Είναι γεγονός ότι στόχος των ΗΠΑ, με αφορμή το χτύπημα που δέχτηκαν στις 11 του Σεπτέμβρη, έχει γίνει το Αφγανιστάν. 'Η, πιο σωστά, η Κεντρική Ασία. Η υπόθεση «Μπιν Λάντεν» δίνει το άλλοθι, προκειμένου η συγκεκριμένη περιοχή να γίνει το επίκεντρο των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, αφού στόχοι των ΗΠΑ γίνονται περιοχές στρατηγικής σημασίας, όπως είναι το Αφγανιστάν, το Ιράκ και άλλες αραβικές χώρες. Επιδίωξή τους, η κατάκτηση των πετρελαϊκών δρόμων, η επιθετική πολιτική κατά της Ρωσίας, άλλων κρατών που προέκυψαν από τη διάλυση της ΕΣΣΔ, αλλά και εναντίον της Κίνας.
Αυτό το ενδεχόμενο, μετά τα Βαλκάνια να δημιουργηθεί παρόμοια κρίση στο Αφγανιστάν, είχε αναφέρει ο καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας Ηλίας Θερμός, ήδη από το Γενάρη του 2000, σε ομιλία του με θέμα «Επέμβαση και διεθνείς εξελίξεις στην ΝΑ Ευρώπη, που έγινε σε εκδήλωση της ΚΟ Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, εκτενή αποσπάσματα της οποίας δημοσιεύουμε σήμερα.
«
Βρισκόμαστε στη Νέα Εποχή όπου πρέπει να καλωσορίσουμε πλέον την αναβίωση του νέου ιμπεριαλισμού. Ας δούμε όμως τις διαστάσεις της νέας οδυνηρής περιπέτειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Για να την καθορίσουμε αυτή, πρώτα πρέπει να δούμε την πολιτική της ηγεμονίας μετά το 1989. Γνωρίζουμε καλά ποια είναι η αμερικανική πολιτική από το 1947 ως το '89. Σε μια από τις βασικές υποθέσεις εργασίας της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής μετά το 1947 για την πολιτική περικύκλωσης της Σοβιετικής Ενωσης, αναφέρονταν πως όταν υπάρχει σύγκρουση μεταξύ των στρατηγικών και πολιτικών συμφερόντων θα υπερισχύουν πάντα τα στρατηγικά συμφέροντα...
Σήμερα λοιπόν μετά το 1989 εγώ θεωρώ ότι μάλλον ισχύουν πολλές από τις βασικές υποθέσεις εργασίας και άλλες που έχουν επιπλέον δημιουργηθεί. Δηλαδή τι. Οτι τα αμερικανικά συμφέροντα είναι παγκόσμια, ότι κάθε περιοχή του κόσμου είναι κρίσιμη για τα αμερικανικά συμφέροντα, ότι η Αμερική έχει και την τεχνολογία και την ικανότητα να επιβάλει την ασφάλεια των συμφερόντων της παντού στον κόσμο, ότι έχει τη δυνατότητα να διεξάγει δύο πολέμους ταυτόχρονα. Ομως αν ισχύει και μια ακόμη από τις υποθέσεις εργασίας, ότι δηλαδή οι ΗΠΑ θα προστατεύσουν την ηγεμονία τους και δε θα δεχτούν να αναδειχτεί καμία άλλη μεγάλη δύναμη στον πλανήτη, τότε έχουμε πολύ μεγάλο πρόβλημα.
Ο κόσμος, όπως σήμερα αναδιπλώνεται και ανοίγει στον 21ο αιώνα, δεν είναι μονοδιάστατος. Υπάρχουν τουλάχιστον 6 κέντρα στον πλανήτη μας, είτε οργανωμένα είτε υπό εκκόλαψη, που ενδεχομένως είναι ανταγωνιστικά. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ υπό συγκρότηση, η Ρωσία που ανασυγκροτείται, η Κίνα, η Ινδία και η Ιαπωνία. Η φύση λοιπόν του κόσμου σήμερα δεν μπορεί να περιοριστεί στην ηγεμονία μιας χώρας. Ετσι η αμερικανική ηγεμονία είναι δυσλειτουργική. Αυτή λοιπόν η θέση πως η Αμερική θα ηγεμονεύει, ιστορικά, αλλά και αναλυτικά δε δικαιώνεται. Εχουμε έναν κόσμο που όλα τα στοιχεία δείχνουν πως στα επόμενα 20-30 χρόνια θα είναι πάρα πολύ ανταγωνιστικός για τις αγορές, τις οικονομίες και επομένως αναμένουμε μεγάλες εξελίξεις σε ό,τι αφορά τη φύση του νέου διεθνούς συστήματος. Εάν οι ΗΠΑ θέλουν να κρατήσουν την ηγεμονία στον κόσμο μπορούν να το κάνουν μόνο με έναν τρόπο, τουλάχιστον για ένα διάστημα. Να πάρουν την Ευρώπη μαζί τους, να διευρύνουν τη δύναμη και την οικονομία τους σε όλη την ΕΕ και ενδεχομένως να ενσωματώσουν όλη την Ανατολική Ευρώπη. Αυτό όμως προϋποθέτει τη δημιουργία ενός κατεστημένου στο Βόρειο Ημισφαίριο, το οποίο ουσιαστικά θα νέμεται όλες τις πηγές και θα στερεί το άλλο κομμάτι του κόσμου από την ανάπτυξη του βιοτικού επιπέδου. Επομένως, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ συμβαδίζει με τη διεύρυνση της ηγεμονίας των ΗΠΑ. Ετσι λοιπόν το πρώτο πρόβλημα το οποίο έμπαινε προς διαχείριση ήταν τα Βαλκάνια για να συγκροτηθεί αυτό το μέτωπο. Σε αυτήν την προβληματική περιοχή όπου συγκρούονταν πάντα συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων και φάνηκε ότι τα συμφέροντα των ΗΠΑ δεν περιορίζονται μόνο στην Ελλάδα. Επρεπε λοιπόν να υπάρξει μια πολιτική διαχείρισης των Βαλκανίων μέσα από τις αντιθέσεις ή την εξώθηση μιας τεχνικής κρίσης η οποία είχε αρχίσει με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και θα απέβαινε προς όφελος των ΗΠΑ.
Η κρίση στα Βαλκάνια θα συνεχίσει. Τώρα νομίζω ότι η νέα κρίση μετατοπίζεται στην Κεντρική Ασία, σε έναν άλλο κρίσιμο πλέον περίγυρο. Γνωρίζουμε ότι το ενεργειακό κέντρο του κόσμου, τα αποθέματα της ενέργειας τουλάχιστον τα πετρελαϊκά βρίσκονται κυρίως στη Μέση Ανατολή και την Κασπία. Η διαχείριση λοιπόν αυτών των ενεργειακών κέντρων στην πολύ κρίσιμη περιοχή της Κεντρικής Ασίας, η οποία αναδιατάσσεται σήμερα μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, είναι προϋπόθεση για να στηριχτεί αυτή η νέα πολιτική. Και αυτό βεβαίως είναι φοβερά επικίνδυνο, γιατί εδώ αγγίζουμε σε δυο μεγάλα θέματα. Σ' αυτό που λέγεται ανασυγκρότηση της Ρωσίας και τη διασφάλιση της ενότητας της Ρωσικής ομοσπονδίας και στο ευάλωτο σημείο της Κίνας, τη Δυτική Κίνα, με τα 100 εκατομμύρια μη Κινέζους (διάφορες μειονότητες), που αποτελούν διασπαστική απειλή και προς τη Ρωσία και προς την Κίνα. Σ' αυτό το σημείο οι ΗΠΑ θέλουν να ρυθμίσουν το διεθνές σύστημα. Αυτή είναι μια παλιά πολιτική της Δύσης γενικότερα, της διαχείρισης της Κεντρικής Ασίας. Και το επικαλούνταν κατά τη δεκαετία του 1980 Δυτικοί διεθνολόγοι επιστήμονες ως το σφάλμα της Δύσης, δηλαδή ότι επέτρεψε, μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο, στη Ρωσία να κινηθεί στην Κεντρική Ασία. Από αυτή την ανάλυση μπορούμε να συμπεράνουμε ότι επέρχεται η κρίση στο Αφγανιστάν. Δηλαδή ότι μετά το κλείσιμο του Βιετνάμ που η αντιπαράθεση έγινε μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ενωσης, ότι πλέον η σύγκρουση θα άρχιζε από εκεί. Αυτή η σύγκρουση θα συνεχιστεί. Ο ιμπεριαλισμός σήμερα είναι πάρα πολύ επικίνδυνος, διότι θέλει να θέσει υπό τον έλεγχό του κρίσιμες περιοχές του κόσμου. Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Θα έχουμε ανταγωνισμούς στην Ασία, σε άλλες κρίσιμες περιοχές του πλανήτη.
Επομένως, θα έλεγα, ότι η συνειδητοποίηση της κρίσης του ιμπεριαλισμού είτε ως στόχος, ή αδιέξοδο του καπιταλισμού, να ηγεμονεύει υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, είναι αυτό το σημείο που θα πρυτανεύσει στα επόμενα 10 χρόνια. Εγώ δε δέχομαι ότι είναι δυνατόν μια χώρα να μπορέσει να ηγεμονεύσει τον πλανήτη σε μακροχρόνια προοπτική. Δεν είναι δυνατόν. Για να γίνει αυτό προϋποθέτει τη συγκρότηση μιας μεγάλης συμμαχίας, στην οποία είμαστε άμεσα μπλεγμένοι και ενδεχομένως θα υπάρξει μια βαθιά εμπλοκή της χώρας μας σ' αυτήν την περιπέτεια για την ηγεμονία του νέου ΝΑΤΟ από τη Βόρεια Αμερική μέχρι το Καζαχστάν, την Τουρκία και τον Περσικό Κόλπο.
Καθώς λοιπόν ανοίγει ο νέος αιώνας, το δίλημμα είναι πλέον σαφές. 'Η θα γίνει ανακατανομή του παγκόσμιου εισοδήματος σε ολόκληρο τον πλανήτη και θα κλείσει το πρωτοφανές χάσμα στο βιοτικό επίπεδο μεταξύ Βορρά και Νότου, ή ο πλανήτης Γη θα απειληθεί από τους ανταγωνισμούς των εξοπλισμών, την οικολογική και περιβαλλοντική καταστροφή. Εκεί λοιπόν θα τελειώσουν όλες οι ηγεμονικές ψευδαισθήσεις».
Του
Ηλία ΘΕΡΜΟΥ*
* Ο Ηλίας Θερμός είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Feeds
Καταδίκη και εγρήγορση
