Την αύξηση των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και κατ' επέκταση της πολιτικής διαφήμισης, καθώς επίσης τον πολλαπλασιασμό των αντίστοιχων δαπανών των υποψηφίων βουλευτών προβλέπει, ανάμεσα σε άλλα, τροπολογία για τη «χρηματοδότηση και τον έλεγχο των οικονομικών των κομμάτων και των υποψηφίων βουλευτών», που αναμενόταν να κατατεθεί χτες στη Βουλή. Αύξηση που, σε συνδυασμό με τους όρους προβολής των κομμάτων και υποψηφίων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, διαιωνίζει την ανισότητα στον προεκλογικό αγώνα και το δικομματισμό από τη μία πλευρά, ενώ αναμένεται να καλύψει την υπέρβαση δαπανών που σημειώθηκε από το ΠΑΣΟΚ κατά τις ευρωεκλογές, από την άλλη.

Αν στο καθεστώς αυτό προστεθεί η... «δωρεάν» και απροκάλυπτη πλέον υποστήριξη που παρέχουν οι «καναλάρχες» στα λεγόμενα μεγάλα κόμματα (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ), αντιλαμβάνεται κανείς πως ο προσδιορισμός και έλεγχος των δαπανών παραμένει «θολό τοπίο». Αλλωστε σε ό,τι αφορά τον έλεγχό τους, η μόνη αλλαγή που επιφέρει η εν λόγω τροπολογία είναι η σύσταση Επιτροπών Ελέγχου ανά Περιφέρεια, οι οποίες απλά θα συγκεντρώνουν καταγγελίες για παραβιάσεις της εκλογικής νομοθεσίας. Αρμόδια για την απόδοση ευθυνών παραμένει η Επιτροπή Διαφάνειας της Βουλής.

Στις αλλαγές που επιφέρει η εν λόγω τροπολογία - την οποία μάλιστα η κυβέρνηση παρουσιάζει ως αποτέλεσμα πολύωρων συζητήσεων της Διακομματικής Επιτροπής, προσπερνώντας τις αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν - περιλαμβάνονται οι ακόλουθες: Σε ό,τι αφορά τα κόμματα, αυξάνεται έμμεσα το πλαφόν των προεκλογικών τους δαπανών (ως ανώτατο όριο παραμένει το 40% της συνολικής τακτικής χρηματοδότησης, δηλαδή 4,3 δισ. δραχμές), καθώς δεν προσμετρούνται πλέον ΦΠΑ, ειδικοί φόροι και αγγελιόσημο.

Συνακόλουθα, αυξάνεται και η δαπάνη για την προβολή τους από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, που δεν μπορεί ωστόσο να υπερβαίνει το 50% του συνολικού ύψους των εκλογικών δαπανών. (Να σημειώσουμε πως το ΚΚΕ είχε προτείνει την κατάργηση της πολιτικής διαφήμισης). Επίσης, δεν επιτρέπεται η χρηματοδότηση των κομμάτων από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, στα οποία μετέχει το κράτος, επιχειρήσεις που έλαβαν μέρος σε διαγωνισμό του δημοσίου, επιχειρήσεις που κατέχουν άδειες ή εκμεταλλεύονται ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς (αυτά ίσχυαν), καθώς και «από επιχειρήσεις εκμετάλλευσης τυχερών παιγνίων και από αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα» (αυτό προστίθεται).

Σε ό,τι αφορά τους υποψήφιους βουλευτές, προβλέπεται αύξηση των προεκλογικών τους εξόδων, που υπερβαίνει ακόμα και το 100%. Αυτή προσδιορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των βουλευτικών εδρών κάθε περιφέρειας, στις οποίες αντιστοιχεί συγκεκριμένος συντελεστής. Στην περίπτωση των Περιφερειών Δωδεκανήσου και Κυκλάδων αντιστοιχεί αυξημένος συντελεστής λόγω της «ειδικής μορφολογίας» - όπως σημειώνεται στην τροπολογία. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι το όριο δαπανών για τους υποψηφίους της Β` Αθήνας αυξάνεται στα 35,5 εκατομμύρια δραχμές από 18,5 εκατ. που ήταν στις προηγούμενες εκλογές. Αντίστοιχα, για την Α` Αθήνας στα 26 εκατ. από 13,3 εκατ. Για την Α` Θεσσαλονίκης από 11,6 εκατ. στα 23,5 εκατ.

Τα ίδια κριτήρια, οι έδρες δηλαδή της κάθε εκλογικής περιφέρειας, ισχύουν και για τον αριθμό των εκλογικών κέντρων που μπορεί να διατηρεί κάθε υποψήφιος. Αριθμός που κυμαίνεται από δύο έως πέντε. Ετσι, στη Β` Αθήνας, τη μεγαλύτερη εκλογική Περιφέρεια, ο κάθε υποψήφιος βουλευτής μπορεί να διατηρεί μέχρι και πέντε εκλογικά κέντρα.

Παράλληλα, απαγορεύεται η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων των υποψηφίων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, η ανάρτηση ή επικόλληση αεροπανό, πανό αφισών, φωτογραφιών και γενικά διαφημιστικού υλικού. Ποσοστό 20% των εκλογικών δαπανών του, μπορεί ο υποψήφιος να διαθέσει για διαφήμιση στον Τύπο. Την ίδια ώρα, όμως, η κυβέρνηση δεν προτίθεται να επιβάλει ίσους όρους στην προβολή των υποψηφίων από δελτία ειδήσεων, «παράθυρα» ή πολιτικές εκπομπές, επιμένοντας στην εφαρμογή της αρχής της αναλογικής ισότητας, της προβολής δηλαδή των υποψηφίων ανάλογα με τη δύναμη των κομμάτων που εκπροσωπούν. Να σημειώσουμε πως ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ, στη Διακομματική Επιτροπή, Αντ. Σκυλλάκος, είχε προτείνει να καταργηθούν τα «παράθυρα», εφόσον δε διασφαλίζονται ισότιμοι όροι μεταχείρισης. (Οι σχετικές λεπτομέρειες θα συζητηθούν στη σημερινή συνεδρίαση της Διακομματικής Επιτροπής).

Απαγορεύεται, τέλος, υποψήφιοι βουλευτές να παρουσιάζουν εκπομπές ή να συμμετέχουν σε εκπομπές μη πολιτικού περιεχομένου.

Με πρόστιμο από 5 έως και 10% της κρατικής χρηματοδότησης που λαμβάνουν, θα τιμωρούνται τα κόμματα που δε δημοσιεύουν έγκαιρα τους ισολογισμούς εσόδων - εξόδων ή ενημερώνουν ελλιπώς τα αντίστοιχα βιβλία. Οι υποψήφιοι βουλευτές που παραβιάζουν τις διατάξεις της εκλογικής νομοθεσίας τιμωρούνται με πρόστιμο από 20% έως και 50% της ετήσιας βουλευτικής τους αποζημίωσης. Στην περίπτωση που υπερβούν το ανώτατο ύψος δαπανών τιμωρούνται με πρόστιμο τριπλάσιο της υπέρβασης.

Πρόστιμα προβλέπονται και για τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα που παραβιάζουν τους όρους προβολής υποψηφίων και κομμάτων κατά την προεκλογική περίοδο.

Τέλος, απαγορεύεται η δημοσιοποίηση δημοσκοπήσεων 15 μέρες πριν τη διενέργεια των εκλογών και οι έρευνες γνώμης μέσω τηλεοπτικών σταθμών καθ' όλη την προεκλογική περίοδο.