Αν και έχουν περάσει αρκετές δεκαετίες από τότε που ο μεγάλος μας παιδαγωγός και διανοούμενος Δημήτρης Γληνός χαρακτήρισε μ' αυτή τη φράση τα εκπαιδευτικά δρώμενα της εποχής του, είναι φανερό ότι αυτός ο χαρακτηρισμός διατηρεί στο ακέραιο την επικαιρότητά του και στις μέρες μας.Δυστυχώς όμως, αυτή η ζοφερή πραγματικότητα προσδιορίζεται και σκιαγραφείται από τους αγώνες των παιδιών μας, των εκπαιδευτικών και γονιών και πολύ λιγότερο από πανεπιστημιακούς "δασκάλους" ή λογής λογής "διανοούμενους" καρεκλοθήρες, οι οποίοι έσπευσαν να δηλώσουν υποταγή στην αντιμεταρρύθμιση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ ερχόμενοι σε πλήρη αντινομία με όσα κατά καιρούς έχουν γράψει στα βιβλία τους, όποιοι εν πάση περιπτώσει έχουν γράψει κάτι. Διακόσιες πενήντα υπογραφές διαβάσαμε πανεπιστημιακών δασκάλων και λοιπών εκπαιδευτικών δασκάλων, που θέλουν να διεκδικούν τον τίτλο της "πνευματικής ηγεσίας" του τόπου και οι οποίοι στηρίζουν τα κυβερνητικά μέτρα. Στην ουσία δε στηρίζουν τίποτε άλλο παρά την παραμονή τους στις θέσεις τους ως γρανάζια της εκπαιδευτικής πυραμίδας και γενικότερα του συστήματος, θέσεις που πέταξε στα μούτρα της άρχουσας τάξης οΔημήτρης Γληνός επιλέγοντας το δύσκολο δρόμο του αγώνα στο πλευρό του λαού και της λαϊκής παιδείας.
Αυτή η προλογική αναφορά έχει την αξία της, στη βάση της προσωπικής στάσης που τηρεί ο κάθε πνευματικός άνθρωπος αυτού του τόπου και ιδιαίτερα ο κάθε εκπαιδευτικός απέναντι στη σημερινή αντιεκπαιδευτική λαίλαπα που επιζητεί να φέρει το βαρύγδουπο τίτλο της μεταρρύθμισης. Δε θα είχαμε αντίρρηση να φέρει αυτόν τον τίτλο, αν πραγματικά ταυτόχρονα προσδιόριζε και το περιεχόμενό της στη βάση της σημερινής κοινωνικής κατάστασης που δεν είναι άλλη από την οικονομία της καπιταλιστικής αγοράς και των νόμων που τη διέπουν, για να διαφανεί ότι πρόκειται για μεταρρύθμιση από πλευράς του αστικού κράτους και για αντιμεταρρύθμιση από πλευράς του εργαζόμενου λαού και των λαϊκών στρωμάτων γενικότερα.
Μέσα σε μια κοινωνία που η πρώτη παραγωγική δύναμη είναι η εργατική και ο άνθρωπος την πουλά σαν εμπόρευμα στους εκμεταλλευτές του είτε είναι εργάτης του πνεύματος είτε χειρώνακτας είτε και τα δύο μαζί, δεν είναι δυνατόν η Παιδεία να μην υπακούει στους νόμους του κυρίαρχου κοινωνικού συστήματος δηλαδή του καπιταλισμού και στους όρους διαιώνισης του συστήματος. Το κεφάλαιο επενδύει στην εκπαίδευση με σκοπό την παραγωγή και αναπαραγωγή τέτοιας γνώσης και μόρφωσης που έχει ανάγκη το κυρίαρχο σύστημα. Αποδέκτες αυτών των μορφωτικών αγαθών είναι τα παιδιά μας που έχουν δυο δυνατότητες. Η να τους παρασχεθούν μέσα από τη δημόσια εκπαίδευση, ό,τι απέμεινε τελικά, είτε να προσφύγουν στην ιδιωτική για να αγοράσουν τα αντίστοιχα μορφωτικά "εμπορεύματα". Φυσικά επειδή το υποκείμενο αυτής της "αγοράς" είναι ο άνθρωπος, η διαδικασία αυτή κυριαρχεί ως τάση του συστήματος, δε γίνεται όμως μηχανιστικά αφού υπάρχει η διαμεσολάβηση της κρίσης και τα ερεθίσματα εκείνα που δημιουργούνται από τις αντίρροπες δυνάμεις προς αυτή την αντιδραστική διαδικασία. Δυνάμεις που εκφράζονται μέσα από το μαθητικό, φοιτητικό και γενικότερα εκπαιδευτικό και λαϊκό κίνημα.
Στις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης, στο στέριωμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, καθώς και στο αποκορύφωμα του κενσιανικού μοντέλου ανάπτυξης του καπιταλισμού, λόγω της αυξημένης ζήτησης σε όλους τους τομείς εργατικών χεριών και μάλιστα ειδικευμένων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, και κάτω από την πίεση του εργατικού και λαϊκού κινήματος, έχουμε μια στροφή προς την κατεύθυνση της διεύρυνσης της λαϊκής Παιδείας, ώστε το κράτος των αστών αναγκάζεται να πάρει στις πλάτες του το βάρος αυτών των αλλαγών οικοδομώντας αυτό που ονομάζουμε δημόσια δωρεάν εκπαίδευση. Πρέπει να σημειωθεί, αυτή η πορεία δεν ήταν ευθύγραμμη ούτε παραχωρημένη δίκην δωρεάς από το κράτος των εκμεταλλευτών αλλά ιδιαίτερα για τη χώρα μας και την ιστορία της εκπαίδευσής της ήταν και αιμάτινη όσες φορές συνδέθηκε και με πολιτειακές αλλαγές, κίνημα δημοτικισμού, τα "ευαγγελικά", Εκπαιδευτικός όμιλος, αγώνες του στοιχειωμένου πλέον 15% για την Παιδεία.
Στις μέρες μας που η ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων και η υποχώρηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος επέτρεψε στο διεθνή ιμπεριαλισμό να δρα ασύδοτα, να καταπατά και τα πιο στοιχειώδη εργατικά δικαιώματα και να οικοδομεί τον εργασιακό μεσαίωνα σε μια "ευέλικτη" αγορά αποτελούμενη από "ευέλικτους" ανθρώπους τόσο κοινωνικά όσο και συνειδησιακά, οι στόχοι, ο ρόλος και η δομή της εκπαίδευσης πρέπει να προσαρμοστούν σ' αυτές τις κατευθύνσεις των διεθνών καπιταλιστικών κέντρων.
Αυτή τη φιλοσοφία υπηρετεί η "μεταρρύθμιση" της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και αυτής της πολιτικής είναι υπηρέτης ο υπουργός Παιδείας κ. Αρσένης. Αυτή την πολιτική της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης σε εκπαιδευτικό επίπεδο πρεσβεύουν οι κεντροαριστεροί και οι συντηρητικοί όπου γης. Γι' αυτό και τα κόμματα όπως ο ΣΥΝ ή το ΔΗΚΚΙ αρνούνται να θέσουν ζήτημα ανατροπής του νόμου και ζητάνε το γνωστό διάλογο κουφών με προδιαγεγραμμένο το τελικό αποτέλεσμα του περάσματος της αντιεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Φυσικά η ΝΔ δημαγωγώντας ως συνήθως, ζητά την παρέμβαση του πρωθυπουργού και αναστολή της "μεταρρύθμισης", λες και ο κ. Σημίτης είναι αντίθετος με το νόμο, με δεδομένο ότι βασικές φιλοσοφικές τις αρχές έχουν περάσει μέσα σε αυτόν, όπως οι ανταγωνιστικοί στόχοι της εκπαίδευσης, η κατάργηση της επετηρίδας, το "αξιοκρατικό" σχολείο, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η ιδιωτικοποίηση της παιδείας κλπ.
Ιδιαίτερα όμως η σημερινή κυβέρνηση και το συγκεκριμένο υπουργείο διεκδικούν την πρωτιά στο ότι, ό,τι αντιδραστικό νομοθέτημα που περιόριζε και φαλκίδευε τη δημόσια Παιδεία δεν είχε περάσει στο παρελθόν, το συμπύκνωσαν μέσα στο νομοθετικό τερατούργημα του 2525/97 επιβεβαιώνοντας έτσι ότι η σοσιαλδημοκρατία, κεντροαριστερή ή παραδοσιακή, είναι άριστη για να φέρει σε πέρας τη βρώμικη δουλιά του κεφαλαιοκρατικού συστήματος. Κατάργηση της επετηρίδας, επαναφορά των επιθεωρητών, μετατροπή των σχολείων σε εξεταστικά κέντρα, αύξηση των φραγμών στη μόρφωση, μείωση των αποφοίτων λυκείων, διεύρυνση των ανέργων πτυχιούχων, είναι κάποια από τα μέτρα που σκιαγραφούν το τοπίο στην ομίχλη της εκπαίδευσής μας.
Και όλα αυτά γιατί ο τύπος ανθρώπου που θέλουν να φτιάξουν μέσα από την εμπορευματοποίηση της Παιδείας είναι ο τύπος του απασχολήσιμου, του ημιμορφωμένου, του ημιειδικευμένου που ανά πάσα στιγμή θα είναι εύκολη λεία στις ορέξεις των εργοδοτών. Αλήθεια, πόσοι εργαζόμενοι σήμερα πτυχιούχοι αποκρύπτουν τις σπουδές τους, δεχόμενοι μικρότερο μισθό γιατί αυτό ισοδυναμεί με απόλυση; Πόσοι ναυτεργάτες υποβαθμίζουν τα πτυχία τους μπαρκάροντας σε αναντίστοιχες με τα διπλώματά τους θέσεις προκειμένου να βρουν δουλιά; Πόσοι εργαζόμενοι έχουν αποδεχτεί το ελαστικό ωράριο και το ελαστικό μέλλον φυτοζωώντας στον καπιταλιστικό παράδεισο;
Γνωρίζουν επόμενα οι σημερινοί ιθύνοντες της άρχουσας τάξης και οι πολιτικοί υπηρέτες τους ότι η γνώση όσο και αν την ελέγχουν έχει μέσα της εν δυνάμει την επαναστατική φλόγα, τη ριζοσπαστικοποίηση, τη ρήξη με το κατεστημένο, γι' αυτό και θέλουν, μπροστά στο ζοφερό για τους λαούς μέλλον που ετοιμάζουν, τους εργαζόμενους κοινωνικά και κυριολεκτικά αμόρφωτους. Τους θέλουν ικανούς μόνο να χειρίζονται τα μηχανήματά τους ή να διεκπεραιώνουν το μάνατζμεντ των επιχειρήσεών τους αλλά με συνειδησιακή λοβεκτομή σε σχέση με τα δικαιώματά τους και τις διεκδικήσεις τους.
Μάρκος ΣΚΟΥΦΑΛΟΣ
Δάσκαλος, γραμματέας του ΔΣ του Συλλόγου Δασκάλων - Νηπιαγωγών Χίου
(Αύριο το Β και τελευταίο μέρος)
Feeds
Παλλαϊκή απάντηση: Αγώνας μέχρι τη νίκη 
