"Εκείνη την εποχή εγώ ήμουνα φοιτητής της Σχολής Καλών Τεχνών. Είχα συμφοιτητές μερικούς από τους κορυφαίους σήμερα καλλιτέχνες, όπως τον Καπράλο, τον Μόραλη, την Κατράκη, τον Τσαρούχη. Η Σχολή μας ήταν πρωτοπόρα στο αντιδικτατορικό κίνημα. Θυμάμαι ακόμα, που σύμφωνα με τις συνήθειες της εποχής, περνώντας από τα ανοιχτά παράθυρα του Πολυτεχνείου, πετάγαμε τις προκηρύξεις κατά εκατοντάδες μέσα στις αίθουσες των παραδόσεων.

Το χειμώνα του 1941, ο Μεταξάς επισκέφτηκε τη Σχολή Καλών Τεχνών. Οι φοιτητές συνεχίσανε τη δουλιά τους στα εργαστήρια, άλλος μπρος απ' το καβαλέτο, άλλος πάνω από το ξύλο, αδιαφορώντας για το ανθρωπάκι, που ανήσυχο επί ώρα περιφερόταν γύρω τους, συνοδευόμενο από τον Κωστή Μπαστιά και τον Παντελή Πρεβελάκη, που τότε ήταν διευθυντές της Γενικής Διεύθυνσης Καλών Τεχνών".

- Δεν είχε συνέπειες αυτή σας η στάση;

"Την πλήρωσε ο καθηγητής μας Γιάννης Κεφαλληνός. Εμάς δε μας πείραξαν, γιατί είχαν τότε την ανάγκη μας. Ηταν οι μέρες του ελληνοϊταλικού πολέμου και όλο το εργαστήριο χαρακτικής είχε επιστρατευτεί για την παραγωγή αφισών. Ηταν, θυμάμαι, η Λουκία Μαγγιώρου, η Βάσω Κατράκη, εγώ, ο Δήμου, ο Μόραλης, ο Γραμματόπουλος, ο Μανουσάκης και άλλοι...".

- Πώς ξεκίνησε τη δράση το ΕΑΜ καλλιτεχνών;

"Μετά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών μεταφέρθηκε σε αίθουσες του Αρχαιολογικού Μουσείου. Μία χρησίμευε για συσσίτιο των καλλιτεχνών, άλλη σαν εντευκτήριο και χώρος επισκέψεων. Εννοείται ότι το συσσίτιο δε διακρινόταν για την ποικιλία ή την ποιότητά του. Καλαμποκάλευρο, πλιγούρι ή φασόλια με... σκουλήκια. Πολλοί γνωστοί πνευματικοί άνθρωποι στοιβάζονταν στην αίθουσα του συσσιτίου με πρησμένα πόδια από την ασιτία. Και ποιοι δεν πέρασαν από κει; Ο Καζαντζάκης, ο Σικελιανός, ο Βασιλείου, ο Γουναρόπουλος, ο Αστεριάδης. Ετσι όμως είχαμε ένα χώρο, που συγκεντρωνόμαστε. Οσοι από εμάς ανήκαμε σε αντιστασιακές ομάδες, από την εποχή του Μεταξά, μόλις ιδρύθηκε το ΕΑΜ συγκροτήσαμε το ΕΑΜ Καλλιτεχνών".

- Ποια ήταν τα ιδρυτικά μέλη;

"Αυτή τη στιγμή θυμάμαι το Φ. Ζαχαρίου, τη Β. Κατράκη, τη Λ. Μαγγιώρου, τον Μ. Μακρή, τον Κ. Πλακωτάρη. Ο υποφαινόμενος ήταν γραμματέας αυτής της ομάδας. Υστερα προστέθηκαν και άλλοι πολλοί, όπως ο Χρ. Δαγκλής, ο Ο. Κανέλλης, ο Α. Θεοδωρόπουλος, ο Α. Παχής, η Σ. Πολυχρονιάδου, ο Α. Αστεριάδης. Αν με ρωτήσετε ποιοι ήταν μέλη του ΕΑΜ Καλλιτεχνών, την περίοδο της απελευθέρωσης, θα πρέπει μάλλον να σκεφτώ για να βρω ποιοι δεν ήταν. Επίσης, πολλοί καλλιτέχνες ΕΑΜίτες βρέθηκαν στο βουνό στην Ελεύθερη Ελλάδα, όπως ο Β. Σεμερτζίδης, ο Δ. Γιολδάσης, ο Δ. Μεγαλίδης, ο Γ. Δήμου, ο φωτογράφος Σπ. Μελετζής. Αλλοι πάλι εργάζονταν στις συνοικίες τους, όπως ο Γ. Σικελιώτης στην Καισαριανή.

Η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας δε θα πρέπει να αφήσει έρμαιο της Δεξιάς και το μεγάλο ποιητή Αγγελο Σικελιανό, που όσο ζούσε τον ταλαιπώρησε απάνθρωπα. Ο Αγ. Σικελιανός στάθηκε ιδιόρρυθμος αλλά θερμός ΕΑΜίτης. Οσοι δεν είχανε την τύχη να δούνε το μεγάλο ποιητή στην κηδεία των θυμάτων της 3ης του Δεκέμβρη του '44, δεν ξέρουνε τίποτα για το Σικελιανό και το πραγματικό μεγαλείο του. Οφείλουμε, για τη μνήμη του, την αποκατάστασή του.

Τον Οκτώβρη του '41, η Ηλέκτρα Αποστόλου, από μέρους του ΕΑΜ, μάζεψε μια μικρή ομάδα χαρακτών, από τα ιδρυτικά κυρίως μέλη του ΕΑΜ Καλλιτεχνών και συγκρότησε ένα καλλιτεχνικό συνεργείο για τις προπαγανδιστικές ανάγκες. Θυμάμαι, η ιδρυτική συγκέντρωση έγινε στο ξύλινο καφενεδάκι μπρος από το Ζάππειο, που σώζεται και σήμερα.

Από κει κι ύστερα ξεκινήσαμε μια δουλιά εντυπωσιακή σε όγκο. Για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά της ας μιλήσουν άλλοι. Εμείς παίρναμε από την ΚΕ του ΕΑΜ το θέμα της δουλιάς και τα συνθήματα. Οπως τα τσιγκογραφεία ήταν απροσπέλαστα, δουλεύαμε με ξύλα και λινόλεουμ. Συχνά η δουλιά ήταν ομαδική. Πολλά από τα ξύλα χαράχτηκαν στο σπίτι του Σπ. Βασιλείου, κάτω από την Ακρόπολη. Οταν τελειώναμε, παραδίδαμε τα χαραγμένα ξύλα στο καθορισμένο ραντεβού κι ύστερα... χάναμε τα ίχνη τους. Ηταν μια δουλιά αρκετά παράτολμη και επικίνδυνη. Τσάντες με προεξέχουσες τις ιστορικές λαχανίδες της Κατοχής καμουφλάριζαν τα πιο φλογερά μηνύματα ελευθερίας. Διασχίζαμε την Αθήνα, τις μέρες ανάμεσα σε μπλόκα, τραμ, γκαζοζέν, τις νύχτες με την απόλυτη αντιαεροπορική συσκότιση, ανάμεσα σε χαφιέδες, τάγματα ασφαλείας και τους Γερμανούς. Παίζαμε τη ζωή μας κορόνα -γράμματα. Ετσι, βρέθηκε ο Μ. Μακρής στο γερμανικό Φρουραρχείο φορτωμένος απ' την κορυφή ως τα νύχια με αντιστασιακό υλικό και μόνο από θαύμα δεν ερευνήθηκε και υπάρχει. Η Βάσω Κατράκη και η Λουκία Μαγγιώρου πέσανε σε μπλόκο Γερμανών και ταγματασφαλιτών. Υστερα κάποιο πρωί βλέπαμε, ταυτόχρονα με τους άλλους Αθηναίους, το έργο μας κολλημένο παντού στους τοίχους, στις μάντρες... ".

"... Ηταν ένα ποικίλο υλικό. Μέχρι και μακέτες χαρτονομισμάτων φτιάχναμε. Ομως θα άξιζε να αναφέρω τα λευκώματα. Σε κάθε σελίδα ένα κείμενο, συνήθως ποίημα και μια εικόνα. Ηταν αναπόσπαστα αυτά τα δύο στοιχεία. Το ένα συμπλήρωνε το άλλο, του έδινε ένα ακριβές και συγκεκριμένο νόημα. Υπήρχε ένα λεύκωμα του ΕΛΑΣ, αξιόλογο νομίζω. Οι ξένοι δημοσιογράφοι το είχαν χαρακτηρίσει σαν το σημαντικότερο αντιστασιακό έντυπο της γερμανοκρατούμενης Ευρώπης. Το ανακάλυψα λίγα χρόνια πριν στο αρχείο του Αγήνορα Αστεριάδη, που κι αυτός είχε εργαστεί για το ΕΑΜ. Ηταν σα να ξανάβρισκα, ύστερα από χρόνια, έναν αδελφικό φίλο. Λίγοι Ελληνες ξέρουν την ύπαρξη αυτού του λευκώματος. Νομίζω ότι θα άξιζε να επανεκδοθεί".