ΑΓΚΥΡΑ-ΝΤΙΑΡΜΠΑΚΙΡ-ΙΡΜΠΙΛ.--

Μετά από μια μαραθώνια συνεδρίαση, που κράτησε 6 ώρες, η κυβέρνηση του κόμματος Δικαιοσύνης & Ανάπτυξης (ΑΚΡ) φέρεται να κατέληξε χτες στους όρους της «συμφωνίας» με τις ΗΠΑ για την ανάπτυξη και διέλευση αμερικανικών στρατευμάτων από το τουρκικό έδαφος προς το Βόρειο Ιράκ. «Ενα σημαντικό τμήμα των υπουργών βρήκαν τις εξελίξεις ικανοποιητικές. Μετά από σχετικές διαπραγματεύσεις, όμως, ελήφθη τελικά η απόφαση να σταλεί το θέμα στη Βουλή για έγκριση», δήλωσε χτες στους δημοσιογράφους ο Τούρκος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Αμπντουλατίφ Σενέρ. Ωστόσο, ο ίδιος άφησε να διαφανούν οι χαοτικές διαφορές εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου: «Πολλοί υπουργοί είχαν επιφυλάξεις», είπε, προσθέτοντας ότι «στο τέλος όλοι ομόφωνα συμφώνησαν να στείλουν το θέμα στο Κοινοβούλιο».

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Αρι Φλάισερ, δήλωσε «ευτυχής» για την απόφαση χτες βράδυ. Ωστόσο, αν και το μέλος του τουρκικού Κοινοβουλίου Ρεχά Ντενεμέτζ έλεγε στο Ασοσιέιτεντ Πρες πως η έγκρισή της από τη Βουλή θα πρέπει να αναμένεται «χωρίς να προκύψει πρόβλημα», πολλοί διατυπώνουν αμφιβολίες όχι μόνο για το αν η «συμφωνία» θα εγκριθεί, αλλά και για το κατά πόσον μπορεί να συζητηθεί - καν - στο Κοινοβούλιο. Ο πιο διάσημος αμφισβητίας είναι ο πρόεδρος της Βουλής, Μπουλέντ Αρίντζ: «Δε θα ήταν σωστό για την κυβέρνηση να θέσει στο Κοινοβούλιο πρόταση για την ανάπτυξη Αμερικανών στρατιωτών σε μια στιγμή που δεν υπάρχουν συνθήκες διεθνούς νομιμότητας. Το έργο του (επικεφαλής των επιθεωρητών όπλων του ΟΗΕ, Χανς) Μπλιξ και των συναδέλφων του δεν έχει ολοκληρωθεί. Και γνωρίζουμε ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν έχει λάβει ακόμη απόφαση», δήλωσε.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, η Ουάσιγκτον προσφέρει στην Τουρκία 5 δισ. δολάρια σε βοήθεια, οικονομική και στρατιωτική, και εγγυήσεις δανείων ύψους 10 δισ. δολαρίων - με το 1 δισ. να εκταμιεύεται άμεσα. Πάντως, ο Σενέρ είπε πως «οι τελικές λεπτομέρειες είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση». Αυτό μάλλον αφορά σε τρία σημεία: Το υπό ποια διοίκηση θα βρίσκονται οι τουρκικές δυνάμεις στην περίπτωση έναρξης του πολέμου (αμερικανική ή τουρκική) και τις διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ ότι «δε θα δημιουργηθεί κουρδικό κράτος» την επαύριο του πολέμου - κομβικό τουρκικό αίτημα, αφού η Αγκυρα φοβάται το ενδεχόμενο να αναζωπυρωθεί ο εμφύλιος στο εσωτερικό της -, αλλά και το μέλλον των πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Κιρκούκ και της Μοσούλης.

Αμερικανικές πηγές έλεγαν ότι έως αργά το βράδυ χτες οι επαφές συνεχίζονταν, με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αγκυρα, Ρόμπερτ Πίρσον, σε ρόλο αγγελιαφόρου.

Το ζήτημα για την κυβέρνηση του ΑΚΡ είναι αν τελικά η συμφωνία αυτή θα εγκριθεί από τη Βουλή, που, με το ποσοστό της λαϊκής αντίθεσης στον πόλεμο εναντίον του Ιράκ να ξεπερνά το 95%, βρίσκεται προ ενός διλήμματος χωρίς προηγούμενο. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, γνωρίζοντας αυτήν την πραγματικότητα, είπε ότι δε θα «διατάξει» τους βουλευτές του ΑΚΡ να ψηφίσουν το μέτρο, αλλά «ελπίζει» ότι «οι φίλοι του» στη Βουλή θα το πράξουν. Ημερομηνία για την ψηφοφορία δεν έχει οριστεί, ωστόσο οι περισσότεροι ανέμεναν να υπάρξει ψηφοφορία σήμερα, Τρίτη. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές δεν απέκλειαν να χάσει το ΑΚΡ την ψηφοφορία, εξέλιξη με απρόβλεπτες πολιτικές συνέπειες.

Στο μεταξύ (και) χτες δημοσιοποιούνταν νέες προειδοποιήσεις των ιρακινών κουρδικών ενόπλων παρατάξεων προς τους Αμερικανούς όσο και προς τους Τούρκους, ότι ενδεχόμενη ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στο Βόρειο Ιράκ θα οδηγήσει σε ευρύτατη σύρραξη. Ο επικεφαλής του τμήματος διεθνών σχέσεων του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος (KDP), Χόσια Ζεμπαρί, είπε στη βρετανική εφημερίδα Τέλεγκραφ ότι «οποιαδήποτε τουρκική επέμβαση, με οποιαδήποτε πρόφαση, θα οδηγούσε σε συγκρούσεις». Ακόμη και οι Τουρκμάνοι του Ιράκ εμφανίζονται εξαιρετικά δύσπιστοι ως προς τις πραγματικές προθέσεις της Αγκυρας: Ο Μαμ Κασέμ, Τουρκμάνος της Ιρμπίλ, λέει ξερά ότι «οι Τούρκοι θα 'ρθουν για το πετρέλαιο - και όσοι καλούν τους Τούρκους να έρθουν είναι πράκτορες της Αγκυρας».

Ενδιαφέρουσα, ούτως ή άλλως, πάντως, είναι η πληροφορία από τουρκικές κουρδικές πηγές ότι οι αρχές έχουν αποδυθεί σε μια μεγάλη καμπάνια συλλήψεων και καταστολής στις κουρδικές περιοχές «προλειαίνοντας» το έδαφος για μια νέα εμφύλια αναμέτρηση.