Παπαγεωργίου Βασίλης

Πρόκειται για καίριο πλήγμα στην «κοινή» εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, 75 μόλις μέρες πριν την έναρξη κυκλοφορίας του ευρώ, που αποδεικνύει, για άλλη μια φορά, ότι η ΕΕ είναι «κοινή» μόνο ως μηχανισμός εκμετάλλευσης σε περίοδο ειρήνης και όχι ως πολεμική μηχανή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Η πρώτη φανερή εκδήλωση «δυσαρέσκειας» προήλθε χτες από τον Ιταλό πρόεδρο της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι, ο οποίος, στα πλαίσια της συνέντευξης Τύπου, ενόψει του σημερινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Γάνδης, δήλωσε «σαφέστατα δυσαρεστημένος» για την ξεχωριστή συνεδρίαση των τριών ευρωπαϊκών «μεγάλων δυνάμεων» και δεν απέφυγε τις αιχμές κατά της Γαλλίας, χαρακτηρίζοντας ως «προσωπική πρωτοβουλία» του Προέδρου της Γαλλίας Ζακ Σιράκ, και «όχι ως επίσημη σύνοδο πριν το Συμβούλιο», τη συνάντηση «τριών». Ο Ρ. Πρόντι εκφράζει οπωσδήποτε και την έντονη δυσαρέσκεια της Ιταλίας, η οποία τον τελευταίο μήνα έχει παραμεριστεί εντυπωσιακά από το «κλαμπ των ισχυρών», τόσο στον πολεμικό μηχανισμό υπό τις ΗΠΑ, όσο και εντός της ΕΕ, κυρίως εξαιτίας των πρόσφατων δηλώσεων του πρωθυπουργού Σ. Μπερλουσκόνι περί «υπεροχής της Δύσης» έναντι του Ισλάμ. Δυσαρέσκεια, σε μικρότερο βαθμό, εκφράζει και η Ισπανία, γι' αυτό και η δυσφορία του Ρ. Πρόντι αφορούσε στον αποκλεισμό «κάποιων κρατών - μελών» από τη συνάντηση των τριών «μεγάλων». Εντύπωση, πάντως, έχει προκαλέσει και η διφορούμενη δήλωση του Γερμανού καγκελάριου Γκ. Σρέντερ, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη, στην κατάσταση που διαμορφώθηκε μετά την 11/9/2001, επιδεικνύει «περισσότερη πολιτική ενότητα από την αναμενόμενη, όχι όμως την αναγκαία».

Την κατάσταση εντός της ΕΕ έχει περιπλέξει και η αντιφατική πολιτική της βελγικής προεδρίας, ιδιαίτερα του Βέλγου ΥΠΕΞ, ο οποίος έχει «εκνευρίσει», τόσο την Ιταλία, όσο και τη Βρετανία, αφήνοντας αιχμές για την «γκάφα» Μπερλουσκόνι, όσο και για την «υπερβολική πολεμοχαρία» του Βρετανού πρωθυπουργού Τ. Μπλερ. Ενόψει της Γάνδης, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Γκ. Φερχόφσταντ προσπάθησε να (...) καθησυχάσει κάπως την τεταμένη κατάσταση με «προσωπικές» επιστολές, οι οποίες, τουλάχιστον όσον αφορά τη Ρώμη, φαίνεται πως έβαλαν κάποιο τέλος στο «διπλωματικό επεισόδιο» μεταξύ Ιταλίας και Βελγίου.

Το «άτυπο» Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Γάνδης συνέρχεται ως «ενδιάμεση» σύνοδος κορυφής της ΕΕ, σύμφωνα με μια καθιερωμένη πρακτική των τελευταίων χρόνων, και είχε καθοριστεί από την αρχή της εξάμηνης βελγικής προεδρίας, τον περασμένο Ιούλη. Οπωσδήποτε, όμως, τα γεγονότα στις 11/9/2001 κυριαρχούν, πλέον, στις τρέχουσες κοινοτικές υποθέσεις και αυτό αναμένεται να γίνει και στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής της Γάνδης. Η ξεχωριστή συνάντηση της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Βρετανίας, πριν το καθαυτό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αποτελεί κάτι το πρωτοφανές στα κοινοτικά χρονικά και αναμένεται να σφραγίσει τη σημερινή μέρα.

Δεν αναμένονται εκπλήξεις, όσον αφορά την «πλήρη συνέργεια» με τις ΗΠΑ, σύμφωνα και με τις ομόφωνες αποφάσεις του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών (21/9/2001). Σύμφωνα με τον Ρ. Πρόντι, στην επίθεση στο Αφγανιστάν «υπάρχει μια πλήρης συνεργασία μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ και δε διαφαίνονται στοιχεία για μια μελλοντική αλλαγή άποψης, αφού, εξάλλου, ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζ. Μπους διαβεβαίωσε εκ νέου ότι «πρόκειται για εντοπισμένη δράση για την επίτευξη του στόχου».

Η Κομισιόν δεν έχει πληροφορίες για επέκταση του πολέμου έξω από τα σύνορα του Αφγανιστάν. Οπωσδήποτε όμως, η πραξικοπηματική, ξεχωριστή σύνοδος των τριών ευρωπαϊκών «μεγάλων δυνάμεων», που συμμετέχουν ενεργά στον αμερικανικό πόλεμο ξεχωρίζει εντός της ΕΕ (...) τα πρόβατα από τα ερίφια. Ετσι, όσον αφορά τουλάχιστον τη «μεγάλη πολιτική», αυτή, δηλαδή, που αφορά την ουσία του πολέμου, στην ΕΕ υπάρχουν οι τρεις και οι (...) άλλοι.

Αλλά όσον αφορά τα «στρατά», δηλαδή το στρατό των «συμμάχων», οι 15 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ έχουν να επιτελέσουν, και στη Γάνδη, ένα σοβαρό έργο: Την επιβολή της κρατικής τρομοκρατίας εντός της ΕΕ. Εχουν, ήδη, ξεκινήσει και πρόκειται να ολοκληρωθούν μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάικεν (14/15 Δεκέμβρη) όλες οι πολύπλοκες διαδικασίες, που αφορούν σωρεία Συμβουλίων Υπουργών, για να τεθεί σε ισχύ ο ευρωτρομονόμος από τις αρχές του 2002. Το θέμα της «αντι-τρομοκρατικής θωράκισης» θα αποτελέσει και το βασικό ζήτημα της Γάνδης. Συνεπές προς αυτό και το ζήτημα «των επιπτώσεων στις προτεραιότητες της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ» (Ρ. Πρόντι) και της ανατροπής στις σχέσεις ιδιαίτερα με τον αραβικό και ισλαμικό κόσμο.

Μια άμεση «συνέπεια» αφορά τις «οικονομικές προοπτικές» και περί αυτού, τόσο η Κομισιόν, όσο και το Συμβούλιο ΕΚΟΦΙΝ κρούουν το καμπανάκι της ύφεσης. Σύμφωνα με τον Ρ. Πρόντι, «ήδη πριν την 11η Σεπτέμβρη η ευρωπαϊκή οικονομία μπήκε σε φάση επιβράδυνσης, αλλά οι τρομοκρατικές επιθέσεις θα δημιουργήσουν ένα οικονομικό σοκ και για την Ευρώπη, αν και με λιγότερες επιπτώσεις απ' ό,τι για τις ΗΠΑ». Για το 2001, ο ρυθμός ανάπτυξης του ευρωπαϊκού ΑΕΠ δεν πρόκειται να ξεπεράσει το 1,5%, δηλαδή το ποσό από το προβλεπόμενο πέρσι τέτοια εποχή. Και κανείς δεν κάνει λόγο έστω και για κάποια ανάκαμψη «πριν το τέλος του 2002». Γίνεται φανερό ότι θα πληρώσουν και πάλι οι εργαζόμενοι, ο Ρ. Πρόντι έκανε και χθες λόγο για «επιτάχυνση υλοποίησης των αποφάσεων της Λισαβόνας», δηλαδή ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό.

Από 1/1/2002, «το ευρώ θα 'ναι μια πραγματικότητα» (Ρ. Πρόντι). Αλλά όσον αφορά τα θέματα της πολιτικής αναθεώρησης και διεύρυνσης της ΕΕ, με τη νέα κυβερνητική Διάσκεψη του 2002 ο νέος «μακροχρόνιος πόλεμος» θα κάνει τα πάντα πιο δύσκολα. Στη Γάνδη πρέπει να συζητηθεί και το θέμα της «πολιτικής Ευρώπης». Πάντως, καταντά κωμικοτραγικό, όταν για πρώτη φορά τόσο έκδηλα, με την ξεχωριστή σύνοδο των τριών «μεγάλων», γίνεται φανερό ότι η «ενοποίηση» της ΕΕ δεν πρόκειται να είναι τόσο ανώδυνη όσο η ΟΝΕ και το ευρώ και η «κοινή εκμετάλλευση των Ευρωπαίων εργαζόμενων».