Στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που πραγματοποιήθηκε πριν από έναν μήνα, οι εργασίες από την πλευρά του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων ξεκίνησαν με την εκδήλωση με θέμα: «Justice, Economy and Investments /Δικαιοσύνη, Οικονομία και Επενδύσεις» (...)

Τα κεντρικά ζητήματα που τέθηκαν ήταν: Οι σοβαρές δυσλειτουργίες του κράτους δικαίου, οι οποίες έχουν υψηλό κόστος για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, και συνεπώς για την ανάπτυξη. Η ανάγκη για τομές και ολιστική προσέγγιση, παρεμβάσεις, όπως η δημιουργία ειδικών τμημάτων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η θέσπιση αντικινήτρων στην ανέξοδη κλιμάκωση υποθέσεων και η ευρύτερη χρήση της εξωδικαστικής διαιτησίας (...)

Η σημασία της τεχνητής νοημοσύνης για την ταχύτερη εξεύρεση των απαραίτητων στοιχείων μιας υπόθεσης, αλλά ακόμα και στη λήψη των αποφάσεων.

Μήπως σας θυμίζουν κάτι όλα τα παραπάνω; Οπως τις αιτιολογικές εκθέσεις των νόμων για τις αλλαγές που έχουν επέλθει στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης όλα τα προηγούμενα χρόνια; Οπως τις συνεντεύξεις των υπουργών Δικαιοσύνης όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων; Προφανώς!

Εάν, μάλιστα, συνεχίσετε τη σύγκριση με τις συστάσεις για τη Δικαιοσύνη που περιλαμβάνονται στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, όλα διαδοχικά τα μνημόνια και την έκθεση Πισσαρίδη για το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, τότε θα βρείτε πολλές καταπληκτικές ομοιότητες.

Ομοιότητες, ταυτίσεις και συναντιλήψεις που αποδεικνύουν ότι η ΕΕ και οι αστικές κυβερνήσεις, όπως και η ελληνική, νομοθετούν και διαμορφώνουν το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης σύμφωνα με τις επιταγές των καπιταλιστών, των βιομηχάνων, των τραπεζιτών, των εφοπλιστών, των μεγάλων επενδυτών κ.λπ. Με λίγα λόγια, ο τομέας της Δικαιοσύνης έχει κι αυτός, όπως όλα τα πεδία, τα δικά του λόμπι.

Οι κύριες κατευθύνσεις για τη Δικαιοσύνη έχουν τεθεί εδώ και δεκαετίες και υπηρετούν τη διαμόρφωση του λεγόμενου ευρωπαϊκού «Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης» (ΧΕΑΔ). Με τη μορφή συμπερασμάτων και συστάσεων, αναδεικνύονται μέσα από τους ετήσιους πίνακες αποτελεσμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δικαιοσύνη. Προωθούνται και υλοποιούνται μέσα από τα διάφορα σχέδια δράσης και προγράμματα για τη Δικαιοσύνη, όπως τα τρία πολυετή σχέδια του Συμβουλίου για την ηλεκτρονική Δικαιοσύνη ή το πρόγραμμα που τρέχει αυτή την περίοδο, «Δικαιοσύνη» 2021 - 2027 (...)

Μια αναδρομή στην τελευταία εικοσαετία και οι διαδοχικές νομοθετικές παρεμβάσεις στο σύστημα απονομής της αστικής δικαιοσύνης, από τον νόμο για τη θεσμοθέτηση της ιδιωτικής διαμεσολάβησης επί ΠΑΣΟΚ, τις εκτεταμένες αλλαγές όλων των βασικών Κωδίκων επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι το νέο Δικαστικό Χάρτη της ΝΔ, αποδεικνύουν το διαρκές σχετικό ενδιαφέρον των αστικών επιτελείων, τη «συνέχεια του κράτους». Κάθε κυβέρνηση βάζει το δικό της λιθαράκι για να προχωρήσει η επόμενη (...)

Οχημα για τις μεταρρυθμίσεις στο σύστημα απονομής της αστικής δικαιοσύνης είναι ανέκαθεν η «επιτάχυνσή» της (...)

Στο όνομά της, προωθούνται αλλαγές υπέρ του κεφαλαίου, συρρικνώνονται δικαιώματα (και δικονομικά), εισάγονται αντιδραστικοί θεσμοί (π.χ. ποινική διαπραγμάτευση και συνδιαλλαγή), αυξάνεται το κόστος προσφυγής για τα εργατικά και λαϊκά στρώματα (...)

Οπωσδήποτε, το πρόβλημα των καθυστερήσεων στη Δικαιοσύνη είναι σοβαρό. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί την καθυστέρηση στην εκδίκαση αγωγών για δεδουλευμένους μισθούς, για οικογενειακές διαφορές, δημοσιοϋπαλληλικές ή κοινωνικοασφαλιστικές υποθέσεις. Ομως, πάντοτε τα κεντρικά αιτήματα, που μπορούν να φέρουν την πραγματική επίλυση του προβλήματος, μένουν ανεκπλήρωτα, ζυγιασμένα και αυτά στον κυνισμό του κόστους - οφέλους. Τέτοια είναι οι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στα δικαστήρια με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, η βελτίωση της υλικοτεχνικής και κτιριακής υποδομής των δικαστηρίων με ευθύνη του κράτους και όχι μέσω ΣΔΙΤ, η κατάργηση παραβόλων και τελών, η ενίσχυση των συστημάτων δωρεάν νομικής αρωγής με ευθύνη του κράτους κ.ά. (...)

Οι κύριες κατευθύνσεις της αστικής στρατηγικής για το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης είναι:

-- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης, με την εισαγωγή ψηφιακών εφαρμογών για τη λειτουργία των δικαστηρίων και την ηλεκτρονική διεκπεραίωση υπηρεσιών (...) Η ενίσχυση των εξωδικαστικών μορφών επίλυσης των διαφορών, όπως η ιδιωτική διαμεσολάβηση, η διαιτησία κ.λπ. (...) Η καθιέρωση των λεγόμενων «πιλοτικών» δικών. Τα ανώτερα δικαστήρια, των οποίων η ηγεσία διορίζεται, θα ασχολούνται με τα λεγόμενα ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντας, κρίνοντας άπαξ για τη νομιμότητα των μνημονίων, τις συνταξιοδοτικές περικοπές, τη ρήτρα αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, τη ρήτρα του ελβετικού φράγκου στα «κόκκινα» δάνεια κ.λπ. (...)

-- Μια Δικαιοσύνη σύγχρονη και ανοιχτή στην εποχή της «πράσινης και «ψηφιακής μετάβασης», που θα αξιολογείται διαρκώς και θα προσαρμόζεται ανάλογα (...)

-- Ο νέος δικαστικός χάρτης της Δικαιοσύνης, που προβλέπει συγχωνεύσεις και συγκέντρωση δικαστηρίων, νέα δικαστικά μέγαρα με ΣΔΙΤ κ.ά. (...)

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, γίνεται ευχερέστερα κατανοητός ο πραγματικός χαρακτήρας των σταδιακών αλλαγών που έχουν επέλθει στα νομικά επαγγέλματα, ευρύτερα στους εργαζόμενους στη Δικαιοσύνη, όλα τα προηγούμενα χρόνια.

-- Ιδιαίτερα σχετικά με το δικηγορικό επάγγελμα, καθοριστική τομή ήταν οι πολιτικές της λεγόμενης απελευθέρωσης του επαγγέλματος (...)

Τα μέτρα ήταν το έδαφος για τη γιγάντωση των δικηγορικών εταιρειών. Βασική κατεύθυνση παραμένει η πλήρης απελευθέρωση των νομικών υπηρεσιών, που συνδέεται και με πλευρές σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και προσόντων. Αλλωστε, οι εν τοις πράγμασιν πολυεπαγγελματικές εταιρείες, η διεύρυνση της λεγόμενης παρα-legal απασχόλησης, είναι ήδη εδώ.

Στην άλλη πλευρά και στο πλαίσιο πάντα του πολυπόθητου ανταγωνισμού, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα μέτρα καταλήστευσης του εισοδήματος των επαγγελματιών, βρίσκονται η συμπίεση των αυτοαπασχολούμενων δικηγόρων, η διεύρυνση της μισθωτής εργασίας.

Ολες αυτές οι αλλαγές αποτυπώνονται στον Κώδικα Δικηγόρων, ήδη από την εκτεταμένη τροποποίησή του το 2013 και στη συνέχεια. Δεν είναι διόλου τυχαία, επομένως, η διατήρηση της διάταξης στον Κώδικα περί του λειτουργηματικού χαρακτήρα του δικηγορικού επαγγέλματος, που αποκλείει τη μισθωτή σχέση. Το σκόπιμο παραπλανητικό μύθευμα για την ανάγκη διαφύλαξης της επιστημονικής αυτοτέλειας των μισθωτών συναδέλφων δεν πείθει πλέον κανέναν. Γιατί οι μισθωτοί επιστήμονες πρέπει να έχουν εργασιακά δικαιώματα, το δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση, το δικαίωμα στην απεργία. Η συγκρότηση και η δράση του Σωματείου Μισθωτών Δικηγόρων έχουν, επομένως, τεράστια και καθοριστική σημασία.

-- Αντίστοιχες αλλαγές διαπιστώνουμε και στα επαγγέλματα των δικαστικών επιμελητών, των συμβολαιογράφων. Ο ρόλος του δικαστικού επιμελητή ως οργάνου επίδοσης συνεχώς αποδυναμώνεται, μέσα και από τα μέτρα για τις ηλεκτρονικές επιδόσεις, ενώ ενδυναμώνεται ο ρόλος του ως οργάνου εκτέλεσης. Οι δε συμβολαιογράφοι καθίστανται ολοένα και περισσότερο θεματοφύλακες των εισπράξεων φόρων και άλλων βαρών στα ακίνητα, των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Κανόνας και εδώ γίνονται σιγά σιγά οι μεγάλες εταιρείες, που μπορούν να ανταποκριθούν στο νέο τοπίο.

-- Οι δικαστικοί υπάλληλοι, τέλος, καλούνται να αντεπεξέλθουν και να αξιολογούνται στο νέο ψηφιακό περιβάλλον της Δικαιοσύνης και στον ευέλικτο και συγκεντρωτικό νέο δικαστικό χάρτη, που γίνονται άλλοθι της μόνιμης υποστελέχωσης και της άρνησης προσλήψεων. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουν και αυτοί τις συνολικές περικοπές στους δημόσιους υπαλλήλους, την επέκταση των διαφόρων «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων και στο Δημόσιο.

Η αστική στρατηγική και οι κατευθύνσεις της ΕΕ στην Δικαιοσύνη, που υπηρετούνται σταθερά από τις διαδοχικές αστικές κυβερνήσεις, πρέπει να είναι κριτήριο για την ψήφο των αυτοαπασχολούμενων και μισθωτών δικηγόρων, συμβολαιογράφων, δικαστικών επιμελητών, όπως και των δικαστικών υπαλλήλων, στις επερχόμενες ευρωεκλογές. Γιατί το «κράτος δικαίου» των λόμπι, της εκμετάλλευσης και των πολέμων προσφέρει μεν αποτελεσματικές και ευέλικτες νομικές υπηρεσίες για λογαριασμό του κεφαλαίου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπερασπίζεται τα δίκια των λαών. Το ΚΚΕ καταβάλλει σταθερά μια μεγάλη προσπάθεια για την αποκάλυψη όλων των παραπάνω κατευθύνσεων και πολύ περισσότερο στηρίζει τις δίκαιες διεκδικήσεις των εργαζομένων στον χώρο της Δικαιοσύνης. Τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΕ στον χώρο είναι πρωτοπόροι σε όλους τους αγώνες που έχουν αναπτυχθεί, καταθέτουν τις δυνάμεις τους για την άνοδο του κοινού τους αγώνα ενάντια στην ενιαία αντιλαϊκή επίθεση. Ψήφος στο ΚΚΕ στις επερχόμενες ευρωεκλογές είναι ψήφος ενάντια στην κοροϊδία των αστικών επιτελείων για το περιβόητο «κράτος δικαίου», ψήφος υπεράσπισης για τα δικαιώματα και τις ανάγκες των εργαζομένων στη Δικαιοσύνη.