Οσο τα χρόνια περνούν, ο καπιταλισμός σαπίζει, και γίνεται πιο ξεκάθαρο ότι μόνο ο κομμουνισμός θα απελευθερώσει τις τεράστιες δυνατότητες της ανθρωπότητας, θα μπορούν ανεμπόδιστα να αναπτυχθούν οι ικανότητες του κάθε ατόμου, που θα χαίρεται να τις αναδεικνύει, χαρίζοντάς τες στην κοινωνία. Ο κομμουνισμός είναι αυτό που θα μαγνητίσει εκ νέου δισεκατομμύρια εργαζομένων.

Παρόλο που η ανάγκη επιβάλλει να είναι διαρκώς στο προσκήνιο η Εργατική Λαϊκή Εξουσία, στην πράξη και στον προσυνεδριακό διάλογο δεν πολυαπασχολεί, σαν κάτι απόμακρο, που έχουμε το χρόνο να ξανασυζητήσουμε.

1) «Θα ψηφίσω ΚΚΕ παρόλο (!) που είμαι άνεργος», είπε σκεφτικός ένας οπαδός μας, πριν τις εκλογές του Μάη και έκανε άθελά του την πιο καίρια κριτική.

Είναι αληθινό ότι έχουμε διολισθήσει σαν Κόμμα, από πάνω μέχρι κάτω, στην ευκολία τού να διακηρύττουμε την επαναστατική μας λύση, και έχουμε λειψό προσανατολισμό στο πώς να συνδεθεί αυτή με την πάλη για τις επείγουσες λαϊκές ανάγκες. Επιπλέον δρούμε πολλές φορές χωρίς προνοητικότητα, με σύγχυση, με άστοχη έπαρση, με επιθετικότητα, σαν να είμαστε «κουρασμένοι», αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα στην εχθρική και «φιλική» προπαγάνδα, ότι τελικά εφαρμόζουμε το όσοι πιστοί προσέλθετε και ότι βγάζουμε την ουρά μας έξω από τις ευθύνες. Χαρακτηριστικά, ενώ ανεμίζαμε τα επαναστατικά μας φλάμπουρα, δεν αντιληφθήκαμε εδώ και δύο - τρία χρόνια το βάθος της κρίσης, το πόσο μαζική θα ήταν η φυγή από το δικομματισμό, πόσο μεγάλη ανάγκη υπήρχε στο πολιτικό - οικονομικό σύστημα να ανανεωθεί μέσω του ΣΥΡΙΖΑ, ότι έλειπε σοβαρός σχεδιασμός ακόμη και για την υποδοχή των νέων δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων που συμμετείχαν στις συγκεντρώσεις και πορείες του ΠΑΜΕ, πόσο αρνητική επίδραση θα είχε ένα κακό για μας εκλογικό αποτέλεσμα.

2) Χρειάζονται επιπλέον προσπάθειες και βαθύτερες αναλύσεις της κατάστασης (σε σύγκριση με τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες) ώστε να πειστεί ο εργαζόμενος ότι φταίει ο καπιταλισμός και όχι κυρίως η συγκεκριμένη διαχείρισή του ή η ανισότιμη θέση της Ελλάδας.

Είναι εδραιωμένη στο λαό η πεποίθηση ότι πολλά μπορούν να αλλάξουν χωρίς μεγάλο αγώνα και να καλυτερέψει άμεσα η ζωή. Κάθε 10 - 15 χρόνια όταν συσσωρευόταν αγανάκτηση, η άρχουσα τάξη έδινε διέξοδο, άλλοτε προτείνοντας «Εκσυγχρονισμό», «Αλλαγή», «Επανίδρυση», τώρα «Αντιμνημονιακό μέτωπο», κλπ., και ο λαός έσπευδε σε εκλογές να χωθεί στον ίδιο λάκκο. Ο λόγος δεν είναι μόνο η καταιγιστική προπαγάνδα, οι ανατροπές, αλλά βάραινε το γεγονός ότι το σύστημα εξασφάλιζε για μακριά περίοδο μικρή ή μεγαλύτερη βελτίωση της «καταναλωτικής» θέσης και των εργατών. Επιπρόσθετα πρέπει να αξιολογηθεί ότι τις ραγδαίες και θαυμαστές τεχνολογικές εξελίξεις που μπήκαν στη ζωή τις προσλάμβαναν σαν και δική τους πρόοδο. Το σκηνικό αυτό ανατράπηκε βίαια. Μειώθηκαν κατά εκατομμύρια «οι ευχαριστημένοι σκλάβοι που απαρνούνταν την ιδέα εξάλειψης της σκλαβιάς», άρα να μη βλέπουμε κυρίως τους κινδύνους οπισθοχωρήσεων σαν δικαιολογία των λαθών μας, αλλά τις νέες δυνατότητες που ξανοίγονται.

3) Στις Θέσεις δεν αξιολογείται με σαφήνεια ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε εξάρτηση ακόμη και στους κρίσιμους τομείς, όπως διατροφή, εργαλειομηχανές, τεχνολογία, επιστήμη, καύσιμα, πέραν της πολιτικοστρατιωτικής πρόσδεσης.

Επίσης ότι ο ελληνικός καπιταλισμός και η άρχουσα τάξη υποβιβάστηκε κανά - δυο κατηγορίες στο «πρωτάθλημα» του ιμπεριαλισμού και απειλούνται με «μεταγραφή» βασικοί παίχτες - επιχειρήσεις της. Σε ΗΠΑ και ΕΕ δηλώνεται ανοιχτά και με πολλαπλές στοχεύσεις ότι για το μέγεθος της ελληνικής κρίσης φταίνε «οι οικονομικές και πολιτικές μας ελίτ». Ακόμα και αν βρεθεί μεγάλη ποσότητα υδρογονανθράκων θα ξεπουληθούν φθηνά, και δεν θα ακολουθηθεί το παράδειγμα της άρχουσας τάξης της Νορβηγίας που καθυστέρησε την άντληση πετρελαίου μέχρι να αναπτύξει δική της τεχνολογία.

Οι κίνδυνοι που απορρέουν από τα «αιτήματα» για εκσυγχρονισμό και απεξάρτηση αντιμετωπίζονται μόνο με σκληρή δουλειά και όχι με απλουστεύσεις του τύπου ο καπιταλισμός είναι ίδιος παντού, ή ότι υπάρχει αλληλεξάρτηση των οικονομιών των κρατών. Χαρακτηριστικά, ακόμη και το πανίσχυρο εφοπλιστικό μας κεφάλαιο ελάχιστα εδράζεται στην ισχύ του ελληνικού καπιταλισμού, των τραπεζών κλπ.

Το Πρόγραμμα θα μαγνητίζει τόσο περισσότερο όσο πιο ξεκάθαρη είναι η «ταυτότητά» μας. Νομίζω ότι γίνονται βήματα μπροστά, με προϋπόθεση να υπάρχει συνείδηση της σημασίας που έχει η σωστή διαχείριση της γραμμής, και καταθέτω τέσσερις παρατηρήσεις:

α) Το πρόγραμμα λέει χοντρικά ότι μπορούν οι πολιτικές μας πλάτες να σηκώσουν σχεδόν μόνες το βάρος της επαναστατικής πορείας και η ηγεσία μας, που έχει όλη την εικόνα των δυνάμεών μας, αναλαμβάνει μεγάλη ευθύνη.

β) Το πρόγραμμα νομίζω πως αντιστοιχεί περισσότερο σε χώρα με καπιταλισμό πιο «ανεπτυγμένο» και «ορθολογικό», με πολύ μεγαλύτερο ποσοστό μισθωτών.

γ) Σήμερα που τα μονοπώλια οδηγούν σε αφανισμό ή σε μεγάλη υποβάθμιση εκατομμύρια μικρέμπορους, αγρότες, την εργατική αριστοκρατία, την κρατική υπαλληλία, ως και τη μικροϊδιοκτησία, είναι πιο σκόπιμο να μην παρατίθενται «λεπτομέρειες», ώστε να δώσουμε ευκαιρία στην προπαγάνδα τους για αντεπιθέσεις του τύπου «το ΚΚΕ θα σας αφανίσει και θα σας κάνει ανειδίκευτους εργάτες...!».

δ) Οι Θέσεις σχετικά με τη σοσιαλιστική οικοδόμηση πετυχαίνουν ώστε να απαλλαγούμε από θεμελιώδη σφάλματα που οδήγησαν τη Σοβιετική Ενωση στην ανατροπή. Εχω τώρα πιο εδραιωμένη τη γνώμη ότι πρέπει να παραμείνουν ανοιχτά στην έρευνα ορισμένα θέματα που παίζουν σπουδαίο ρόλο για να στηρίζει ενεργά ο λαός τον Σοσιαλισμό, και ένα απ' αυτά είναι το πώς εννοούμε το «ανάλογα με την εργασία» στην κατανομή. Στη Σοβιετική Ενωση εξ αρχής, ακόμη και στις βιομηχανικές επιχειρήσεις, όπως λέγονταν, εκεί δηλαδή που κυοφορούνται οι κοινωνικές διεργασίες, η όλη δομή, οι σχέσεις, οι λειτουργίες είχαν μορφή καπιταλιστική και περιεχόμενο σοσιαλιστικό (κοινωνική ιδιοκτησία, κεντρικός σχεδιασμός, Σοβιέτ) και η αντίφαση αυτή οδήγησε τους εργάτες να μην υπερασπίσουν το σύστημα, από το οποίο είχαν προ πολλού αποξενωθεί.

Δηλαδή, η ισχύς του νόμου της αξίας, η ανακήρυξη σε νόμο της σοσιαλιστικής οικονομίας της «σταθερής αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας», της κατανομής ανάλογα με την ποιότητα και ποσότητα εργασίας, η εξύψωση σε αρχή της «ιδιοσυντήρησης» των επιχειρήσεων, ο ρόλος του χρήματος, η ανάπτυξη ενός περίπλοκου, λογιστικού τύπου, συστήματος αμοιβών και υλικών κινήτρων, ο ρόλος του διευθυντή κλπ. ήταν απαραίτητα σαν στοιχεία - εργαλεία της οικονομίας και δεν πρόκειται για λάθη της σοβιετικής οικονομικής θεωρίας. Αν είναι έτσι οδηγούμαστε σε πιο βαθιά ...νερά!