, που ζουν υπό απαράδεκτες συνθήκες στον Εύοσμο. Η ανησυχία όλων των συνέδρων ήταν ότι η μετεγκατάστασή τους στο χώρο του στρατοπέδου Γκόνου - έχει αποφασιστεί από τις 9 Ιούλη - δεν εξασφαλίζει και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους.

Στη συνέχεια η Μαρία Δημητρίου,Τσιγγάνα κοινωνιολόγος, επισήμανε πως οι ομόφυλοί της αντιμετωπίζουν με καχυποψία το σχολείο γιατί πιστεύουν ότι θέτει σε κίνδυνο τη διατήρηση της κουλτούρας τους. "Το σχολείο αρνείται και απορρίπτει τους Τσιγγάνους, τη γλώσσα τους και την κουλτούρα τους και καθίσταται πεδίο αντιπαράθεσης της τσιγγάνικης και της μη τσιγγάνικης κουλτούρας. Ζητάμε αναγνώριση της τσιγγάνικης κουλτούρας, κατανόηση και σεβασμό. Η σχολική αποτυχία δεν είναι αποτυχία του Τσιγγάνου αλλά του ίδιου του σχολείου", είπε χαρακτηριστικά. Πρότεινε μάλιστα να ενισχύονται απ' το κράτος οι εγγράμματοι Τσιγγάνοι και να παροτρύνονται στο να γίνουν οι ίδιοι δάσκαλοι για τους μικρούς Τσιγγάνους.

Θέλοντας, τέλος, να δείξει τις δύο όψεις συμπεριφοράς της πολιτείας απέναντι στους Τσιγγάνους αντιπαρέθεσε το γεγονός πως στη χώρα μας σήμερα υπάρχουν χιλιάδες Τσιγγάνοι που δεν έχουν ταυτότητα, τη στιγμή που 2.000 ομόφυλοί τους σκοτώθηκαν, είτε πολεμώντας στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε οδηγήθηκαν από τους ΕΣ-ΕΣ στα κρεματόρια.

Στο διήμερο αυτό τονίστηκε απ' όλους η ανάγκη να συμβάλλει η πολιτεία στο να μπορούν οι Τσιγγάνοι να έχουν μόνιμη στέγη, ίσες ευκαιρίες δουλιάς, κοινωνική περίθαλψη, ασφάλιση και μόρφωση. Κυρίως, όμως, υπογραμμίστηκε η ανάγκη να εξαλειφθεί ο κοινωνικός και φυλετικός ρατσισμός, αφού κοινή ήταν η διαπίστωση των συνέδρων ότι οι Τσιγγάνοι τυγχάνουν τις περισσότερες φορές ρατσιστικής αντιμετώπισης. Είναι ενδεικτικό πως Ούγγρος σύνεδρος τόνισε ότι μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στις Ανατολικές χώρες, τα φαινόμενα ρατσιστικής τους αντιμετώπισης είναι καθημερινά, ενώ μόνο στην Ουγγαρία η ανεργία μεταξύ των Τσιγγάνων έχει ξεπεράσει το 80%...