Ο κίνδυνος ενός νέου παγκόσμιου πολέμου φάνηκε καθαρά από την αρχή της δεκαετίας του '30, όταν στις 18/9/1931 η Ιαπωνία εισέβαλε στη Βορειοανατολική Κίνα (Μαντζουρία) και προς το τέλος του ίδιου χρόνου την κατέλαβε, δημιουργώντας (στις 9/3/1932) ένα κράτος -«μαριονέτα», το Μαντσουκούο. Στις 27/3/1933 η Ιαπωνία έκανε ένα ακόμη μεγάλο βήμα προς τον πόλεμο, εγκαταλείποντας επίσημα την Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ). Τέσσερα χρόνια μετά, το καλοκαίρι του 1937, τα ιαπωνικά στρατεύματα άρχισαν την επιχείρηση για την κατάληψη ολόκληρης της Κίνας. Ετσι τον Οκτώβρη του 1938 ήλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος του κινέζικου εδάφους, τα βιομηχανικά κέντρα της χώρας και τις βασικές σιδηροδρομικές αρτηρίες. Επίσης, στο διάστημα αυτό, μέσω του Μαντσουκούο, εντάθηκαν οι προκλήσεις κατά της ΕΣΣΔ και το Μάη του 1939 ιαπωνικές στρατιωτικές δυνάμεις εξαπέλυσαν επιθέσεις εναντίον τη Λ.Δ. Μογγολίας που κράτησαν τέσσερις μήνες και έληξαν με νίκη των σοβιετικών στρατευμάτων που- βάσει συμφωνίας- έτρεξαν σε βοήθεια της τελευταίας.

Στη Γερμανία οι ναζί αμέσως μετά την κατάληψη της εξουσίας, προχώρησαν στη στρατιωτικοποίηση τόσο της οικονομίας, όσο και της χώρας ολόκληρης. Από το καλοκαίρι του 1933 η χιτλερική Γερμανία έθεσε θέμα να της επιστραφούν οι αποικίες της στην Αφρική. Στις 19/10/1933 αποχώρησε από την ΚτΕ και, σχεδόν, δύο χρόνια μετά- στις 16/3/1935- οι ναζί εξέδωσαν νόμο που εισήγαγε τη γενική υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και προέβλεπε τη δημιουργία στρατού μισού εκατομμυρίου ατόμων. Το Μάρτη του 1936, χιτλερικά στρατεύματα κατέλαβαν την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη του Ρήνου και το Καλοκαίρι του ιδίου έτους η Γερμανία μπήκε στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό του Φράνκο. Ακόμη το Μάρτη του 1938, προσάρτησε την Αυστρία και το Φθινόπωρο άρχισε την αποψίλωση της Τσεχοσλοβακίας που τελικά την έθεσε υπό την κατοχή της με το περιβόητο σύμφωνο του Μονάχου. Μετά την Τσεχοσλοβακία η Γερμανία κατέλαβε το Λιθουανικό λιμάνι Μέμελ και τη γύρω περιοχή.

Στην Ιταλία οι φασίστες από τον Ιούνη του 1925 που πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο του φασιστικού κόμματος ξεκαθάρισαν πως στόχος τους ήταν η δημιουργία της ιταλικής αυτοκρατορίας. Η μετατροπή της Μεσογείου σε ιταλική λίμνη και η ένταξη των κρατών της Βαλκανικής στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας από τότε θεωρούνταν επίσημο πρόγραμμα της ιταλικής πολιτικής. Με γοργούς ρυθμούς στρατιωτικοποιήθηκε η χώρα και η οικονομία της και δεν άργησε η ανάληψη στρατιωτικής δράσης εκτός συνόρων. Ετσι, στις 3/10/1935 τα ιταλικά φασιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Αιθιοπία (Αβησσυνία) την οποία στη συνέχεια κατέλαβαν. Κατόπιν η Ιταλία αναμείχθηκε ενεργά στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό των φασιστών του Φράνκο ενώ το τον Δεκέμβρη του 1937 εγκατέλειψε επιδεικτικά την ΚτΕ και τον Απρίλη του 1939 εισέβαλε στην Αλβανία, την οποία και έθεσε υπό την κατοχή της.

Οπως ήταν φυσικό, μέσα στη δεκαετία του '30 διαμορφώθηκε και η στρατιωτικοπολιτική συμμαχία των φασιστικών κρατών. Συγκεκριμένα, στις 25/10/1936 υπογράφηκε στο Βερολίνο Ιταλογερμανική συμφωνία που προέβλεπε: τον διαχωρισμό, ανάμεσα στις δύο χώρες, των σφαιρών οικονομικής επιρροής στα Βαλκάνια και στο λεκανοπέδιο του Δούναβη, τον κοινό τους αγώνα εναντίον της Δημοκρατικής Ισπανίας και την αναγνώριση της Αιθιοπίας ως ιταλικής κτήσης. Ετσι συγκροτήθηκε ο άξονας Ρώμης- Βερολίνου. Τρία χρόνια αργότερα, στις 22/5/1939, πάλι στο Βερολίνο, υπογράφηκε η διμερής στρατιωτική συμφωνία Γερμανίας- Ιταλίας που πήρε την ονομασία «Χαλύβδινο Σύμφωνο». Το 1936, στις 25 Νοεμβρίου, Γερμανία και Ιαπωνία υπέγραψαν το γνωστό ΑΝΤΙΚΟΜΙΤΕΡΝ (αντικομμουνιστικό) ΣΥΜΦΩΝΟ κι ένα χρόνο μετά, στις 6/11/1937, προσχώρησε σ' αυτό και η Ιταλία ενώ αργότερα, τον Φλεβάρη- Μάρτη του 1939, μπήκαν η Ουγγαρία, η Ισπανία και το κράτος - «μαριονέτα» Μαντσουκούο. Το σύμφωνο αυτό στρεφόταν φανερά εναντίον της ΕΣΣΔ και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Γι' αυτό και ονομαζόταν Αντικομιντέρν σύμφωνο, δηλαδή σύμφωνο εναντίον της Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Το ερώτημα που ευθέως προβάλλει αφορά το πώς αντέδρασαν τα υπόλοιπα ισχυρά καπιταλιστικά κράτη βλέποντας το φασισμό να οδηγεί τα πράγματα σε πόλεμο. Η απάντηση είναι σαφής και δε χωράει αμφισβήτηση. Η αντιδραστική καπιταλιστική Δύση είδε στο πρόσωπο του φασισμού την αιχμή του δόρατός της ενάντια στο παγκόσμιο εργατικό - κομμουνιστικό κίνημα και την ΕΣΣΔ. Και προσπάθησε προς τα εκεί να στρέψει τις φασιστικές ορδές έχοντας την ψευδαίσθηση πως, με έναν ελεγχόμενο πόλεμο ανάμεσα στο φασιστικό άξονα και τη Σοβιετική Ενωση θα κατάφερνε από τη μια να ξεμπερδέψει με τον μπολσεβικισμό κι από την άλλη να εξασθενίσει τους ανταγωνιστές της στις παγκόσμιες αγορές, τους Γερμανούς και Ιάπωνες κατά πρώτο λόγο και κατά δεύτερο τους Ιταλούς. Ετσι η Ιταλική επίθεση στην Αιθιοπία έγινε με την ουσιαστική έγκριση της Γαλλίας, της Αγγλίας και των ΗΠΑ. Ο Γάλλος υπουργό Εξωτερικών Π. Λαβάλ καυχιόταν, αργότερα, πως «χάρισε στον Ντούτσε την Αιθιοπία», ο Βρετανός Α. Ηντεν έγραφε στα απομνημονεύματά του ότι «εμείς μετατρέψαμε τον Μουσολίνι σε σημαντική δύναμη» και το Αμερικανικό Κογκρέσο, τον Αύγουστο του '35, με νόμο που ψήφισε απαγόρεψε τις εξαγωγές όπλων και πυρομαχικών σε εμπόλεμες χώρες, εξισώνοντας στην περίπτωση της ιταλικής εισβολής στην Αιθιοπία το θύμα με το θύτη.

Φανερή υπήρξε η ενθάρρυνση που έδωσαν Αγγλία, Γαλλία και ΗΠΑ στην Ιαπωνία σχετικά με την εισβολή της τελευταίας στη Μαντζουρία. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Χ. Χούβερ χαρακτήρισε την εισβολή σαν «αποκατάσταση της τάξης» στην Κίνα, ενώ στη συνδιάσκεψη των 18 κρατών στις Βρυξέλλες (3 ως 24/11/1937), όπου εξετάστηκε η κατάσταση στην Απω Ανατολή δεν πάρθηκε κανένα πρακτικό μέτρο κατά της Ιαπωνίας και απορρίφθηκε η πρόταση των Σοβιετικών για υπεράσπιση της ειρήνης στην περιοχή. Το θέμα, όμως, με τις ιαπωνικές κτήσεις στην Απω Ανατολή δε σταματάει εδώ. Οταν η Ιαπωνία εισέβαλε στη Λ.Δ. Μογγολίας -και πριν ακόμη λήξουν οι συγκρούσεις- η Αγγλία και οι ΗΠΑ προσέτρεξαν να συμπαρασταθούν στον ιαπωνικό επεκτατισμό, ώστε αυτός να συνεχίσει αμείωτα κατά της ΕΣΣΔ. Ετσι, τον Ιούλη του 1939 Αγγλία και Ιαπωνία υπέγραψαν συμφωνία, με την οποία η Αγγλία αναγνώριζε τις Ιαπωνικές κατακτήσεις στην Κίνα και οι ΗΠΑ παρέτειναν για 6 μήνες την ακυρωμένη προηγούμενη εμπορική συμφωνία τους με τους Ιάπωνες.

Η ευνοϊκή στάση των Αγγλογάλλων και Αμερικανών ιμπεριαλιστών απέναντι στο φασισμό αποδεικνύεται εξίσου προκλητική όσον αφορά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο και την αποδοχή από μέρους τους της προσάρτησης της Αυστρίας στη Γερμανία. Σχετικά με τον ισπανικό εμφύλιο αξίζει να σημειωθεί ότι η Γαλλία και η Αγγλία κράτησαν στάση «ουδετερότητας», ενώ οι ΗΠΑ με απόφασή τους τον Γενάρη του 1937 συμπεριέλαβαν στο εμπάργκο όπλων και την Ισπανία, πράγμα που σήμαινε στέρηση της Δημοκρατικής Ισπανίας από πηγές εξοπλισμού, αλλά και έμμεση ενίσχυση των φασιστών του Φράνκο, αφού αυτοί ενισχύονταν με όπλα και έμψυχο υλικό από Γερμανία και Ιταλία.

Ακόμη πιο προκλητική ήταν η στάση των Δυτικών όσον αφορά το ζήτημα του επανεξοπλισμού της Γερμανίας. Στις 16/3/1935, όπως, προαναφέραμε, στη Γερμανία εκδόθηκε ο νόμος για την υποχρεωτική θητεία. Τρεις μήνες μετά, στις 18/6/1935 υπογράφηκε στο Λονδίνο Αγγλογερμανική συμφωνία, βάσει της οποίας επιτράπηκε στη χιτλερική Γερμανία να σχηματίσει πολεμικό στόλο, αυξάνοντας τον ήδη υπάρχοντα πάνω από 5 φορές, γεγονός που εξίσωνε τη ναυτική πολεμική της δύναμη μ' αυτή της Γαλλίας. Ετσι η Γερμανία κατόρθωσε να κυριαρχήσει στη Βαλτική Θάλασσα. Μαζί μ' όλα αυτά, τα μονοπώλια των ΗΠΑ και της Αγγλίας εφοδίαζαν το Ράιχ με πατέντες, πρώτες ύλες και στρατηγικά υλικά.

Η προκλητική ενθάρρυνση του φασισμού από τις δυτικές αντιδραστικές δυνάμεις ξεπέρασε κάθε όριο με το σύμφωνο του Μονάχου, βάσει του οποίου η Γερμανία, με τις ευλογίες των Αμερικανών, των Βρετανών και των Γάλλων ιμπεριαλιστών έβαλε στο χέρι την Τσεχοσλοβακία.