ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ (του ανταποκριτή μαςΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).-

Η Κομισιόν, με δηλώσεις του αρμοδίου για τη διεύρυνση, Γερμανού επιτρόπου Γκίντερ Φερχόιγκεν, ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) στο Στρασβούργο, ανέτρεψε χτες την επιφυλακτική στάση που κρατά μετά το Ελσίνκι και δηλώνει ότι «η επίλυση του Κυπριακού δεν μπορεί να αποτελεί προϋπόθεση για τη διαδικασία προσχώρησης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ)».

Πρόκειται για σαφή, αποκαλυπτική και δεσμευτική «θέση» της Κομισιόν, η οποία ερμηνεύει, με τις δηλώσεις του αρμοδίου επιτρόπου, όχι μόνο την πρόσφατη πρότασή της προς το Συμβούλιο για την «εταιρική σχέση προσχώρησης» της Τουρκίας στην ΕΕ, αλλά και τις ίδιες τις αποφάσεις του Ελσίνκι. Και αποτελεί ξεκάθαρη πρόκληση προς την ελληνική πλευρά, η οποία, εδώ και ένα χρόνο ισχυρίζεται, με διάφορες παραλλαγές, ότι η ΕΕ (...) «δεσμεύει» την Τουρκία για το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά.

Ας σημειωθεί ότι οι χτεσινές δηλώσεις Φερχόιγκεν προκάλεσαν, με την ωμή και κυνική τους αποκάλυψη. Και αυτό γιατί η Κομισιόν, ενόψει της πολυπλοκότητας του ζητήματος είχε αποφύγει μέχρι τώρα να λάβει ξεκάθαρη θέση για το ζήτημα των ελληνικών και τουρκικών «ερμηνειών» του Ελσίνκι. Μέχρι και χτες το πρωί, ο ίδιος ο επίτροπος στην πρωτολογία του, σχετικά με τη συζήτηση στο ΕΚ για την Τουρκία, παρουσιάστηκε γενικόλογα «αισιόδοξος» για την «πρόοδο» στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας. Δήλωσε ότι «η τουρκική κυβέρνηση αποδέχτηκε με χαρά την πρόταση εταιρικής σχέσης της Κομισιόν, ως βάση», χαρακτήρισε ως «επιτυχία, καθ' εαυτή, το γεγονός των πέντε γύρων διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό» και έκανε αναφορά «στην αισθητή βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων, όπως καταδείχνουν και οι πρόσφατες δηλώσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), και διμερώς και στο ΝΑΤΟ».

Ολα έδειχναν ότι οι Βρυξέλλες δεν έχουν καμιά πρόθεση να οξύνουν τους τόνους, και ενδιαφέρονται βασικά να γίνει αποδεκτή η πρόταση της «εταιρικής σχέσης», καταρχήν από το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, την ερχόμενη Δευτέρα, και κατόπιν από την Αγκυρα, ώστε το ζήτημα να μην απασχολήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας (7-9 Δεκέμβρη). Γι' αυτό ακριβώς και η απογευματινή «τορπίλη Φερχόιγκεν» δεν μπορεί να εξηγηθεί, παρά με συσχετισμούς σε εξελίξεις αδιαφανείς που λαμβάνουν χώρα σε άλλους τόπους λήψης αποφάσεων.

Οι πρώτες, εν θερμώ, εκτιμήσεις στο Στρασβούργο κάνουν λόγο, απλά, για «υπερβολική» αντίδραση της Κομισιόν, σε μια προσπάθεια του ΕΚ να εντάξει κάποιες αναφορές στο Κυπριακό ενόψει της έκθεσης του Γάλλου ευρωβουλευτή και πρώην στρατηγού Φ. Μοριγιόν που συζητήθηκε χτες και ψηφίζεται σήμερα από την Ολομέλεια του ΕΚ, για «την πορεία της Τουρκίας προς την προσχώρηση». Ολα, όμως, δείχνουν ότι πρόκειται για «μπλόφα» της Κομισιόν, αφού οι απογευματινές δηλώσεις Φερχόιγκεν, ανατρέπουν ουσιαστικά την ελληνική υποστήριξη στο Ελσίνκι και την πρόταση «εταιρικής σχέσης» της Τουρκίας, και επιβάλλουν μια «ερμηνεία» που δεν μπορεί να γίνει φανερά αποδεκτή από την Αθήνα. Οτι δηλαδή, η αναβάθμιση της Τουρκίας στο Ελσίνκι και μετέπειτα, επιτεύχτηκε ανεξάρτητα από την πορεία των ελληνο-τουρκικών σχέσεων και το Κυπριακό. Μία άποψη που υποστηρίζεται εδώ και ένα χρόνο από την Αγκυρα, αλλά αποκρούεται σθεναρά από την Αθήνα.

Οσον αφορά τη συζήτηση στο ΕΚ για την Τουρκία, η Ολομέλεια συζήτησε χτες και αναμένεται να υπερψηφίσει σήμερα δύο «επιθέσεις» σχετικά με «την πορεία της Τουρκίας προς την προσχώρηση στην ΕΕ», και την «ειδική» κοινοτική χρηματοδότηση της Τελωνειακής Ενωσης (ΤΕ) μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, η οποία έχει τεθεί σε ισχύ από την 1/1/1996. Ο Γκ. Φερχόιγκεν στη χτεσινή πρωτολογία του, πριν την απογευματινή «έκρηξη», έκανε λόγο για «έξυπνη στάση του ΕΚ, σε θετική συγκυρία, για αποφασιστική τροχιά στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας» και είναι αλήθεια, ότι μετά την ομόφωνη απόφαση του Ελσίνκι, και το ΕΚ «προσαρμόστηκε» στη νέα κατάσταση, με πιο «ρεαλιστικές» θέσεις όσον αφορά ζητήματα εκδημοκρατισμού στην Τουρκία, το Κουρδικό, το Κυπριακό κλπ. Και είναι χαρακτηριστικό ότι όσον αφορά την «ειδική δανειοδοτική ενίσχυση» της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ύψους 450 εκατ. ευρώ μέχρι το 2004, το Συμβούλιο αποφάσισε χωρίς να θέσει καμία πολιτική «δεσμευτική ρήτρα» για την εκταμίευση των κοινοτικών κονδυλίων από την Αγκυρα.