Τόσο «νέο» όσο και ο ... φιλελευθερισμός | ΕΚΛΟΓΕΣ 2004

ΕΚΛΟΓΕΣ 2004

Τόσο «νέο» όσο και ο ... φιλελευθερισμός

Η πολιτική στάση και η πορεία του Ανδρέα Ανδριανόπουλου είναι γνωστή στον ελληνικό λαό χρόνια τώρα. Την ένιωσαν, άλλωστε, στο πετσί τους οι εργαζόμενοι τόσο επί της υπουργικής θητείας του στην κυβέρνηση Μητσοτάκη όσο και επί της δημαρχίας του στο Δήμο του Πειραιά. Ωστόσο, απ' αφορμή την επίσημη συνεργασία του με το ΠΑΣΟΚ δραττόμαστε της ευκαιρίας να διερευνήσουμε ορισμένες ενδιαφέρουσες πτυχές των απόψεών του, μια και θεωρείται ο κυριότερος θεωρητικός εκφραστής του νεοφιλελευθερισμού στην Ελλάδα. Οι ακόλουθοι σχολιασμοί στόχο έχουν απλώς να καταδείξουν δύο στοιχεία: Πρώτα τη σαθρότητα, σε τελευταία ανάλυση, της νεοφιλελεύθερης επιχειρηματολογίας του και έπειτα το κατά πόσο φρέσκες και πρωτοποριακές είναι οι ιδέες που προβάλλει.

Κατ' αρχάς να επισημάνουμε ότι ουδέποτε στην ιστορία του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής εφαρμόστηκε αμιγές φιλελεύθερο οικονομικό σύστημα. Δηλαδή, σύστημα που να επικρατεί ο ελεύθερος και αθέμιτος ανταγωνισμός, η αυτορρύθμιση των δυνάμεων της αγοράς (προσφορά-ζήτηση) και η απουσία κάθε μορφής κρατικής παρέμβασης. Από τις εποχές της πρωταρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου ακόμα, το κράτος υπήρξε το πιο ζωτικό και καταλυτικό όργανο της ανάπτυξης και της κυριάρχησης του καπιταλισμού, ενώ στις μέρες μας ο εναγκαλισμός κράτους-κεφαλαίου διαπερνά όλες τις κοινωνικές σφαίρες της ζωής.

Ο κ. Ανδριανόπουλος και οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού, παρότι το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό, τάσσονται, δήθεν, ενάντια στην κρατική παρέμβαση και στους κρατικούς μηχανισμούς υπερασπιζόμενοι με περισσή υποκρισία τις ατομικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ολες τις καταστροφικές συνέπειες της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής τις φορτώνουν στην πλάτη του κράτους λες και πρόκειται για ένα κράτος αποκομμένο και ξεχωριστό από την αστική κοινωνία. Φορούν το μανδύα των αντικρατιστών, μετατοπίζοντας τεχνηέντως την πολιτική αντιπαράθεση στο πεδίο μεταξύ κρατισμού και αντι-κρατισμού επιχειρώντας να αποκρύψουν με κάθε μέσο την ταξική διάκριση και δόμηση της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας. Σε ένα από τα βιβλία του, μάλιστα, ο κ. Ανδριανόπουλος συνδέει το ναζισμό με τον κομμουνισμό γιατί, όπως αναφέρει, τα σοσιαλιστικά πρότυπα περί κράτους ομοιάζουν με εκείνα του φασισμού. Και συνεχίζει το ελεεινό του ντελίριο κάνοντας λόγο για συμπάθεια και κοινούς στόχους του σοβιετικού καθεστώτος και του Χίτλερ! Μήπως τ' αυτιά του κ. Ανδριανόπουλου δεν άκουσαν ποτέ για την ύπαρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου;

Ομως, η φαυλότητα, η διαστρέβλωση και η ιστορική παραχάραξη διατρέχουν το σύνολο του συγγραφικού του έργου. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '80 υποστήριζε αυτολεξεί πως «είναι αστείο να μιλάει κανείς για ελληνικό καπιταλισμό», διότι η κρατική παρεμβατικότητα παραμένει σε υψηλά επίπεδα! Δε μας εξήγησε, όμως, πότε έγινε το πέρασμα στον καπιταλισμό στην Ελλάδα; Οταν ανέλαβε ο ίδιος υπουργός Εμπορίου, όταν ήρθε ο «εκσυγχρονισμός» του Σημίτη ή τον αναμένει ακόμη ενόψει της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου; Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα κωμικοτραγικά, εμφανίζεται τον τελευταίο καιρό ως ο προάγγελος μιας νέας εποχής, κατά την οποία συντελείται η υπέρβαση του καπιταλισμού και η απαρχή μιας μετα-καπιταλιστικής κοινωνίας επονομαζόμενης ως Κοινωνίας της Γνώσης. Από τη μια, λοιπόν, θριαμβολογεί για την επικράτηση, όπως διατείνεται, του παγκόσμιου καπιταλισμού και από την άλλη διαδίδει ότι είναι ήδη ξεπερασμένος και αποτελεί παρελθόν! Λες και ηχεί γύρω μας το «ο βασιλιάς απέθανε, ζήτω ο βασιλιάς».

Αφήνοντας, τώρα, κατά μέρος το θεωρητικό τραγέλαφο του κ. Ανδριανόπουλου και αναζητώντας τις λύσεις που, κατά καιρούς, προτείνει ως ιδανικά μοντέλα διακυβέρνησης, οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη χειροπιαστή ουσία των «οραμάτων» του μέντορα του νεοφιλελευθερισμού. Το 1997 στο βιβλίο του Δημοκρατικός Καπιταλισμός και Κοινωνία της Γνώσης κατέτασσε την Αργεντινή του Μένεμ, τη Βραζιλία του Καρντόσο, το Περού του Φουτζιμόρι, το Μεξικό του Σαλίνας και του Ζεντίλο στα πρότυπα των χωρών της εκσυγχρονιστικής κατεύθυνσης! Λίγο καιρό αργότερα οι χώρες αυτές φθάνουν στα όρια της χρεοκοπίας, η απόλυτη φτώχεια των λαών της Λατινικής Αμερικής φθάνει σε επίπεδα ρεκόρ (πάνω από 250 εκατομμύρια), όταν την ίδια στιγμή τα νεοφιλελεύθερα πρότυπα του κ. Ανδριανόπουλου φυγαδεύονται διωκόμενα (βλέπε Μένεμ, Καρντόσο) για διασπάθιση αμύθητων ποσών δημόσιου πλούτου σε συνεργασία με μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες. Σε ανάλογο μήκος κύματος κινήθηκαν και τα «ιδεώδη» νεοφιλελεύθερα πρότυπα των κυβερνήσεων Ρίγκαν-Θάτσερ, οι οποίες όχι μόνο πολλαπλασίασαν τις κοινωνικές ανισότητες μέσα στις χώρες τους, μειώνοντας στο ναδίρ τις κοινωνικές παροχές, αλλά συνάμα διόγκωσαν περαιτέρω τους κρατικούς κατασταλτικούς μηχανισμούς εκτοξεύοντας προς τα πάνω όλων των μορφών τις στρατιωτικές δαπάνες.

Κάπως έτσι οραματίζονται την ελληνική κοινωνία οι νεοφιλελεύθεροι Ανδριανόπουλοι και οι συμπορευόμενοί τους, μεταλλαγμένοι «αριστεροί» και σοσιαλδημοκράτες. Μια κοινωνία όπου τη μόνη «διέξοδο» που έχουν να προτείνουν στους ανθρώπους, έπειτα από τη δίνη των δυσβάστακτων προβλημάτων που τους φορτώνουν, είναι η διαφυγή στους «φανταστικούς παραδείσους» των ναρκωτικών. Εξάλλου, το παραδέχεται και ο ίδιος ο κ. Ανδριανόπουλος δίχως πολλές περιστροφές: «Ας το πάρουμε απόφαση. Εκείνοι που ψυχοπαθολογικά έχουν ανάγκη τις ναρκωτικές ουσίες θα τις βρίσκουν είτε είναι νόμιμες είτε απαγορευμένες». Και συμπληρώνει αλλού: Οι ναρκομανείς «χάνονται από τις υπερβολικές δόσεις και από τις νοθευμένες ουσίες. Η νόμιμη διακίνησή τους από νοσοκομειακούς σταθμούς εξαφανίζει τους κινδύνους. Το κράτος δεν έχει κανένα δικαίωμα να επεμβαίνει στην ιδιωτική ζωή των πολιτών».

Αυτά είναι τα πλαίσια που τελικά ευαγγελίζεται το αποκαλούμενο «νέο» τόλμημα των «δημοκρατικών» δυνάμεων μέσα και γύρω απ' το ΠΑΣΟΚ. Οπως σχολίασε και ο κ. Ανδριανόπουλος την προπερασμένη Κυριακή, η επικράτηση των φιλελεύθερων ιδεών αδυνατεί να ευδοκιμήσει εντός των συντηρητικών κομμάτων (εννοεί τη Νέα Δημοκρατία) γιατί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, επικρατούν εντός τους οι «βρεγμένες κότες του φιλελευθερισμού», δηλαδή αυτοί οι οποίοι διστάζουν να εκφράζουν φιλελεύθερες αρχές και προτάσεις. Γι' αυτό και έφυγε γιατί, προφανώς, βρήκε τους «κόκορές» του στο ΠΑΣΟΚ και στον Γιώργο Παπανδρέου!

Κλείνουμε υπογραμμίζοντας ότι η νεοφιλελεύθερη και σοσιαλδημοκρατική συστράτευση-συναίνεση, όσο χρήσιμο εργαλείο κι αν υπήρξε στην ιστορία της αστικής αναπαραγωγής, αποκαλύπτει πλέον τη γύμνια της καταντώντας σιγά σιγά μια παρωδία στα μάτια του ελληνικού λαού. Στη βούληση του τελευταίου είναι λοιπόν να κάνει και το επόμενο βήμα ώστε να αποσυρθεί οριστικά από τη σκηνή της ιστορίας ο συγκεκριμένος θίασος.

Πηγές

1) Βλ. Α. Ανδριανόπουλος, Αυτός είναι ο φιλελευθερισμός, εκδ. Libro, Αθήνα 1988, σ. 22.

2) Βλ. στο ίδιο, σ. 47.

3) Στο ίδιο, σ. 73.

4) Βλ. Α. Ανδριανόπουλος, Δημοκρατικός καπιταλισμός και κοινωνία της γνώσης, εκδ. Libro, Αθήνα 1997.

5) Βλ. Στο ίδιο, σελ. 227, 231, 273.

6) Το 1979 στις ΗΠΑ το εισόδημα του 5% των πλουσιότερων νοικοκυριών σε σύγκριση με το 20% των φτωχότερων ήταν 10 προς ένα 1. Το 1989 έγινε 20 προς 1.

7) Α. Ανδριανόπουλος, «Δημοκρατικός...», ό. π., σ. 238.

8) Α. Ανδριανόπουλος «Αυτός είναι...», ό. π., σελ. 306-307.

9) Βλ. Α. Ανδριανόπουλος «Οι κότες και ο κόκορας», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 22/2/2004, σελ. 51-52.

Κυριάκος ΚΑΤΣΑΡΟΣ