Ξεκινώντας την ομιλία του ο Θ. Τζιαντζής αναφέρθηκε στην επικαιρότητα του μηνύματος της λαϊκής εξέγερσης του Πολυτεχνείου και τα γεγονότα του Νοέμβρη του '73 που σημάδεψαν την ιστορία του λαϊκού κινήματος στη χώρα μας.

Σημείωσε με έμφαση: «Αν μιλάμε σήμερα για το Πολυτεχνείο, δεν είναι για να θυμηθούμε κάποια βάσανα μιας άλλης εποχής. Ούτε για να αναπολήσουμε κάποιες παλιές καλές μέρες ηρωικής δράσης. Δεν είναι για να τιμήσουμε απλά κάποιους αγωνιστές, έναν αγώνα που κάποτε έγινε.

Συζητάμε όσο μπορούμε για να εμβαθύνουμε σε ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα. Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα στη σημερινή κρίσιμη καμπή η αντικειμενική εξέταση της πολιτικής ιστορίας μας ως στοιχείου εξοπλισμού της εργατικής τάξης, του λαού και της νεολαίας, που είναι ο δημιουργός της ιστορίας».

«Τι το γέννησε; Τι κατάφερε; Τι καινούριο έφερε και κυρίως ποια η σχέση του με το σήμερα;», συνέχισε ο μιλητής και πρόσθεσε: «Ολα αυτά τα ζητήματα ξαναέρχονται χρόνια τώρα τούτες τις μέρες, με την ευκαιρία του εορτασμού, στην επικαιρότητα. Οχι απλά σαν ακαδημαϊκή συζήτηση. 29 χρόνια τώρα γι' αυτά δεν έχουμε μια συζήτηση. Εχουμε μια σκληρή διαπάλη και πολύμορφη σύγκρουση.

Από τη μια μεριά η άρχουσα τάξη της χώρας μας με τους πολιτικούς και άλλους φιλολογικούς εκπροσώπους της, με τη δύναμη των ΜΜΕ, αλλά και τους κατασταλτικούς της μηχανισμούς θέλουν τις δικές τους απόψεις να επιβάλουν. Να φέρουν την ιστορία στα μέτρα τους, να χειραγωγήσουν, να υποτάξουν όσο μπορούν τη λαϊκή συνείδηση, μέχρι και να υποβάλουν αυτοί τους στόχους, τον προσανατολισμό και τα όρια του μαζικού λαϊκού κινήματος και ασφαλώς να τελειώνουν με την πορεία στο Πολυτεχνείο και ό,τι συμβολίζει.

29 χρόνια τώρα η διαπάλη συνεχίζεται αμείωτη. Βγαίνει στους δρόμους, πάει αγωνιστικά στο σύμβολο της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας, την Αμερικάνικη Πρεσβεία. Δίνει το μήνυμα, την απόδειξη ότι παρ' όλη την περιβόητη παντοδυναμία τους δεν έχουν καταφέρει ακόμη να ξεμπερδέψουν με το ριζοσπαστικό χαρακτήρα εκείνου του αγώνα, το αντιιμπεριαλιστικό πολιτικό στίγμα του.

Δεν έχουν καταφέρει να ξεμπερδέψουν με το αντίπαλο δέος του εργατικού λαϊκού κινήματος, με τις παρακαταθήκες και την προοπτική του επαναστατικού κινήματος, που κρατά και υπερασπίζεται στη χώρα μας το ΚΚΕ.

Τα γεγονότα του Νοέμβρη του '73 στο Πολυτεχνείο, που σημάδεψαν την ιστορία του λαϊκού κινήματος και μια ολόκληρη γενιά, δεν ήρθαν από το πουθενά.

Στην ιστορία των κοινωνικών εξελίξεων του λαϊκού κινήματος τίποτα δεν αρχίζει από το μηδέν και τίποτα δεν τελειώνει στο πλαίσιο ορισμένων γεγονότων. Ετσι πριν αναφερθώ στα του Πολυτεχνείου, θα ήθελα να κάνω μια μικρή παρένθεση για το τι ήταν το '67, η 21η Απρίλη, η Χούντα που έφερε την πάλη του λαού και το Πολυτεχνείο».

Σχετικά με την ίδια την εγκαθίδρυση της χούντας, ο Θ. Τζιαντζής υπογράμμισε: «Υπάρχει το γνωστό παραμύθι των μάνατζερ της Χούντας, ότι ήταν: η σωτηρία της Ελλάδας από τον κομμουνισμό, η σωτηρία της χώρας από τη φαυλοκρατία, η επανάσταση του λαού μέσα από τα στρατευμένα παιδιά του που σώζει το έθνος, κλπ.

Υπήρχε και υπάρχει η επίσημη άποψη του αστικού κράτους, της πολιτείας και της δικαιοσύνης, στο μοτίβο: Στιγμιαίο έγκλημα 20-30 επίορκων αξιωματικών, που συνωμοτικά κατέλυσαν στιγμιαία τους νόμους και σφετερίστηκαν την εξουσία.

Υπάρχει και η άλλη άποψη: Ηταν ένα ανελεύθερο, τυραννικό για το λαό μας καθεστώς. Ηταν ουσιαστικά η κατάργηση και των πιο κουτσουρεμένων δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών. Ηταν η κατάργηση του κοινοβουλευτισμού. Ηταν ο σφετερισμός της εξουσίας από κάποιους προδότες, εξαγορασμένους από τους Αμερικάνους, για τα συμφέροντά τους. Σωστά όλα αυτά σαν ενιαίο σύνολο. Μαζί όμως με όλα αυτά, σαν εξωτερικά γνωρίσματα, ουσιαστικά το καθεστώς της 21ης Απριλίου δεν ήταν παρά η συνέχιση της εξουσίας των καπιταλιστών, του αστικού κράτους, των μονοπωλίων, των ιμπεριαλιστών, μια άλλη μορφή βέβαια πιο στυγνή, πιο βάρβαρη που εξυπηρετούσε - διευκόλυνε καλύτερα την ολιγαρχία και τους ξένους στους στόχους τους από ό,τι με τις μέχρι τότε πολιτικές δομές. Δηλαδή ταυτόχρονα με τον κοινοβουλευτισμό, το αστυνομικό κράτος και το παρακράτος.

Οι στόχοι ήταν να χτυπήσουν, να τσακίσουν ένα ανερχόμενο λαϊκό κίνημα, που κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορούσε να αποκτήσει νέα δυναμική και να δώσει νέο νόημα στο περιεχόμενο της πολιτικής δημοκρατίας, με βάση τις ανάγκες του λαού.

Να ενισχυθεί η αμερικανοκρατία, η ξένη εξάρτηση, να εξασφαλιστεί απόλυτη συμπόρευση της χώρας μας στους γενικότερους σχεδιασμούς των ιμπεριαλιστών στην περιοχή, σε σχέση με τις σοσιαλιστικές χώρες, τη Μέση Ανατολή, τον Πόλεμο του Κόλπου, ακόμα και τη διχοτόμηση της Κύπρου.

Ηθελαν ταυτόχρονα να προσελκύσουν το ξένο κεφάλαιο - με αποικιακούς όρους - να συμβάλουν στην ανάπτυξη των καπιταλιστικών δομών εδώ στη χώρα μας και είναι γνωστό το σλόγκαν για τις επενδύσεις εκείνης της εποχής, πρόσκλησης προς τους ξένους ότι εξασφαλίζουν σταθερότητα, όχι εργατικό συνδικαλισμό, κίνητρα και μεγάλα κέρδη για το κεφάλαιο».

Αναφερόμενος στις βαθύτερες αιτίες, ο ομιλητής σημείωσε:

«Οι χουντικοί δεν αποτέλεσαν κεραυνό εν αιθρία στο πολιτικό σκηνικό. Γεννήθηκαν μέσα στα πλαίσια της μετεμφυλιακής καπιταλιστικής πραγματικότητας. Ηταν το αποκορύφωμά της. Η ΕΡΕ ζέσταινε δομές, μηχανισμούς και ανθρώπους στον κόρφο της και η Ενωση Κέντρου δεν τόλμησε ποτέ - παρά τα μεγάλα λόγια - να τα βάλει μαζί τους. Αποτελούσαν τα άδυτα των αδύτων κάτω από την υψηλή προστασία του παλατιού και των Αμερικάνων.

Και το συμπέρασμα είναι ότι μπόρεσαν γιατί το λαϊκό κίνημα βρέθηκε ανέτοιμο, εγκλωβισμένο στην ψευδαίσθηση του μεγάλου δήθεν ανένδοτου αγώνα για τη δημοκρατία, με τον Γ. Παπανδρέου, τον Μητσοτάκη, τον Γαρουφαλιά, τον Νόβα επικεφαλής. Και το συμπέρασμα και εδώ βγαίνει για την ανάγκη χειραφέτησης του εργατικού λαϊκού κινήματος από τις διάφορες παραλλαγές της αστικής πολιτικής, για την ανάγκη της σύγκρουσης με τη ρίζα που γεννά και αναπαράγει τα οξυμένα προβλήματα.

Ο αγώνας εκείνος είχε καθαρό πολιτικό στίγμα και προσανατολισμό. Να τελειώνουμε με τη Χούντα και όχι μόνο. Ζήταγε να ξεμπερδεύουμε και με τις καταστάσεις που την έθρεψαν: το ΝΑΤΟ, τους Αμερικάνους, τον ιμπεριαλισμό. Αυτό ακριβώς είναι που δε θέλει η άρχουσα τάξη, αυτό πολεμά και θέλει να σβήσει, χρόνια τώρα χωρίς επιτυχία. Και αυτός ο αγώνας δεν είναι μόνο τωρινός. Η διαπάλη για το χαρακτήρα και την προοπτική του αντιδικτατορικού αγώνα εκφραζόταν έντονα και τότε. Το ΚΚΕ με πείσμα πολέμησε τις αυταπάτες. Εμεινε σταθερά προσανατολισμένο στη γραμμή της ρήξης, με όρους του λαϊκού, μαζικού κινήματος και ανατροπής της Χούντας.

Παλιότερα, αλλά και σήμερα προβάλλεται η άποψη ότι ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου, καθώς δεν έχει "σχεδιαστεί" από καμία οργάνωση ή πολιτική δύναμη, παρουσιάζει τα τυπικά χαρακτηριστικά μιας αυθόρμητης εξέγερσης.

Αποτελεί παμπάλαιη και προσφιλή τακτική της αντίδρασης να διαχωρίζει τα κινήματα σε "αυθόρμητα" και σε καθοδηγούμενα ή "καπηλευμένα". Εδώ κυριαρχεί η απελευθερωμένη λαϊκή φαντασία, εκεί ο στείρος καθοδηγητικός παρεμβατισμός. Με τη μονόπλευρη άποψη του "αυθόρμητου" προσπαθούν να υποβιβάσουν τη σημασία της οργανωμένης πάλης, να πείσουν την εργατική τάξη και κυρίως της νεολαία ότι δε χρειάζεται η οργάνωση, δε χρειάζονται οι ηγέτες βγαλμένοι μέσα από τα σπλάχνα τους, μέσα από τους αγώνες τους. Αλλά τα μόνα "προκάτ" σύμβολα του πολιτικού μάνατζμεντ και της διαφήμισης.

Ομως το Πολυτεχνείο ήταν αποτέλεσμα της ακλόνητης πεποίθησης των κομμουνιστών και άλλων προοδευτικών αγωνιστών, ότι τη χούντα θα την ανατρέψει το μαζικό λαϊκό κίνημα, που προϋπόθεσή του είναι η ύπαρξη οργάνωσης».

«Το Πολυτεχνείο είχε θεμέλια», υπογράμμισε σε άλλο σημείο, ο ομιλητής, τις παράνομες οργανώσεις του ΚΚΕ της ΚΝΕ και άλλων αντιδικτατορικών οργανώσεων, τις νόμιμες (τοπικοί σύλλογοι, ορισμένοι φοιτητικοί σύλλογοι, τα όργανα και τις συνελεύσεις του φοιτητικού κινήματος κλπ.). Είχε πίσω του τις φοιτητικές κινητοποιήσεις 3 χρόνων, την εξέγερση της Νομικής, τους αγώνες που αναπτύσσονταν σε εργατικούς χώρους και σε όλα αυτά ο ρόλος της «οργάνωσης» στάθηκε θεμελιακός.

Το Πολυτεχνείο δεν ήταν προσχεδιασμένο από χρονολογική άποψη και μορφή, δεν είχε «προαναγγελθεί» επίσημα. Ομως η ασυμφιλίωτη στάση της νεολαίας ενάντια στη Χούντα και την αμερικανοκρατία, η απόρριψη των ελιγμών της Χούντας, του Μαρκεζινικού πειράματος - αυτά δεν ήταν "αυθόρμητες" αντιδράσεις, αλλά συνέπεια της οργανωμένης πάλης.

Το Πολυτεχνείο μας δίδαξε την εμπιστοσύνη στις δυνατότητες, τη δημιουργικότητα και το πολιτικό κριτήριο των μαζών. Μας δίδαξε όμως ταυτόχρονα τον αναντικατάστατο ρόλο και τη σημασία της οργάνωσης της συνειδητής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και του κόμματός της που ανοίγει το δρόμο, γονιμοποιεί τη λαϊκή αυτενέργεια. Γι' αυτό εξάλλου το ΚΚΕ, οι οργανώσεις του, ήταν ο υπ' αριθμόν ένας εχθρός της Χούντας καθώς και των μετέπειτα πολύμορφων μηχανισμών υποταγής του λαού».

Συνδέοντας το τότε με το σήμερα, ο Θ. Τζιαντζής κατέληξε: «Εκείνος ο αγώνας δεν ολοκληρώθηκε. Γιατί; Είναι γνωστό ότι κάτω από τον κίνδυνο μιας ριζικής παρέμβασης του ανερχόμενου λαϊκού κινήματος μετά τις εξελίξεις και την προδοσία στην Κύπρο, μεθοδεύτηκε βιαστικά η αντικατάσταση της Χούντας με το γνωστό συμβιβασμό μαζί της του αστικού πολιτικού κόσμου.

Είναι γεγονός επίσης ότι ένα μεγάλο μέρος του λαού μας, που πίστεψε στους στόχους του Πολυτεχνείου για μια σειρά λόγους, δεν τα εμπιστεύτηκε στη συνέχεια σε εκείνες τις δυνάμεις που ήταν σε θέση να τα πραγματοποιήσουν. Αξιοποιώντας τα συνθήματα του Πολυτεχνείου, το ΠΑΣΟΚ γρήγορα πέρασε από το "ο αγώνας συνεχίζεται στο ότι ο αγώνας δικαιώνεται με μια βαθιά υπόκλιση στους Αμερικάνους με μια ενεργητική πια συμμετοχή στους σχεδιασμούς της ιμπεριαλιστικής νέας τάξης τους με τη στήριξη και ανοχή των άλλων πολιτικών δυνάμεων". Οποιος λοιπόν ενδιαφέρεται ή ψάχνει για τη συνταγή για το πώς ο αγώνας θα φτάσει μέχρι τη νίκη, δύο συμπεράσματα πρέπει να κρατήσει:

Πρώτο ότι χρειάζεται η δική του ενεργητική και συνειδητή συμμετοχή στην οργάνωση, ανάπτυξη και προσανατολισμό του λαϊκού κινήματος, βάζοντας στην άκρη κάθε τάση εφησυχασμού και ανάθεσης εργολαβικά του έργου αυτού, των ελπίδων του, σε κάποιους άλλους σωτήρες. Η άλλη, δεύτερη όψη του ίδιου νομίσματος είναι η αποφασιστική και ολόπλευρη ενίσχυση του ΚΚΕ, η συμπόρευση μαζί του μέσα στους καθημερινούς αγώνες, όχι μόνο γιατί η πολιτική του αναδείχνει και χτυπάει στην πράξη και όχι στα λόγια τη ρίζα, τις αιτίες που αναπαράγουν και οξύνουν τα λαϊκά προβλήματα, αλλά και κυρίως γιατί είναι βαθιά ποτισμένο με την αξία της πλατιάς λαϊκής αγωνιστικής συμμετοχής, με πίστη στις δυνάμεις της εργατικής τάξης, του λαού μέχρι το τέλος, με το λαό δημιουργό, κυρίαρχο, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Εμείς επιμένουμε να προβάλλουμε και αγωνιζόμαστε να μπούμε στη νέα εποχή που μας καλούν όχι με τους όρους της ολιγαρχίας και των χρεοκοπημένων μονοδρόμων της. Οχι με τους όρους της νέας ιμπεριαλιστικής τάξης, της ΕΕ και του αυταρχικού κράτους, αλλά με τους όρους μιας νέας βαθύτερης χειραφέτησης και αγωνιστικής συμπόρευσης της εργατικής τάξης, του λαού και της νεολαίας. Εμείς επιμένουμε και η ζωή δεν το διαψεύδει. Οι σύγχρονες ανάγκες, τα "μέσα στη νέα εποχή", με τα οποία μας βομβαρδίζουν, κάθε άλλο παρά ακυρώνουν τον αγώνα και τα συνθήματα "Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία", "Εξω το ΝΑΤΟ", "Εξω οι ΗΠΑ" που χάραξε ο Νοέμβρης. Αντίθετα μέσα απ' όλους τους όρους της ζωής μας το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό περιεχόμενο του Πολυτεχνείου, η αναγκαιότητα του Λαϊκού Μετώπου, έρχονται σήμερα πιο ζωντανά στην επικαιρότητα, πιο κοντά στις ανάγκες του λαού και της νεολαίας, πιο κοντά στην ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης. Ο αγώνας μας είναι σύνθετος και δύσκολος. Ομως συνεχίζουμε με αισιοδοξία και πίστη στο δίκιο μας».