α. Με το φυλλάδιο "Εκπαίδευση 2000" (έκδοση γ του υπουργείου Παιδείας, σελίδα 24 - 25) οι νέοι πληροφορούνται: όταν αποκτήσουν Απολυτήριο του Ενιαίου Λυκείου θα μπορούν να περάσουν για σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για να αποκτήσουν, όμως, αυτόν τον επίζηλο πια τίτλο οφείλουν πρώτα να περάσουν: (7+7+1+2=17) δεκαεφτά γραπτές, απρόσωπες εξετάσεις στη Β και Γ Λυκείου, με θέματα παρμένα από Κεντρική Τράπεζα Ερωτήσεων (ΚΤΕ) ή Κεντρική Επιτροπή Εξετάσεων (ΚΕΕ)...

β. Η στατιστική των επιδόσεων σε τέτοιες εξετάσεις μάς είναι γνωστή από τις πανελλήνιες εξετάσεις του Ιουνίου κάθε χρόνο: οι βαθμοί κάτω από τη βάση κυμαίνονται από 20% έως 80%.

γ. Η πιθανότητα "τραυματισμών" στις 7 γραπτές εξετάσεις στη Β Λυκείου ελλοχεύει για όλους όσο και αν είναι επιμελείς, αν λάβουμε υπόψη ότι όλοι ενδέχεται σε μια από τις εφτά "προσελεύσεις" να νιώσουν κόπωση ή να αντιμετωπίσουν ένα μάθημα από εκείνα που δε συμπαθούν και στο οποίο όμως τώρα θα εξετάζονται υποχρεωτικά.

δ. Στην πιθανότητα κάποιου τραυματισμού προσθέστε ότι δεν προβλέπεται διαδικασία νέας προσπάθειας για βελτίωση βαθμολογίας. Ο,τι γράφει ως επίδοση με την πρώτη προσπάθεια μένει "οριστικά και αμετάκλητα" ως στοιχείο συνθετικό για την ακαδημαϊκή ταυτότητα του νέου για όλη τη ζωή του, θα εγγράφεται στο Απολυτήριό του.

ε. Για να μην τρομάξουν πολλοί ότι έτσι κλείνει ο δρόμος προς τη Γ Λυκείου, διευκρινίστηκε ότι θα προάγονται με μέσο όρο 10. Εστω, ότι κάποιος έχει 8 στα μαθηματικά ή την ξένη γλώσσα ή τη φυσική ή τη γλώσσα την ελληνική(κριτήριο όλης της μαθησιακής συγκρότησής τους) και 18 στη φυσική αγωγή ή στη γεωγραφία ή στα θρησκευτικά (αξιέπαινος βέβαια γι' αυτά, που είναι επίσης τεκμήρια ισότιμα της παιδείας του). Το ότι συμπληρώνει και ξεπερνάει άνετα το ΜΟ (10) τον ευκολύνει να παρακολουθήσει στη Γ Λυκείου τα μαθηματικά ή άλλο μάθημα, στο οποίο είχε υστερήσει; Μήπως έτσι "προωθημένος" θα νιώσει πιο μεγάλη "υστέρηση" και θα απομονωθεί και θα εγκαταλείψει το Λύκειο; Μήπως, η φαινομενική και "ανέξοδη επιείκεια" (ΜΟ δέκα) θα αποδειχτεί υπονόμευση του τελικού στόχου;

στ. Για να έχουμε μια γεύση των "νέων" και "αντικειμενικών μεθόδων αξιολόγησης" των μαθητών οι "αρμόδιοι" σύμβουλοι του υπουργείου Παιδείας προώθησαν εκατοντάδες σελίδες με δείγματα ερωτήσεων για την Α Λυκείου, που αποτελεί φάση προπαίδειας για τις κρίσιμες φάσεις που ακολουθούν. Σας μεταφέρω δείγματα, για να εκτιμήσετε και να χαρείτε το επίπεδο επιστημονικού λόγου και παιδαγωγικής αντίληψης των "συμβούλων" και να στοχαστείτε τις συνέπειες - σε ποιότητα εκπαίδευσης - για τα παιδιά σας.

"Μπορείτε να αναφέρετε μερικά πολιτικά πρόσωπα που δρουν σήμερα ή έδρασαν τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια σκηνή, των οποίων ο τρόπος διοίκησης μοιάζει μ' αυτόν των αρχαίων τυράννων; Δικαιολογήστε την απάντησή σας".

Ανεξάρτητα από το ότι τα παιδιά στην Α τάξη του Λυκείου δε διδάσκονται σύγχρονη ιστορία, άρα το β μέλος σύγκρισης είναι διδακτικά άγνωστο, αναρωτιέται κανείς αν οι συντάκτες του φυλλαδίου κατάλαβαν τι ήταν (πολιτικά, ιστορικά) οι αρχαίοι τύραννοι. Επιπλέον, τα παιδιά δεν έχουν λόγο να δικαιολογήσουν (!) την απάντησή τους, αλλά να την τεκμηριώσουν ή να τη στηρίξουν με επιχειρήματα, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοια ιστορική ομοιότητα! (Δείτε την παράγραφο 1η).

Δείγμα 2ο (από το τεύχος: Αξιολόγηση των Μαθητών της Α Λυκείου, σελίδα 38): "Το 449 π. χ. το πανελλήνιον συνομολόγησε με τους Πέρσες τη συνθήκη του Καλλία". Οι συντάκτες: ή δε γνώριζαν ότι τη συνθήκη υπέγραψαν μόνο οι Αθηναίοι (και οι σύμμαχοί τους στη Συμμαχία της Δήλου) ή δεν κατάλαβαν ότι με τον όρο πανελλήνιον νοούνται όλοι οι Ελληνες και αυτοί (οι συντάκτες) τον χρησιμοποίησαν απερίσκεπτα για τμήμα των Ελλήνων.

Δείγμα 3ο (από το τεύχος: Αξιολόγηση των Μαθητών της Α Λυκείου στην Ιστορία, β μέρος, σελίδα 14): "Να αποδώσετε περιληπτικά τη σημασία με την οποία χρησιμοποιούμε σήμερα τους παρακάτω όρους: Εθνος, εθνότητα, εθνικότητα, εθνική συνείδηση, εθνική μειονότητα".

Αναρωτιέμαι:

- αν κατάλαβαν τι ρωτούν,

- αν μπορούν οι συντάκτες να απαντήσουν,

- αν έχουν μπει σε αίθουσα διδασκαλίας Α Λυκείου,

- αν θεωρούν παιδαγωγικά επιτρεπτό να ρωτούν τους μαθητές τους κάτι που δεν τους δίδαξαν,

- αν αντιλαμβάνονται ότι με τέτοια ερωτήματα μπορούν μόνο να προκαλέσουν αίσθηση μη - αυτοπεποίθησης στους νέους.

ζ. Πάντως, με όλα αυτά που συνθέτουν την εκπαιδευτική πολιτική (δειγματοληψία είδαμε στις παραγράφους α - στ) δίκαια αναρωτιέται κανείς: Μήπως, αντί να οικοδομούμε σύστημα αξιολόγησης των νέων σκάβουμε λαβύρινθο, για να τους ρίξουμε στο Μινώταυρο ανάλγητα;

- Η αγωνία των νέων θα μεγαλώνει και η εμπιστοσύνη τους στην κοινωνία των"ώριμων" θα μειώνεται.

- Η προσφυγή σε παράλληλη παιδεία θα εντείνεται, θα αρχίζει νωρίτερα, για περισσότερα μαθήματα και όποιος αντέξει... (οικονομικά - πρώτο επίπεδο κοινωνικής επιλογής).

- Οι πιο εύρωστοι οικονομικά θα αρχίσουν να προσανατολίζονται στην ιδέα φυγής από το λαβύρινθο του ελληνικού Λυκείου προς το ιταλικό Lyceo, το γαλλικό Lycee, το αγγλογερμανικό Lyceum (!), ή τα καινούρια τμήματα "Διεθνούς Απολυτηρίου" των ακριβότερων ιδιωτικών σχολείων (μαθητική προσφυγιά και ευρωπαϊκός έλεγχος στην ελληνική κοινωνία, ενίσχυση της ιδιωτικής παιδείας - δεύτερο επίπεδο κοινωνικής επιλογής).

Στοχαστείτε, αγαπητοί συν - Ελληνες, ότι, αν δεν αποτρέψουμε το χτίσιμο του λαβύρινθου τώρα όλοι μαζί, έπειτα θα αγωνίζεται να διασώσει το παιδί του ο καθένας χωριστά, αλλά θα τον λιανίζουν οι "θεσμοφύλακες" άνετα επικαλούμενοι το νόμο, την "ιερότητα" των θεσμών!

Φ. Κ. ΒΩΡΟΣ, Ph. D.,

Επίτιμος σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου