ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ («ΑΚΡΟΠΟΛΗ»): Κυρία Παπαρήγα έχετε πει επανειλημμένα ότι στόχος σας είναι η αποδυνάμωση του δικομματισμού. Στην απίθανη περίπτωση που κανένα κόμμα δεν αποκτήσει αυτοδυναμία, και λέω απίθανη γιατί ο εκλογικός νόμος αποκλείει σχεδόν ένα παρόμοιο ενδεχόμενο, τι στάση θα τηρήσει το ΚΚΕ; Δηλαδή με ποιους θα συνεργαστείτε και επί τη βάσει ποίου προγράμματος, δεδομένης και της ένταξής μας στην ΟΝΕ πλέον; Και επιμένω ιδιαίτερα σ' αυτό το ζήτημα του προγράμματος, γιατί τα υπόλοιπα κόμματα και οι ψηφοφόροι που τους ακολουθούν σας κατηγορούν ότι είστε διαπιστωτικοί, εξαντλείστε σε καταγγελίες της υπάρχουσας κατάστασης χωρίς να προσφέρετε σοβαρές, λένε, ή ρεαλιστικές εναλλακτικές λύσεις.

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Να ξεκινήσω από το τελευταίο. Ο κ. Σημίτης έχει δώσει την απάντηση, λέει ότι το ΚΚΕ έχει προτάσεις. Μόνο που αυτές είναι έξω από την πολιτική που ακολουθείται σήμερα, είναι σε άλλη κατεύθυνση. Εμείς έχουμε προτάσεις και πιστεύω ότι και όλα τα κόμματα έχουν προτάσεις. Κόμμα που μόνο διαπιστώνει, δεν μπορεί να υπάρξει. Δεν μπορεί να λειτουργήσει ένα κόμμα που διαπιστώνει. Αυτά τα κάνουν οι μελετητικές επιτροπές. Εμείς έχουμε προτάσεις, και τώρα προεκλογικά ενδεικτικά, πέρα από την εκλογική διακήρυξη που έχει το πλαίσιο που καθορίζει και τις επιμέρους προτάσεις, καταθέσαμε για την ανεργία, για την κοινωνική ασφάλιση, για την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων στην περιοχή, για το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ. Και ήταν συγκεκριμένες οι προτάσεις. Δεν ήταν μόνο πλαίσιο θεωρητικών ιδεών. Οταν κάποιος δε γνωρίζει τις προτάσεις μας, κατά τη γνώμη μου δεν επιτρέπεται να λέει ότι δεν υπάρχουν. Και αυτό ισχύει και για μας. Γι' αυτό εμείς ποτέ δεν έχουμε κατηγορήσει ότι δεν έχουν προτάσεις οι άλλοι. Κάνουμε κριτική στις προτάσεις τους. Και το ζήτημα αν θέλετε τώρα στις εκλογές και μετεκλογικά είναι η γενική γραμμή πλεύσης. Προτάσεις για ανεργία είχε και η κυβέρνηση. Τι μοιράζει; Μετατρέπει την εργασία σε μερική απασχόληση! Εχει πρόταση που λέει ότι άνεργος θεωρείται αυτός ο οποίος είναι ένα δυο χρόνια άνεργος. Αύριο, αυτοί που δεν έχουν βρει ποτέ δουλιά και αυτοί οι οποίοι μόνιμα είναι άνεργοι, δε θα θεωρούνται άνεργοι! Επομένως όλα τα κόμματα έχουμε προτάσεις. Τι προτάσεις είναι αυτές, έχει σημασία.

Μετεκλογικά, πραγματικά, ο εκλογικός νόμος, αυτός ο εκλογικός νόμος, που τον έκανε η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ τον ασπάστηκε και που τον υπερασπίζεται, αυτός ο νόμος μπορεί να αποδυναμώσει θα έλεγα τη δύναμη της ψήφου του λαού. Ο λαός δεν πρέπει να παρασυρθεί απ' αυτό. Εγώ σας λέω και αυτό το απίθανο. Γιατί να μη γίνει και το απίθανο; Στην πολιτική, όταν παρεμβαίνει ο λαός, γίνονται και τα απίθανα. Ο λαός παρεμβαίνει, 8.000.000 άνθρωποι θα ψηφίσουν την Κυριακή το βράδυ. Εμείς δεν έχουμε αυταπάτες, να πούμε ότι π.χ. ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία θα πάρουν από 10% ο καθένας, γιατί τόσο τους αξίζει. Αλλά εν πάση περιπτώσει, αν τα 8.000.000 ανθρώπων που θα ψηφίσουν, κρίνουν τα πράγματα με βάση τα ταξικά τους συμφέροντα, τότε λογικά ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία πρέπει να τα ψηφίσουν βιομήχανοι, εφοπλιστές, τραπεζίτες, διάφορα χρηματιστηριακά γραφεία, ανώτερα μεσαία στρώματα, επίσης οι διάφοροι παρατρεχάμενοι... κακά τα ψέματα, υπάρχει ένας ολόκληρος μηχανισμός που αρχίζει από ψηλά, φτάνει και μέσα στην εργατική τάξη, οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι τρώνε, όχι πολλά, άλλος τρώει πολλά, άλλος λιγότερα και επιβιώνουν σαν συνδαιτυμόνες ή παρατρεχάμενοι της πλουτοκρατίας της χώρας και των κομμάτων της. Αυτοί όλοι καλώς να πάνε να ψηφίσουν τα δυο κόμματα, οι άλλοι τι θέλουν; Αυτό έχει σημασία.

Εάν συμβεί και δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση και έχουν δυσκολίες, αυτό θα είναι μια πρώτη νίκη του λαού μας. Μπορεί να μην μπόρεσε να σχηματίσει δική του κυβέρνηση, αλλά τους βάζει εμπόδια. Είναι πολιτική νίκη αυτή. Δεύτερον, ε, θα βρουν και θα φτιάξουν κυβέρνηση. Θα σας κάνω μια πρόβλεψη. Ισως, αν προκύψει μονοκομματική κυβέρνηση, θα είναι, ίσως, και η τελευταία μονοκομματική κυβέρνηση. ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία θα τα βρούνε με ανακατατάξεις κλπ. Γι' αυτό λέω, νομίζει τώρα το ΔΗΚΚΙ και ο Συνασπισμός, ότι θα αποτελέσουν το μοχλό πίεσης αυτών των κυβερνήσεων και θα μπουν μέσα και θα πιέζουν υπέρ του λαού; Οχι μόνο δε θα πιέζουν υπέρ του λαού, αλλά θα συναινούν τελικά σ' αυτή την πολιτική και μετά δε θα βγαίνουν από την κυβέρνηση για να μην έρθει η πιο Δεξιά. Φαύλος - κύκλος, γνωστός.

Τι θα κάνουμε εμείς; Ακόμα πιο γρήγορα να συγκροτήσουμε το λαϊκό Μέτωπο. Το παιχνίδι δεν παίζεται σ' αυτό το διάστημα μέσα στο Κοινοβούλιο. Θα παιχτεί μέσα στο λαό. Ισα - ίσα πρέπει να φανεί ο άλλος δρόμος, η άλλη λύση. Κυβέρνηση θα φτιάξουν, μην ανησυχείτε, δεν πρόκειται να αφήσουν τώρα ούτε οι Βρυξέλλες, ούτε η Ουάσιγκτον την Ελλάδα έτσι... Αλλά ο λαός να μην φοβηθεί. Να τους παρεμποδίζει και αυτή η κυβέρνηση να μην μπορεί να σταθεί. Αδύναμη κυβέρνηση θέλουμε και ισχυρό κίνημα. Αλλιώς δεν κάνουμε τίποτα. Τι κάνουμε, που όλα αυτά τα χρόνια, έχουμε σταθερές κυβερνήσεις;

ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ («ΑΚΡΟΠΟΛΗ»): Αν μου επιτρέπετε δεδομένης της ένταξής μας στην ΟΝΕ, εσείς τι λέτε, εάν υπάρξει περίπτωση να φύγουμε; Να μείνουμε; Να διεκδικήσουμε καλύτερους όρους;

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Βρε πατριώτη, που είσαι και Κεφαλονίτης, δεν μπορεί ένα πολιτικό κόμμα, εγώ θα έλεγα και όλα τα πολιτικά κόμματα, ανεξάρτητα από τα συμφέροντα που υπηρετούν, δεν μπορούν να ξεκινάνε και να λένε, με δεδομένο εκείνο τι κάνω. Τι θα πει «με δεδομένο»; Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας δεν μπορεί να λέει με δεδομένο εκείνο τι κάνω. Εμείς λέμε ότι βεβαίως έχουμε μία σημερινή πραγματικότητα που διαμορφώθηκε ανεξάρτητα και από τις δικές μας επιθυμίες και εμείς παλεύουμε αυτή την πραγματικότητα να την αντιμετωπίσουμε μέσα από μια σειρά διαδοχικές μάχες.

Εμείς λέμε στο λαό, πολέμησε την ΟΝΕ. Πώς θα την πολεμήσει; Ο εργάτης και η εργάτρια, ο υπάλληλος και η υπάλληλος να παλέψουν όχι μόνο κατά των συνεπειών, αλλά και κατά της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων. Να παλέψουν για το γνήσιο 35ωρο, να παλέψουν για αυξήσεις, να παλέψουν για αλλαγή του κοινωνικού συστήματος ασφάλισης, για να γίνει σύγχρονο, φιλολαϊκό και πραγματικά ριζοσπαστικό και προοδευτικό. Δηλαδή μέσα από την πάλη συγκρούεσαι μ' αυτή την πολιτική. Και αν θέλεις αδυνατίζεις τους από πάνω και τους βάζεις εμπόδια και αποσπάς κάποιες κατακτήσεις, μικρές ή μεγάλες εξαρτάται από τη δύναμη του λαού και από την όλη κατάσταση. Πώς δεν έχουμε προτάσεις; Δηλαδή όλα αυτά τα χρόνια, για να πάρουμε τη δεκαετία αυτή, το ΚΚΕ τι έκανε όλο αυτό τον καιρό; Εκανε ομιλίες μέσα στη Βουλή μόνο; Για ρωτήστε τους εργαζόμενους στους κλάδους, στα Συνδικάτα, στους τόπους δουλιάς. Πώς δεν έχουμε προτάσεις;.. Και πάρα πολλές από τις προτάσεις μας δεν τις βγάλαμε από το κεφάλι μας. Υιοθετούμε αν θέλετε και ολόκληρες δέσμες προτάσεων που κάνουν ταξικές συνδικαλιστικές οργανώσεις. Βεβαίως τις εντάσσουμε και μέσα στο γενικό πολιτικό μας πλαίσιο. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είχαμε προτάσεις; Για την υγεία δεν έχουμε προτάσεις και θέσεις; Ε, τώρα, επειδή δεν αρέσουν στην πλουτοκρατία του τόπου, δεν αρέσουν στο Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων, στον κ. Σημίτη και στον κ. Καραμανλή δε σημαίνει ότι δεν έχουμε προτάσεις. Σύγκρουση -ας το πω έτσι- στο επίπεδο της μάχης των προτάσεων θα γίνεται, ποιος θα κερδίσει, ποιος θα επιβάλλει τις σωστές, τις φιλολαϊκές. Αυτό δεν είναι πρόταση; Τι να κάνουμε; Να σταυρώσουμε τα χέρια και να κλαίμε τη μοίρα μας; Αυτό δεν πρόκειται να το κάνουμε ποτέ.

ΒΟΣΔΟΓΑΝΗΣ («ΕΞΟΥΣΙΑ»): Κυρία Παπαρήγα, αναφέρατε ότι νίκη του λαού θα είναι να μειωθεί κατά πολύ το συνολικό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ.

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Και της Νέας Δημοκρατίας.

ΒΟΣΔΟΓΑΝΗΣ: Και της Νέας Δημοκρατίας, ναι. Δεν ξέρω αν θα θεωρήσετε θετικό στο πλαίσιο αυτού του στόχου, πέρα από την άνοδο του δικού σας ποσοστού και την άνοδο των άλλων μικρότερων κομμάτων, όλων των άλλων κομμάτων. Και ένα δεύτερο: Μιλήσατε για κηρύγματα ψευτοανανέωσης. Φυσικά, περιγράψατε γεγονότα που συνέβησαν παλιά. Δεν ξέρω αν σημειολογικά σημαίνει κάτι η συνεργασία με την Κομμουνιστική Ανανέωση, αν κάτι θέλει να περάσει το ΚΚΕ με αυτό.

ΑΛ. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Για το πρώτο ζήτημα. Τη γνώμη μας για τα άλλα κόμματα την ξέρετε. Στην πολιτική υπάρχει γνώμη, δεν μπορεί κανείς να τα βλέπει τα πράγματα έξω από την πολιτική με έναν απλό συναισθηματισμό. Να σας πω, όμως. Οσο πιο κάτω πέσουν τα δύο μεγάλα κόμματα, εξ αντικειμένου όλα τα κόμματα θα πάρουν ψήφους, γιατί ξέρουμε την κατάσταση, δεν είμαστε και τόσο υπερφίαλοι. Βεβαίως, αν αυτά τα δύο κόμματα έχαναν μεγάλα κομμάτια από τους ψηφοφόρους τους και εμείς και το ΔΗΚΚΙ και ο Συνασπισμός θα είχαμε αντίστοιχη άνοδο. Δεν μπορώ να ξέρω τον καταμερισμό ανάμεσα στα κόμματα, αυτό είναι αντικειμενικό. Δεν είναι τι μου αρέσει, τι δε μου αρέσει, είναι αντικειμενικό και φυσιολογικό. Να το πω και αλλιώς, με έναν τρόπο το είπα. Εμείς θα θέλαμε και τα άλλα κόμματα, παράλληλα με εμάς, να δίνουν συνεπή μάχη κατά του δικομματισμού. Γι' αυτό τους κάνουμε κριτική. Μα δε δίνουν. Οταν ανοίγουν «πορτοπαράθυρα» να συνεργαστούν με το ΠΑΣΟΚ, βοηθάνε το ΠΑΣΟΚ να οξύνει τα αντιδεξιά σύνδρομα, προβάλλουν ουτοπικές θέσεις -για να το πω λίγο πιο μαλακά- και δυσκολεύουν τη λαϊκή συνειδητοποίηση. Βλέπετε, ένα κόμμα, είτε μεγάλο είναι, είτε μικρό, μπορεί να κάνει ζημιά στη λαϊκή συνείδηση και ιδιαίτερα σε αριστερούς και προοδευτικούς ανθρώπους.

Για το θέμα της ψευτοανανέωσης. Η ανανέωση είναι ένας όρος θετικός ή τουλάχιστον πρέπει να έχει ένα θετικό περιεχόμενο. Ετσι έχω μάθει εγώ τουλάχιστον στα θρανία που έκατσα, ότι η ανανέωση είναι ένα θετικό στοιχείο, ανανέωση της ζωής, μέχρι και ανανέωση προσώπου. Ανανέωση γενικά. Για αυτό λέμε ψευτοανανέωση. Τώρα δεν ξέρω πόσο ανανεωτικές είναι ορισμένες θέσεις. Δε θέλω τώρα να μπω σε λεπτομέρειες, τις οποίες και στις αρχές του αιώνα μας τις ακούγαμε. Και η ανανέωση έχει περιθώρια και όρια. Οταν συνεχώς ψάχνεις και αναζητάς, ψάχνεις, ψάχνεις, 5 - 10 χρόνια ψάχνεις, στο μεταξύ δίπλα σου υπάρχει μια συγκεκριμένη πραγματικότητα που αναπτύσσεται, ο ιμπεριαλισμός, η εξουσία των μονοπωλίων και εσύ ψάχνεις, ψάχνεις, ψάχνεις και συνεχώς ψάχνεις να ανανεωθείς και να ανανεωθείς, τότε μου φαίνεται μένεις πολύ πίσω. Να ψάχνεις και να ανανεώνεσαι μέσα στη δράση και στην πάλη. Νομίζω ότι δεν το καταλαβαίνουν. Τώρα το τι είναι ψεύτικη ανανέωση, νομίζω ότι το ξέρετε. Και μόνο το γεγονός το να τρέχεις πίσω από τη σοσιαλδημοκρατία, είτε στην Ελλάδα ή αλλού, δεν το θεωρώ και πολύ ανανεωτικό εγχείρημα στις μέρες μας. Δεν είναι καν ανανεωτικό, είναι πισωγύρισμα. Με αυτή την έννοια μιλάμε για την ψευτοανανέωση. Αυτή είναι η γνώμη μας.